Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku |
cmentarz St. Margaret Church |
Zawód, zajęcie |
pielęgniarka |
Narodowość | |
Stanowisko |
przełożona Institute for the Care of Sick Gentlewomen |
Rodzice |
William Edward Nightingale |
Krewni i powinowaci |
siostra: Frances Parthenope |
Odznaczenia | |
Florence Nightingale (ur. 12 maja 1820 we Florencji, zm. 13 sierpnia 1910 w Londynie) – angielska pielęgniarka, statystyczka, działaczka społeczna i publicystka. Była zwana „Damą z lampą” (ang. The Lady with the Lamp). Jest uważana za twórczynię nowoczesnego pielęgniarstwa.
Młodość
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w bogatej arystokratycznej rodzinie. Jej ojcem był William Edward Nightingale. Florence i jej siostra Parthenope urodziły się podczas długiej podróży poślubnej rodziców po Europie[1]. Młodość spędziła w Londynie, latem przebywając w wiejskiej posiadłości w Hampshire.
Kariera zawodowa
[edytuj | edytuj kod]W wieku 24 lat ogłosiła, że pragnie zostać pielęgniarką. Swoją decyzją przeraziła rodzinę: pielęgniarki wówczas rekrutowały się zazwyczaj spośród prostytutek i osób z niskich warstw społecznych. W opinii rodziny żadna szanująca się dama nie mogłaby wykonywać tak haniebnego zajęcia[2]. Florence była jednak stanowcza i w 1845 zaczęła odwiedzać szpitale i inne placówki medyczne, gromadząc informacje na ich temat.
W 1851 zaczęła uczyć się zawodu pielęgniarki w Ewangelickim Zakładzie Diakonijnym w Kaiserswerth[3]. Spotkała tam Amalie Sieveking, którą poznała prawdopodobnie podczas pobytu w Londynie. Do spotkania doszło dzięki przyjacielowi Amalie, Christianowi von Bunsenowi[4][5]. W 1853 Florence przyjęła stanowisko przełożonej w Zakładzie Opieki dla Chorych Dam w Londynie[1] i wykorzystała okazję, aby uczynić z owej instytucji wzorowy szpital swoich czasów. Podjęła się również szkolenia pielęgniarek, którym zapewniała odpowiednie wykształcenie zawodowe i dbała o ich poziom moralny, co miało przyciągać do zawodu kobiety o nieposzlakowanej reputacji.
Wojna krymska
[edytuj | edytuj kod]W czasie wojny krymskiej na prośbę Sidneya Herberta zorganizowała od podstaw opiekę nad rannymi żołnierzami, zwalczając uprzedzenia i sprzeciwy lekarzy, urzędników i oficerów. Wielu żołnierzy brytyjskich rannych w czasie wojny zawdzięczało jej życie. Jako przełożona zespołu 38 angielskich pielęgniarek w szpitalu w Scutari (obecnie: Üsküdar, azjatycka dzielnica Stambułu) zdołała dzięki swej energii i zaangażowaniu poprawić fatalny stan sanitarny brytyjskich szpitali polowych. Odkryła, że ranni żołnierze umierają nie tylko z powodu obrażeń, lecz także na skutek szoku pourazowego, że potrzebują nie tylko leczenia, ale i opieki. Do Anglii wróciła po wojnie pod przybranym nazwiskiem, załamana tym, że pomimo jej wysiłków, nie udało jej się powstrzymać wysokiej śmiertelności spowodowanej chorobami zakaźnymi[6]. Później została ekspertem Armii Brytyjskiej ds. wojskowej służby pielęgniarskiej.
Wpływ na rozwój pielęgniarstwa
[edytuj | edytuj kod]Nightingale wypracowała podstawy, na których opiera się współczesny wizerunek pielęgniarki. Jej zasługą jest zdefiniowanie metod i sposobów pielęgnacji chorych i poszkodowanych[1]. W 1860 założyła w Londynie przy Szpitalu św. Tomasza pierwszą szkołę pielęgniarstwa – The Nightingale Training School (obecnie: The Florence Nightingale School of Nursing and Midwifery).
W 1907 roku przyznano jej jako pierwszej kobiecie brytyjski Order Zasługi, a pięć lat po jej śmierci wzniesiono ku jej czci pomnik na placu Waterloo w Londynie.
