 Wyobrażenie Bydgoszczy wzorowane na rycinie Erika Dahlberga z 1657 r. Widoczna fosa miejska opływającą od południa mury miasta | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Długość | 0,5 km |
| Źródło | |
| Miejsce | Młynówka (Bydgoszcz) |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Fosa zamkowa (Bydgoszcz) |
| Miejsce | |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Polski  | |
Fosa miejska – ciek wodny opływający w XIV- XIV-XVIII wieku od południa miasto lokacyjne Bydgoszczy.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Fosa miejska była odgałęzieniem rzeki Brdy opływającym mury miejskie Bydgoszczy. Rozpoczynała się w rejonie dzisiejszego Wełnianego Rynku, płynęła wzdłuż ul. Pod Blankami pod murami miejskimi, łączyła się z Fosą zamkową w okolicy Bramy Kujawskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Fosa miejska powstała niedługo po lokacji Bydgoszczy w 1346 roku. Była ona elementem systemu obronnego miasta. Bydgoszcz została ulokowana na półwyspie w sąsiedztwie cieków wodnych: Brdy, Młynówki i Fosy zamkowej. Jedynie kierunek południowy nie był broniony przez ciek wodny. Mieszczanie uzupełnili tę lukę prawdopodobnie w wyniku spiętrzenia wody w rzece w rejonie Wyspy Młyńskiej. W ten sposób uzyskano możliwość zasilenia wodą fosy miejskiej oraz zapewniono napęd dla młynów i innych urządzeń gospodarczych zlokalizowanych w sąsiedztwie miasta (tartak, folusze itp.) Fosy prawdopodobnie nie trzeba było wykopywać, gdyż stworzono ją w starorzeczu Brdy. Miała ona na poszczególnych odcinkach różną szerokość: w najwęższym miejscu około 15 metrów, a w najszerszym 25-30 metrów. Fosa była wypełniona wodą prawdopodobnie do XVII wieku, chociaż niektóre źródła mówią, że nawet do wieku XVIII. Kiedy nie było już w niej wody, stopniowo ulegała zapiaszczeniu i zasypywaniu.
Fosę miejską w pełnej okazałości przedstawia plan i widok miasta wykonany przez szwedzkiego kwatermistrza Erika Dahlberga w 1657 r. Kolejny plan miasta wykonany przez Johanna Gretha w 1774 r. przedstawia ją jedynie częściowo nawodnioną. W latach 1774–1800 r. fosę zagospodarowano na ogrody mieszczańskie, a w latach późniejszych w większości zniwelowano i stopniowo zabudowano.
Pozostałości
[edytuj | edytuj kod]Jedyną obecnie pozostałością po fosie miejskiej jest obniżenie terenu na wysokości posesji przy ulicy Pod Blankami 4. Zachowany fragment fosy został poddany oczyszczeniu, rekultywacji w 2009 r. i oznaczony specjalną tablicą informacyjną. Obok stoją podobne tablice informujące o zachowanych w tym miejscu pozostałościach murów miejskich Bydgoszczy.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Mury miejskie w Bydgoszczy
- Fosa zamkowa (Bydgoszcz)
- Młynówka (Bydgoszcz)
- Wyspa Młyńska w Bydgoszczy
- Stare Miasto w Bydgoszczy
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Grochowski Robert. Mur obronny miasta Bydgoszczy – przyczynek archeologa. Kronika Bydgoska XXIV (2002). Bydgoszcz 2003
- Grochowski Robert. Zamek bydgoski. Kronika Bydgoska XXVII (2005). Bydgoszcz 2006
- http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20090425/BYDGOSZCZ01/531645477 [dostęp 22-05-2009]
- Siwiak Anna, Siwiak Wojciech, Wschodnie "umocnienia" obronne Bydgoszczy w świetle badań archeologicznych ulicy Podwale, Kronika Bydgoska XXIX (2006), Bydgoszcz 2007, s. 229-257.
- Siwiak Wojciech, Życie codzienne mieszkańców Bydgoszczy od XIV do XVIII wieku (w świetle wybranych źródeł kultury materialnej), Bydgoszcz 2015.
| cieki i akweny | |
|---|---|
| kanały historyczne | |
| wyspy | |
| śluzy czynne | |
| śluzy nieczynne zabytkowe | |
| śluzy nieistniejące | |
| jazy | |
| kaskady | |
| tamy | |
| mosty i kładki | |
| elektrownie wodne | |
| porty | |
| mariny | |
| obiekty sportowe | |
| tereny zieleni |
