.jpg)
| |
| Caryca Rosji | |
| Okres | |
|---|---|
| Jako żona | |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec |
Fiodor Awramowicz Łopuchin |
| Matka |
Ustina Bogdanowna Rtiszczewa |
| Mąż | |
| Dzieci |
Aleksy |
Eudoksja Fiodorowna Łopuchina, ros. Евдокия Фёдоровна Лопухина (ur. 30 lipca?/9 sierpnia 1669, zm. 27 sierpnia?/7 września 1731)[1] – caryca Rosji jako pierwsza żona Piotra I Wielkiego w latach 1689-1698, babka cesarza Piotra II Romanowa.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Eudoksja pochodziła z bogatej rodziny bojarskiej. Jej ojcem był Fiodor Awramowicz Łopuchin[2]. 17 stycznia?/27 stycznia 1689[2] poślubiła Piotra I krótko przed nieudanym zamachem na życie cara, przygotowanym przez jego przyrodnią siostrę Zofię Romanową (aby przestał jej zagrażać w drodze do tronu). Z tego związku urodziło się trzech synów[3].
- Dzieci Eudoksji i Piotra[a]:
- Aleksy Piotrowicz (ur. 18 lutego 1690, zm. 26 lipca 1718), uwięziony na polecenie ojca, torturowany i stracony w Pietropawłowsku za spiskowanie przeciw niemu, ojciec cesarza Piotra II;
- Aleksander Piotrowicz (ur. 23 października 1691, zm. 14 maja 1692);
- Paweł Piotrowicz (ur. 1693, zm. 1693).
Piotr oddalił Eudoksję w 1698, zamknąwszy ją potem w monasterze Opieki Matki Bożej w Suzdalu[4] (ok. 200 km od Moskwy). Zmuszona do przyjęcia postrzyżyn mniszych, otrzymała imię zakonne Helena[5]. Przełożone klasztoru miały z nią nieco problemów, gdyż podczas swojego pobytu naruszała zasady klasztoru i spiskowała przeciwko mężowi, przez co zesłano ją później do bardziej oddalonego miejsca[6] - monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Starej Ładodze[5]. Za życia Eudoksji, w 1712 r., Piotr I poślubił jedną ze swoich kochanek, Katarzynę Aleksiejewnę[7].
Z rozkazu Katarzyny I, już jako samodzielnej władczyni po śmierci Piotra I, Eudoksja po prawie 30 latach została uwolniona.[8]
W lutym 1728 r. odbyła się koronacja jej jedynego wnuka, wyznaczonego przez Katarzynę na jej następcę - Piotra II. Eudoksja otrzymała od nowego cara 60 tysięcy rubli rocznej pensji.[8]
Ostatnie lata życia spędziła w klasztorze Nowodziewiczym, w Moskwie, gdzie też ją pochowano.
Eudoksja zmarła w 1731 r. przeżywszy o kilka lat swego byłego męża i jego drugą żonę, wszystkie swoje dzieci i wszystkie swoje wnuki. Przeżyła także narzeczoną wnuka - Marię Mienszykową i jej ojca oraz wszystkie dzieci ze związku Piotra i Katarzyny z wyjątkiem przyszłej cesarzowej Elżbiety.
Tuż przed śmiercią Piotra II zaproponowano umierającemu carowi, aby wyznaczył Eudoksję na swą następczynię, jednak ten był już skrajnie wyczerpany i umarł bez podjęcia żadnej decyzji.[8]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wszystkie daty według kalendarza juliańskiego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W. Durasow: Rodosłownaja kniga Wsierossijskawo dworjaństwa, Cz.1, Petersburg, 1906, s.38. dlib.rsl.ru. [dostęp 2015-05-10]. (ros.).
- ↑ a b Andrusiewicz 2014 ↓, s. 150.
- ↑ W. Durasow: Rodosłownaja kniga Wsierossijskawo dworjaństwa, Cz.1, Petersburg, 1906, s.39. dlib.rsl.ru. [dostęp 2015-05-10]. (ros.).
- ↑ Andrusiewicz 2014 ↓, s. 155.
- ↑ a b История Староладожского Свято-Успенского девичьего монастыря [online], www.uspenie-ladoga.ru [dostęp 2021-09-21].
- ↑ Andrusiewicz 2014 ↓, s. 169.
- ↑ J. Miles, Petersburg, Wydawnictwo MAGNUM, Warszawa 2020, ISBN 978-83-11-15862-7, s. 52.
- ↑ a b c Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie, 2017.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Andrusiewicz: Romanowowie. Imperium i familia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2014. ISBN 978-83-08-05394-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Genealogia Romanowów. [dostęp 2015-04-23]. (ang.).
