| |
 podpułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 sierpnia 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 września 1964 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
przed 1920–1922, |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
komendant Obwodu BCh Tomaszów Lubelski, komendant Komendy Powiatowej MO w Tomaszowie Lubelskim |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
Franciszek Bartłomowicz, ps. „Brzęk”, „Grzmot”, „Siwy” (ur. 16 sierpnia[1][2] 1891 w Rawie Ruskiej, zm. 9 września 1964 w Tomaszowie Lubelskim) – polski wojskowy, komendant obwodu Tomaszów Lubelski Okręgu Lublin Batalionów Chłopskich.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się jako syn rolników Jana i Marii. W 1914 ukończył gimnazjum we Lwowie i studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim. Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej (awansował do stopnia ppor.), dostał się do niewoli radzieckiej i przebywał w obozie w Carycynie. Tam też poznał swoją przyszłą żonę, Stanisławę Pizan.
W 1922 wrócił z niewoli radzieckiej i osiedlił się w ówczesnym powiecie Tomaszów Lubelski, pracując jako nauczyciel. Został kierownikiem szkoły w Jezierni.
W stopniu porucznika, brał udział w kampanii wrześniowej. Przyłączył się do działalności konspiracyjnej w 1940, początkowo w Związku Czynu Zbrojnego, Stronnictwie Chłopskim, Związku Walki Zbrojnej, a następnie Batalionach Chłopskich. Od lipca 1942 pełnił funkcję komendanta obwodu Tomaszów Lubelski Batalionów Chłopskich. Przeorganizował struktury BCh w obwodzie na wojskową modłę (powstało m.in. 12 kompanii i 3 bataliony BCh i 4 kompanie Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa), dowodził bitwą z Niemcami pod Zaborecznem i Różą. Awansowany w 1944 do stopnia majora a później podpułkownika, od września 1944 – komendant Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej w Tomaszowie Lubelskim, wkrótce odwołany wskutek „źle układającej się współpracy z Aleksandrem Żebruniem z Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego”. Szykanowany i zwalniany z pracy, wydalony ze Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, zrehabilitowany w 1956. Zmarł w 1964. Jest pochowany na starym cmentarzu w Tomaszowie Lubelskim.
Życie rodzinne
[edytuj | edytuj kod]Ojciec: Jan Bartłomowicz, syn Michała Bartłomowicza i Anny Slepokury
Matka: Maria Piskorska (* 16.05.1869), córka Józefa Piskorskiego i Anny Krawczyk
Był żonaty ze Stanisławą ps. „Ewa” (ur. 21 października 1901 na Łotwie – zm. 20 marca 1978). Żona była działaczką Batalionów Chłopskich, miała wykształcenie średnie. W organizacji od 1942; prowadziła punkt kontaktowy i punkt rozdziału prasy konspiracyjnej; odznaczona SKZzM i KP. Jest pochowana na „starym cmentarzu” w Tomaszowie Lubelskim[3]. Ze Stanisławą Franciszek miał pięciu synów:
- Władysława, ps. „Zawisza”, (ur. 12 maja 1920 w Carycynie, Rosja), wykształcenie średnie, w organizacji BCh od 1942, łącznik obwodu BCh Tomaszów Lubelski z komendą okręgu i podokręgiem IV B, porucznik, po wojnie pracował w PKP. Odznaczony został Krzyżem Partyzanckim i Krzyżem Batalionów Chłopskich[3].
- Stanisława
- Zdzisława – ur. 4 października 1926 w Kryszynie, powiat tomaszowski. Wykształcenie podstawowe (przed wojną; po wojnie wyższe), od 1943 członek BCh, łącznik Komendy Obwodu BCh. Tomaszów Lubelski. Po wojnie ukończył studia prawnicze. Odznaczony Krzyżem Partyzanckim i Krzyżem Batalionów Chłopskich. Zmarł 7 III 1995. Pochowany jest na „starym cmentarzu” w Tomaszowie Lubelskim[3].
- Czesława
- Mariana
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- podporucznik – w czasie I wojny światowej
- porucznik – międzywojnie
- major – 1944
- podpułkownik – po wyzwoleniu
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Order Virtuti Militari
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
- Krzyż Zasługi za Dzielność
- Krzyż Partyzancki.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marian Wojtas: Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich: IV Okręg Lublin. Lublin: Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy Batalionów Chłopskich, 1998, s. 40. ISBN 83-85223-60-6.
- J. Markiewicz (red.), Bataliony Chłopskie w obronie Zamojszczyzny: Bitwy pod Wojdą, Zaborecznem i Różą 30.XII.1942 – 1-2.II.1943, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1957
