Data i miejsce urodzenia |
28 stycznia 1701 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 lutego 1774 |
Zawód, zajęcie | |
Charles Marie de La Condamine (ur. 28 stycznia 1701 w Paryżu, zm. 4 lutego 1774 tamże[1]) – francuski przyrodnik, matematyk i podróżnik.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Kształcił się w kolegium Louis-le-Grand. Po zakończeniu edukacji w 1718 roku wstąpił na krótko do wojska, po czym skupił się na pracy naukowej. Na początku lat trzydziestych odbył swoją pierwszą podróż po wybrzeżu Morza Śródziemnego, podczas której prowadził dziennik.
W roku 1735 dołączył do ekspedycji pod wodzą astronoma Louis Godina, której celem było dotarcie do równika w Ameryce Południowej. Po dotarciu do Manty część naukowców popłynęła do Quito statkiem, jednak La Condamine zdecydował się na podróż pieszą, podczas której zbierał rośliny, a także obserwował i opisywał napotykane zwierzęta. Po dotarciu do celu wraz z pozostałymi osobami z grupy, dokonywał pomiarów triangulacyjnych.
Po zakończeniu ekspedycji w 1743 roku La Condamine nie powrócił do Francji wraz z pozostałymi naukowcami, lecz postanowił jeszcze przepłynąć Amazonkę – najdłuższą rzekę Ameryki Południowej. Po wielotygodniowej wędrówce przez góry dotarł z Quito do Jaén, skąd rozpoczął spływ. W czasie podróży robił notatki, zbierał eksponaty i próbki oraz poznawał rdzennych mieszkańców przemierzanych ziem. Do celu podróży, Belém, dotarł po czterech miesiącach. Stamtąd wybrał się w podróż małą łódką z wiosłami wzdłuż wybrzeży Atlantyku, aby po dwóch miesiącach dopłynąć do Kajenny.
Do Paryża powrócił po blisko dziesięciu latach nieobecności – w listopadzie 1744 roku. Przywiózł ze sobą dzienniki oraz ponad 200 przyrodniczych eksponatów m.in.: kauczuk – wydzielinę kauczukowca brazylijskiego. Zainteresowanie wzbudziły zebrane przez niego informacje o kurarze, używanej przez tubylców do polowania na zwierzęta. Wyniki badań La Condamine'a zdobyły uznanie członków Akademii Francuskiej, do której został przyjęty w 1760 roku.
Wydany przez niego opis podróży zdobył wielką popularność, a sam autor został członkiem licznych akademii naukowych.
Jean Fabre wspomina o sporządzonym przez La Condamine’a w 1760 roku planie pacyfikacji lub rozbioru Polski (dla Fryderyka Wielkiego)[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ La Condamine Charles Marie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-16] .
- ↑ Znowu w stronę Europy. W: Paweł Jasienica: Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii. Warszawa: PIW, 1982, s. 262. ISBN 83-06-00788-3.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Charles Marie de La Condamine w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- ISNI: 0000000120992500
- VIAF: 14772060
- LCCN: n84099122
- GND: 118778390
- BnF: 119102567
- SUDOC: 026955946
- SBN: CFIV016276
- NLA: 35296020
- NKC: mzk2009533779
- BNE: XX946089
- NTA: 068864264
- BIBSYS: 2133188
- CiNii: DA04162933
- Open Library: OL563827A
- PLWABN: 9812830174705606
- NUKAT: n2011074412
- J9U: 987007277922705171
- PTBNP: 208290
- CANTIC: a11213644
- NSK: 000106997
- BNC: 000183130
- ΕΒΕ: 215362
- BLBNB: 000211190