| Data i miejsce urodzenia |
4 lipca 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
15 czerwca 2009 |
| Poseł IV kadencji Sejmu | |
| Okres |
od 19 października 2001 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
| |
Henryk Lewczuk, ps. „Młot” (ur. 4 lipca 1923 w Chełmie, zm. 15 czerwca 2009 tamże[1]) – polski żołnierz, członek Armii Krajowej oraz organizacji Wolność i Niezawisłość, działacz emigracyjny i polityk, poseł na Sejm IV kadencji.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Józefa i Władysławy z domu Ostrowskiej[2]. Jego ojciec brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej oraz działał w Polskiej Partii Socjalistycznej[3]. Henryk Lewczuk uczęszczał do Szkoły Powszechnej im. ks. Stanisława Staszica, a następnie do Państwowego Gimnazjum Koedukacyjnego im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie[4]. Uczestniczył w wojnie obronnej 1939. Później był dowódcą drużyny w oddziale partyzanckim Zygmunta Szumowskiego (ps. „Sędzimir”), brał udział w walkach z Niemcami w Lasach Parczewskich, pod Kolonią Warszawską i Czółnami. Działał w konspiracji w ramach Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej. Uzyskał promocję w Oficerskiej Szkole Artylerii w Chełmie, następnie wstąpił do antykomunistycznego podziemia, gdzie działał w latach 1945–1947 (w ramach organizacji Wolność i Niezawisłość). Stworzył duży, dobrze wyposażony oddział, jako jedyny walczący do 1947 w obwodzie chełmskim[5]. W maju 1946 oddział ten brał udział w uwolnieniu więźniów Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Hrubieszowie.
Ujawnił się wraz z oddziałem w marcu 1947, w następnym roku wyemigrował na Zachód. Po krótkim pobycie w Monachium osiedlił się we Francji[6]. Kierował tam jednym z okręgów polonijnej organizacji młodzieżowej „Ogniwo”[5].
Do Polski powrócił w 1992. Był jednym z założycieli Ruchu Odbudowy Polski. Bez powodzenia kandydował z jego ramienia do Senatu w wyborach parlamentarnych w 1997[7]. Od 1994 zasiadał w radzie miasta Chełm II kadencji, a w latach 1998–2001 sprawował mandat radnego Sejmiku Województwa Lubelskiego z ramienia Akcji Wyborczej Solidarność. W późniejszym czasie przeprowadził się do Warszawy. W wyborach parlamentarnych w 2001 został wybrany na posła IV kadencji. Startował z listy Ligi Polskich Rodzin w okręgu chełmskim, w Sejmie należał do koła poselskiego ROP. W 2005 nie uzyskał mandatu, kandydując z ramienia Ruchu Patriotycznego.
Zmarł 15 czerwca 2009 w Chełmie, pochowany został 25 czerwca tego samego roku na cmentarzu parafialnym w rodzinnym mieście[8].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]W 2008 prezydent RP Lech Kaczyński nadał mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Henryk Lewczuk ps. „Młot” nie żyje [online], dziennikwschodni.pl, 18 czerwca 2009 [dostęp 2009-06-25].
- ↑ Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych” [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2021-04-28].
- ↑ Grzegorz Makus, Henryk Lewczuk „Młot”, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021, s. 3, ISBN 978-83-8229-233-6 [dostęp 2022-03-21].
- ↑ Grzegorz Makus, Henryk Lewczuk „Młot”, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021, s. 3–4, ISBN 978-83-8229-233-6 [dostęp 2022-03-21].
- ↑ a b Order dla „Młota” [online], dziennikwschodni.pl, 12 grudnia 2008 [dostęp 2009-06-25].
- ↑ W czwartek pogrzeb legendarnego „Młota” [online], dziennikwschodni.pl, 24 czerwca 2009 [dostęp 2009-06-25].
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 1997 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 września 1997 r. (M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 621).
- ↑ Chełm: Ostatnia droga Henryka Lewczuka [online], dziennikwschodni.pl, 25 czerwca 2009 [dostęp 2009-06-25].
- ↑ Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski dla dowódcy podziemia antykomunistycznego Ziemi Chełmskiej, prezydent.pl, 28 listopada 2008 [zarchiwizowane 2018-04-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Lewczuk [online], sejm.gov.pl [dostęp 2010-08-10].
- Grzegorz Makus, Henryk Lewczuk „Młot”, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021, ISBN 978-83-8229-233-6 [dostęp 2022-03-21].