Wybrane publikacje
[edytuj | edytuj kod]- 1852 Cassandra
- 1859 Notes on Nursing: What Nursing Is, What Nursing is Not (Uwagi o pielęgniarstwie – pierwszy podręcznik pielęgniarstwa[3][7])
- 1860 Suggestions for Thought
- 1861 Notes on Nursing for the Labouring Classes
- 1871 Introductory Notes on Lying-In Institutions
- A Proposal for Organising an Institution for Training Midwives and Midwifery Nurses
- 2010 Collected Works of Florence Nightingale, Wilfrid Laurier University Press, Ontario, Canada[8]
Medal Florence Nightingale
[edytuj | edytuj kod]W 1912 Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża ustanowił Medal Florence Nightingale, będący prestiżowym odznaczeniem, przyznawanym zasłużonym pielęgniarkom z całego świata.
Efekt Florence Nightingale
[edytuj | edytuj kod]Efektem Florence Nightingale nazywa się sytuację, w której w opiekunie następuje rozwój uczuć romantycznych, także pociągu seksualnego do swoich pacjentów, nawet przy bardzo małej komunikacji. Uczucia mogą zanikać, gdy pacjent nie potrzebuje opieki[9][10].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Model teoretyczny pielęgniarstwa Florence Nightingale.
- ↑ Terry Brighton: Szarża Lekkiej Brygady. Warszawa: Amber, 2006, s. 253. ISBN 83-241-2416-0.
- ↑ a b Kronika medycyny. Warszawa: Kronika, 1994, s. 286. ISBN 83-86079-01-0.
- ↑ William J. Duiker , World history, wyd. 5th ed, Belmont, CA: Thomson/Wadsworth, 2007, ISBN 0-495-05053-9, OCLC 191077656 [dostęp 2021-11-26] .
- ↑ Florence Nightingale , Florence Nightingale in Egypt and Greece : her diary and "visions", Albany: State University of New York Press, 1997, ISBN 0-585-04273-X, OCLC 42854729 [dostęp 2021-11-26] .
- ↑ Terry Brighton: Szarża Lekkiej Brygady. Warszawa: Amber, 2006, s. 256, 257. ISBN 83-241-2416-0.
- ↑ Terry Brighton: Szarża Lekkiej Brygady. Warszawa: Amber, 2006, s. 257. ISBN 83-241-2416-0.
- ↑ Florence Nightingale, red. Lynn McDonald: Florence Nightingale: Collected Works of Florence Nightingale. Wilfrid Laurier Univ. Press, 17 lis 2009, s. ss 946. ISBN 0-88920-520-5.
- ↑ AMRI Staff: Today's Nurse and the Florence Nightingale Effect. [w:] Strona American Medical Resource Institute [on-line]. AMRI. [dostęp 2018-10-12]. (ang.).
- ↑ Florence Nightingale effect. [w:] Futurepedia [on-line]. [dostęp 2018-10-12]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Florence Nightingale w Projekcie Gutenberg
- Miss Nightingale Dies, Aged Ninety, [w:] The New York Times, nytimes.com, 15 sierpnia 1910 [dostęp 2014-08-18] (ang.).
- How Florence Nightingale Changed Data Visualization Forever, [w:] Scientific American [online], scientificamerican.com [dostęp 2022-07-22] (ang.).
- ISNI: 0000000121334809
- VIAF: 54172695
- ULAN: 500342580
- LCCN: n79103647
- GND: 118587951
- NDL: 00451349
- LIBRIS: 86lnrvxs4vph403
- BnF: 120793884
- SUDOC: 02733810X
- SBN: CFIV140040
- NLA: 35387714
- NKC: nlk20000079353
- BNE: XX1048658
- NTA: 182947785, 068380763
- BIBSYS: 90072765
- CiNii: DA01456756
- Open Library: OL35278A
- PLWABN: 9810544161905606
- NUKAT: n02032977
- OBIN: 35241
- J9U: 987007305247305171
- PTBNP: 1275131
- CANTIC: a12389857
- LNB: 000246743
- NSK: 000111260
- CONOR: 16296291
- ΕΒΕ: 245976
- BLBNB: 000306367
- KRNLK: KAC201619576
- LIH: LNB:CISC;=0L