| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
Gösta Nystroem (ur. 13 października 1890 w Silvberg w regionie Dalarna, zm. 9 sierpnia 1966 w Särö w regionie Halland[1]) – szwedzki kompozytor i malarz.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jego ojciec był organistą, nauczycielem muzyki i malarzem, udzielał synowi pierwszych lekcji harmonii, kontrapunktu oraz gry na fortepianie i organach[2]. Uczył się prywatnie gry na fortepianie i harmonii u Lennarta Lundberga i Arona Bergensona w Sztokholmie[1][2], następnie uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Strängnäs[2]. Od 1913 do 1914 roku uczeń Andreasa Halléna, następnie w latach 1915–1919 studiował malarstwo i kompozycję w Kopenhadze[2]. Po krótkim pobycie w Niemczech udał się w 1920 roku do Paryża, gdzie uczył się kompozycji u Vincenta d’Indy’ego i Leonida Sabaniejewa oraz dyrygentury u Camille’a Chevillarda[1]. W 1931 roku wrócił do Szwecji[2]. W latach 1932–1947 pisał jako krytyk muzyczny do Göteborgs Handels- och Sjöfartstidning[2]. Od 1941 roku członek Królewskiej Akademii Muzycznej[2]. W 1952 roku otrzymał medal „Litteris et Artibus”[2]. Doktor honoris causa uniwersytetu w Göteborgu (1958)[2].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Początkowo tworzył w stylistyce neoromantycznej, po pobycie w Paryżu zaadaptował środki właściwe impresjonizmowi, co widoczne jest zwłaszcza w utworach inspirowanych tematyką morską[2]. W latach 30. zradykalizował swój język muzyczny, łącząc linearną polifonię ze współbrzmieniami wypełnionymi dysonansami oraz polirytmią[2].
Jako malarz tworzył pejzaże o tematyce marynistycznej, inspirowane twórczością Piera della Francesca i Georges’a Braque’a[2]. Jego prace były wystawiane w Sztokholmie, Kopenhadze i Paryżu[2].
Ważniejsze kompozycje
[edytuj | edytuj kod](na podstawie materiałów źródłowych[2])
Utwory orkiestrowe
- 6 symfonii (I „Sinfonia breve” 1931; II „Sinfonia espressiva” 1935, 2. wersja 1937; III „Sinfonia del mare” na sopran i orkiestrę do słów Ebby Lindqvista 1948; IV „Sinfonia shakespeariana” 1952; V „Sinfonia seria” 1963; VI „Sinfonia tramontana” 1965)
- poematy symfoniczne Ishavet (1925) i Babels torn (1925)
- Ouverture symphonique (1945)
- suita Palettskrap (1950)
- Rondo capriccioso na skrzypce i orkiestrę (1917, 2. wersja 1920)
- Koncert altówkowy „Hommage à la France” (1940)
- Sinfonia concertante na wiolonczelę i orkiestrę lub fortepian (1944)
- Partita na flet, orkiestrę smyczkową i harfę (1953)
- Koncert skrzypcowy (1954)
- Concerto ricercante na fortepian i orkiestrę (1959)
Utwory kameralne
- 2 koncerty na orkiestrę smyczkową (I 1930, II 1955)
- Rondo capriccioso na skrzypce i fortepian (1927)
- 2 kwartety smyczkowe (I 1956, II 1961)
Utwory fortepianowe
- Valse solennelle (1914)
- Valse marine (1920)
- Regrets (1924; wersja na orkiestrę pt. Suite lyrique 1928)
- Prélude pastoral (1960)
Utwory na chór a cappella
- 3 havsvisioner, słowa Elmer Diktonius, Ebba Lindqvist i Vilhelm Ekelund (1956)
- Gofiner, słowa Claes Claesson (1966)
Utwory na głos i fortepian
- Angest, cykl 8 pieśni do słów Pära Lagerkvista (1923–1928)
- Som ett blommande mandelträd do słów Pära Lagerkvista (1927)
- 3 Singer ur Stormen do słów Williama Szekspira (1934)
- 3 kärleksvisor do słów Pieśni nad pieśniami, Andersa Österlinga i Pära Lagerkvista (1942)
- Singer vid havet, cykl 5 pieśni do słów Ebby Lindqvista i innych (1942)
- Brunnen do tekstu Jarla Hemmera (1944)
- Att älska i vårens tid do słów Gösty Rybranta (1948)
- På reveln, cykl 4 pieśni do słów Andersa Österlinga, Einara Malma i Ebby Lindqvista (1949)
- Det lyse nat do słów Mogensa Lorentzena (1951)
- Själ och landskap do słów Ebby Lindqvista (1952)
Utwory wokalno-instrumentalne
- Lyssna, hjärta na sopran, alt, flet, triangel, mały gong i fortepian do słów Rabindranatha Tagore (1950)
- Sommarmusik na sopran i orkiestrę kameralną do słów Einara Malma (1964)
Utwory sceniczne
- opera radiowa Hen Armes penningar, libretto Bertil Malmberg według Selmy Lagerlöf (1958)
- balet Ungersvennen och de sex prinsessorna (1951)
- muzyka do sztuk teatralnych: Konungen według Pära Lagerkvista (1933), Stormen według Williama Szekspira (1934), Bödeln według Pära Lagerkvista (1934), Vävaren i Bagdad według Hjalmara Bergmana (1934), Vår ære og vår makt według Nordahla Griega (1935), Köpmannen I Venedig według Williama Szekspira (1936), muzyka do sztuki radiowej De blinda według Maurice’a Maeterlincka (1949)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2639. ISBN 0-02-865529-X.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 125–126. ISBN 978-83-224-0808-7.
