| Dyschirius angustatus | |||
| (Ahrens, 1830) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Dyschirius s.str. | ||
| Gatunek |
Dyschirius (Dyschirius) angustatus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Dyschirius angustatus – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny grzebielników.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1830 roku przez Augusta Ahrensa pod nazwą Clivina angustata[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o mocno wydłużonym, prawie walcowatym ciele długości od 2,9 do 3,8 mm. Głowa jest czerwonobrązowa z rdzawobrązowymi głaszczkami i czułkami; te ostatnie bywają już od drugiego członu przyciemnione. Nadustek odznacza się brakiem zęba pośrodku przedniej krawędzi oraz obecnością głębokiej bruzdy w tyle. Ciemię jest silnie pomarszczone. Przysadziste, niewiele dłuższe niż szerokie przedplecze jest z wierzchu brązowe do czarnego z lekkim połyskiem metalicznym, od spodu zaś rdzawobrązowe. Obrzeżenie boków przedplecza wyraźnie sięga ku tyłowi do tylnego chetoporu (punktu szczecinkowego). Pokrywy są brązowe do czarnych z lekkim połyskiem metalicznym oraz z rdzawobrązowymi podgięciami. Rzędy pokryw są delikatniej niż u D. extensus zaznaczone. Powierzchnie pokryw mają po jednym chetoporze (punkcie szczecinkowym) przypodstawowym, po jednym chetoporze dyskalnym i po jednym chetoporze przedwierzchołkowym, natomiast pozbawione są chetoporów zabarkowych. Czasem trafiają się osobniki bez chetoporów dyskalnych. Szereg chetoporów w bocznych bruzdach pokryw jest rozlegle pośrodku przerwany. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone. Odnóża są rdzawobrązowe. Przednia ich para jest grzebna i ma na zewnętrznej krawędzi goleni rzucające się w oczy zęby, z których niższy jest duży, oraz niezakrzywioną dowewnętrznie ostrogę tak długą jak kolec wierzchołkowy. Odwłok jest czarny lub brązowy z rdzawobrązowym wierzchołkiem[2].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad rozmieszczony od nizin po góry[2]. Zamieszkuje niezarośnięte pobrzeża wód płynących i stojących o podłożu piaszczystym lub gliniasto-piaszczystym, nasłonecznione do zacienionionych skarpy piaszczyste i lessowe oraz wyrobiska piasku[2][3][4]. W przeciwieństwie do większości wałeczników spotykany jest także na stanowiskach suchszych, oddalonych od wody[3]. Żyje w wykopanych w glebie norkach. Poluje na drobne bezkręgowce[2].
Gatunek palearktyczny, europejski, znany z Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Bośni i Hercegowiny, Grecji oraz europejskiej części Rosji[5]. Na wschód sięga po środkowe biegi Dniepru i Wołgi[2].
W Czechach jest bardzo rzadki, tylko lokalnie znajdywany[2]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek narażony na wymarcie (VU)[6]. Również na Słowacji gatunek uchodzi za rzadkość[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ A. Ahrens. Beschreibung einiger deutscher Arten der Gattung Clivina. „THON's Entomologisches Archiv”. 2 (2), s. 57-61, 1830.
- ↑ a b c d e f g Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 114-132.
- ↑ a b Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ P. Sienkiewicz, B. Staniec. Nowe dane o występowaniu gatunków z rodzaju Dyschirius Bon. (Coleoptera: Carabidae) w środkowo-wschodniej Polsce z uwzględnieniem związanych z nimi kusakowatych z rodzaju Bledius Leach (Coleoptera: Staphylinidae). „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (2), s. 69-78, 2006.
- ↑ M. Balkenohl, Scaritinae, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 223-230, ISBN 87-88757-73-0.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.
