INS Betwa

Brytyjska fregata HMS „Jaguar” typu 41
Klasa	fregata
Typ	Typ 41 (Leopard)
Historia
Stocznia	Vickers w Newcastle upon Tyne
Położenie stępki	29 maja 1957
Wodowanie	15 września 1959
Indyjska Marynarka Wojenna
Nazwa	INS Betwa
Wejście do służby	8 grudnia 1960
Wycofanie ze służby	1988
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna 2300 ts pełna 2520 ts
Długość	103,6 m
Szerokość	12,2 m
Zanurzenie	3,6 m
Napęd
8 silników wysokoprężnych o mocy 14 400 KM, 2 śruby
Prędkość	25 węzłów
Zasięg	7500 Mm przy 16 w.
Uzbrojenie
4 armaty uniw. 114 mm (2×II) 1 armata plot. 40 mm 1 mbg Squid
Załoga	210

INS Betwa – fregata Indyjskiej Marynarki Wojennej brytyjskiego typu 41 (Leopard), jeden z trzech okrętów tego typu w indyjskiej służbie. Nosiła numery burtowe F139 i F39. Weszła do służby w 1960 roku, została wycofana w 1988 roku.

W 1954 roku Indie zamówiły w Wielkiej Brytanii budowę sześciu nowoczesnych fregat, w tym trzech typu 41 (Leopard) i trzech typu 14 (Blackwood)^[1]. Były one pierwszymi nowo zbudowanymi okrętami dla Indyjskiej Marynarki Wojennej^[2]. Fregaty typu 41 (Type 41) zostały zaprojektowane dla marynarki brytyjskiej jako okręty obrony przeciwlotniczej^[3]. Jako pierwsze brytyjskie fregaty wprowadziły napęd silnikami Diesla zamiast turbinami parowymi^[3]. Okręty dla Indii zostały nieco zmodyfikowane w stosunku do brytyjskich pod kątem warunków lokalnych^[4].

Fregata „Betwa” została zbudowana w stoczni Vickers w Newcastle upon Tyne jako trzeci i ostatni z indyjskich okrętów projektu 41^[5]. Stępkę pod budowę położono 29 maja 1957 roku, a wodowanie odbyło się 15 września 1959 roku^[5]. Otrzymała nazwę „Betwa” od rzeki. Weszła do służby 8 grudnia 1960 roku, jako ostatnia z grupy sześciu zamówionych fregat, a także po dwóch zamówionych później fregatach typu 12 (Whitby)^[2].

Okręty projektu 41 stanowiły dość duże fregaty z typowymi liniami kadłuba i architekturą dla brytyjskich okrętów tej klasy lat 50. Pokład dziobowy ciągnął się na większość długości okrętu, obniżając się dopiero na rufie, a na samym dziobie pokład było dodatkowo podniesiony dla polepszenia dzielności morskiej^[6]. Na pokładzie dziobowym i rufowym umieszczone były pojedyncze wieże artylerii uniwersalnej, a pomiędzy nimi rozciągała się grupa niskich nadbudówek^[6]. Ściany nadbudówki dziobowej stanowiły przedłużenie burt^[6]. Okręty miały dwa maszty kratownicowe, mieszczące zarazem wyloty spalin silników, bez klasycznych kominów^[3]. Wyporność normalna okrętów wynosiła 2300 długich ton (ts), a pełna 2520 ts^[3]. Długość wynosiła 103,6 m, a szerokość 12,2 m^[3]. Zanurzenie podawane jest w źródłach od 3,6 m^[3] do 4,9 m^[4]. Załoga liczyła 210 osób^[4].

Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery armaty uniwersalne kalibru 114 mm (4,5 cala) Mk 6 w dwóch dwudziałowych wieżach^[3]. Ich ogniem kierował system kierowania ogniem Mk 6M, uzyskujący dane z radaru oraz zapasowego dalocelownika CRBF na rufie^[3]. Uzbrojenie to uzupełniało na okrętach brytyjskich pojedyncze działko przeciwlotnicze 40 mm Bofors, zamiast przewidzianego projektem podwójnego działka^[3]. Prawdopodobnie takie samo lekkie uzbrojenie przeciwlotnicze nosiły okręty indyjskie^[a]. Do zwalczania okrętów podwodnych służył trzylufowy miotacz bomb głębinowych Squid^[3].

