| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data śmierci | |
| profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: elektrofizjologia, fizjologia kliniczna, fizjologia narządów ruchu[2] | |
| Profesura | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Jadwiga Koczocik-Przedpelska (ur. 27 września 1920 w Gnieźnie[3], zm. 1 lutego 2023) – polska patofizjolożka, prof. zw. dr hab. n. med[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była córką Marii i Józefa Koczocików. Ojciec była nauczycielem w Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu[4]. W 1938[5] skończyła Gimnazjum im. gen. Zamoyskiej w Poznaniu. Była jedną z niewielu kobiet, które przyjęto wówczas na Wydział Lekarski Uniwersytetu Poznańskiego. Jesienią 1939 brała udział w kursie pomocy medycznej w warunkach wojny[4].
Po wkroczeniu armii niemieckiej do Poznania jej ojciec został aresztowany i osadzony w Forcie VII, a w styczniu 1940 rozstrzelany[4]. Jadwiga z matką zostały uwięzione w obozie przesiedleńczym przy ul. Głównej w Poznaniu, a potem wysiedlone do Generalnego Gubernatorstwa[5]. Zamieszkały w Przeworsku, skąd pochodził ojciec. Jadwiga pracowała w składnicy Spółdzielni Kółek Rolniczych, gdzie prowadziła pracę konspiracyjną najpierw jako członkini Narodowej Organizacji Wojskowej, potem Armii Krajowej. Była sanitariuszką i łączniczką AK[1] działającą pod pseudonimem „Bezimienna”. Wraz z Henrykiem Jankowskim założyła w Przeworsku przyfrontowy szpital. Organizowała szkolenia sanitarne dla kobiet należących do konspiracji. W tym czasie poznała żołnierza NOW/AK Mieczysława Przedpelskiego ps. „Pobóg”, za którego wyszła w 1946[4]. Mieli jedną córkę[1].
Po aresztowaniu przez Urząd Bezpieczeństwa w grudniu 1944 była więziona w Przeworsku, a potem na zamku w Rzeszowie. Zdołała ukryć archiwum miejscowych struktur AK. Zesłana do łagru nr 283 w Stalinogorsku, gdzie pracowała fizycznie, wróciła do Polski we wrześniu 1945[4]. Urząd Bezpieczeństwa aresztował ją ponownie w styczniu 1946 i osadził na 6 tygodni w więzieniu UB przy ul. Kochanowskiego w Poznaniu[5].
Od 1945 kontynuowała studia medyczne[4]. Skończyła je w 1950 na Akademii Medycznej w Poznaniu. W 1951 obroniła pracę doktorską[3], następnie uzyskała stopień doktora habilitowanego[1][2]. Profesurę nadzwyczajną uzyskała w 1978[3], a 20 marca 1990 tytuł profesorski z zakresu nauk medycznych[2].
Pracowała na Uniwersytecie Poznańskim jako asystentka, potem adiunktka w Zakładzie Histologii (1948–1953), następnie na poznańskiej Akademii Medycznej jako asystentka, adiunktka i docentka w Zakładzie Fizjologii (1953–1969). W latach 1969–1990 kierowała Zakładem Patofizjologii Narządów Ruchu, który współorganizowała. Była zastępczynią dyrektora Instytutu Ortopedii i Rehabilitacji ds. dydaktyczno-naukowych. Odbyła staże naukowe w Dortmundzie (1959), Pradze (1960), Kopenhadze (1958, stypendium WHO w 1965) i Lund (1969)[3]
Była członkinią-założycielką International Society od Electrophysiological Kinesiology. W latach 1980–1990 należała do European Muscle Club. Należała do i była zastępczynią przewodniczącego Komitetu Rehabilitacji i Adaptacji Społecznej Polskiej Akademii Nauk. W latach 1980–1990 należała do Komitetu Nauk Fizjologicznych PAN, zaś w latach 1975–1990 była przewodniczącą Komitetu Fizjologii Mięśni PAN. Przewodniczyła Zespołowi ds. Elektrofizjologii Klinicznej i Doświadczalnej Akademii Medycznej w Poznaniu (1978–1992)[3]. Była członkinią honorową Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego[2], zaś w latach 1986–1990 przewodniczącą jego poznańskiego oddziału[3].
Zajmowała się fizjologią stosowaną, patofizjologią narządów ruchu[3] oraz elektrofizjologią. Wprowadziła nowe metody w pierwszej z tych dziedzin, np. oznaczanie stopnia spastyczności i nowe testy diagnostyczne oparte na analizie Fouriera elektromiogramu globalnego. Zastosowała nowe modele doświadczalne np. w badaniu osteoporozy i krzyżowania nerwów[3]. Zajmowała się zastosowaniem testów elektrofizjologicznych w ortopedii i rehabilitacji. Badała neuropatię cukrzycową, post-polio oraz aspekty neurofizjologiczne w onkologii[5].
Przygotowała 165 publikacji naukowych[6] i dwie książki[5]. Jedną z nich są wydane w 2000 wspomnienia pt. Marzenia i spełnienia[5][7].
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Armii Krajowej[1]
- Krzyż Partyzancki[3]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945[3]
- Medal 40-lecia PRL[3]
- Odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”[3]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej[1]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[1]
- Honorowe Obywatelstwo miasta Przeworsk[1]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j Jadwiga Koczocik-Przedpelska. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2023-02-03]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Prof. dr hab. Jadwiga Koczocik-Przedpelska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-02-03].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Janusz Kapuścik, Marek Halawa, Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, Warszawa 1999, s. 367, ISBN 978-83-905295-6-1 [dostęp 2025-03-20].
- ↑ a b c d e f Jadwiga Koczocik-Przedpelska | Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu [online], www.poznan.uw.gov.pl [dostęp 2025-03-27].
- ↑ a b c d e f Juliusz Huber, JADWIGA KOCZOCIK-PRZEDPELSKA (1920–2023) – MEMORIES, „Issues of Rehabilitation, Orthopaedics, Neurophysiology and Sport Promotion – IRONS”, 41, 2022, s. 41–43, DOI: 10.19271/IRONS-000178-2022-41, ISSN 2300-0767 [dostęp 2025-03-27].
- ↑ Gazeta Lekarska, Lekarka ukończyła 100 lat. W czasie wojny działała w AK [online], Gazeta Lekarska, 2 listopada 2020 [dostęp 2025-03-27].
- ↑ Marzenia i spełnienia | Wydano o Poznaniu | Poznan.pl [online], www.poznan.pl [dostęp 2025-03-27].
