Częstoch (łac. Chestoch[1]) – postać występująca w podaniach jako rycerz i założyciel Częstochowy[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Częstoch jest uważany za legendarnego założyciela Częstochowy. Jego imię pojawia się w gnieźnieńskiej bulli protekcyjnej[1] papieża Innocentego II datowanej na 7 lipca 1136 roku i wystawionej w Pizie, w której zawarto pierwsze znane zapisy polskich nazw miejscowości i imion[3]. Jednocześnie pierwsza wzmianka o Częstochowie pochodzi z 1220 roku, z dokumentu biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża[4].
Nie są znane żadne informacje dotyczące życia Częstocha. Jedynie historyk amator Sławomir Folfasiński opublikował w 1989 roku w Almanachu Częstochowy[a] informację, jakoby Częstoch miał być poddanym arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba i być zaangażowanym w walki o tron krakowski, a następnie być administratorem terenów nad Wartą. Koncepcja ta została skrytykowana przez środowisko historyków[3][5].
Imię Częstoch jako źródło nazwy miejscowości Częstochowa wymienia pod koniec XIX wieku Słownik geograficzny Królestwa Polskiego[6]. Wskazywane jest ono też jako źródłowe dla przedlokacyjnej Częstochowy, położonej na północ od Jasnej Góry[5].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Imieniem Częstocha została nazwana ulica w częstochowskiej dzielnicy Częstochówka-Parkitka.
- W 2009 roku zostały wydane lokalne dukaty o nazwie częstoch, którymi można było płacić w sklepach i lokalach usługowych oznaczonych naklejkami[2].
- W 1996 roku rzeźbiarz Jerzy Kędziora opracował z inicjatywy częstochowskiej redakcji Gazety Wyborczej koncepcję pomnika Częstocha, który miał być ustawiony w Alejach, ale z powodu protestów Kościoła katolickiego realizacji zaniechano.
- Od 15 grudnia 2013 roku w siatce połączeń PKP Intercity znalazł się pociąg TLK Częstoch w relacji Warszawa Wschodnia – Częstochowa.
- W sierpniu 2021, na Starym Rynku w Częstochowie, postawiono pomnik Częstocha autorstwa Jerzego Kędziory[7][8].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sławomir Folfasiński, Czy skarbienicki Częstoch z bulli z 1136 r. był pierwszym "gospodarzem" przyszłej Częstochowy [w:] dr Tomasz Mielczarek (red.), Almanach Częstochowy, wyd. Towarzystwo Przyjaciół Częstochowy, Częstochowa, 1989, str. 5-13
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Adam Królikowski: Częstochwał – założyciel Częstochowy. [dostęp 2012-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-05)]. (pol.). [za:] Adam Królikowski: Częstochwał i Juliette. [w:] Aleje 3. Częstochowski Kwartalnik Kulturalny [on-line]. Biblioteka Publiczna im. dr. Władysława Biegańskiego w Częstochowie, listopad-grudzień 2008. s. 40-42. [dostęp 2012-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]. (pol.).
- ↑ a b Ireneusz Leśnikowski: Rozpoczęła się emisja „Częstochów” – dukatów lokalnych. Portal Urzędu Miasta Częstochowy, 2009-08-25. [dostęp 2012-05-24]. (pol.).
- ↑ a b Tadeusz Piersiak: Radny Częstochowy domaga się wyrzeźbienia legendarnego Częstocha. Gazeta.pl Częstochowa, 2012-05-23. [dostęp 2012-05-23]. (pol.).
- ↑ Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964, s. 28-31.
- ↑ a b Jacek Laberschek: Początki Częstochowy na tle stosunków osadniczych. W: Feliks Kiryk (red.): Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego. T. I: Okres staropolski. Częstochowa: Urząd Miasta Częstochowy, 2002, s. 109-112. ISBN 83-914695-1-4.
- ↑ Częstoch, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 853.
- ↑ Na Starym Rynku przywitaliśmy Częstocha [online], czestochowskie24.pl, 2021 [dostęp 2022-06-16] (pol.).
- ↑ Bartłomiej Romanek, Odsłonięcie Częstochowa na Starym Rynku zainaugurowało Dni Częstochowy. Wręczono również nagrody prezydenta Częstochowy [online], Częstochowa Nasze Miasto, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2022-06-16] (pol.).