Wyposażenie radiolokacyjne w oryginalnym projekcie brytyjskim stanowił radar dozoru powietrznego dalekiego zasięgu typu 960 na maszcie dziobowym, radary typów 275 oraz 262 (kierowania ogniem), typów 992Q oraz 993 (dozoru nawodnego i wykrywania celów niskolecących) i typów 974 oraz 978 (nawigacyjne)Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 484, 516. Okręty indyjskie były wyposażone m.in. w radary typu 960 (dozoru powietrznego), 275 (artyleryjski) i 293Q^[7] – starszy radar dozoru nawodnego i wykrywania celów niskolecących, zapewne zamiast radarów 992Q i 933Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 484, 516. Do wykrywania okrętów podwodnych służyły na okrętach brytyjskich stacje hydrolokacyjne typów 170, 174 i 162^[3][b].

Siłownia okrętowa składała się z ośmiu silników wysokoprężnych ASR1 (Admiralty Standard Range 1) o mocy łącznej 14 400 bhp, napędzających dwie śruby^[3]. Napęd pozwalał na osiągnięcie prędkości maksymalnej 25 węzłów^[3]. Zasięg wynosił 7500 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 16 węzłów^[3]. Silniki sprawiały jednak problemy w eksploatacji w Indiach^[8].

Po wejściu do służby trzy indyjskie okręty typu 41 utworzyły 16. Eskadrę Fregat^[1]. INS „Betwa” otrzymała początkowo numer burtowy F 139^[c].

„Betwa” wzięła udział w operacji zbrojnej aneksji Indii Portugalskich. Wraz z bliźniaczym „Beas” i slupem „Cauvery” 18 grudnia 1961 roku w pojedynku przez portem Marmagao zniszczyła ogniem artylerii portugalską fregatę „Afonso de Albuquerque”, która wyrzuciła się na brzeg^[9]. Przy tym, część publikacji wskazuje tylko na ogień fregaty „Betwa” jako przyczynę zniszczenia portugalskiego okrętu^[10].

Na początku wojny z Pakistanem w 1965 roku okręt znajdował się w remoncie w Bombaju, lecz 7 września przerwał remont i wraz z zespołem floty z krążownikiem „Mysore” patrolował pod Bombajem z uwagi na informacje o planowanym ataku na to miasto floty pakistańskiej, do którego nie doszło^[11]. W dniach 10-14 września „Betwa” wyszła z głównymi siłami floty, w tym krążownikiem „Mysore” i dwoma bliźniaczymi fregatami, patrolując w rejonie półwyspu Kathijawar, bez kontaktu z przeciwnikiem (operacja Gallant)^[12]. Między 18 a 22 września „Betwa” patrolowała tam ponownie z głównymi siłami floty, w związku z fałszywymi doniesieniami o wysadzeniu desantu pakistańskiego pod Porbandarem^[12]. Działania wojenne zakończyły się rozejmem 23 września^[12].

Podczas kolejnej wojny z Pakistanem w 1971 roku „Betwa” nie odegrała większej roli^[13].

Na przełomie lat 70/80. „Betwa” wraz z bliźniaczymi fregatami została przebudowana na okręt szkolny – zamiast zdjętej wieży rufowej zabudowano na rufie dodatkowe pomieszczenia^[7]. Otrzymała wówczas numer burtowy F 39^[c]. Została wycofana ze służby w 1988 roku^[5].

• L. Kaszejew. Wojenno-morskoj fłot w Indo-Pakistanskich konfliktach. „Morskaja Kollekcyja”. Nr 9(180)/2014, 2014. Moskwa. (ros.). 
• Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships 1975-76. John Moore (red.). Nowy Jork: Franklin Watts, 1975. ISBN 0-531-03251-5. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).