| Megaloceros giganteus | |
| (Blumenbach, 1799) | |
| Okres istnienia: 0,4–0,0077 mln lat temu | |
 Rekonstrukcja | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jeleń olbrzymi |
| Zasięg występowania | |
| |
Jeleń olbrzymi, łoś irlandzki (Megaloceros giganteus[1]) – gatunek wymarłego ssaka z rodziny jeleniowatych.
Żył od środkowego plejstocenu do wczesnego holocenu od 500 tys. do 7700 lat temu. Zamieszkiwał północną Europę (najwięcej jego szczątków znaleziono w Irlandii), północną Azję i północną Afrykę. Wielkością był zbliżony do łosia, osiągał ok. 2,1 m wysokości w kłębie. Posiadał poroże przekraczające 3,5 m rozpiętości, ważące około 40 kg. Żywił się tym, czym dzisiejsze jelenie. Z rysunków naskalnych wynika, że człowiek pierwotny często spotykał się z tym stworzeniem i polował na nie.
Ze względu na łopatowaty kształt poroża jeleń olbrzymi był uważany za bliskiego krewniaka daniela. Późniejsze badania morfologiczne i molekularne wskazały jednak na jego bliższe pokrewieństwo z jeleniem szlachetnym i wapiti. Dopiero badania genetyczne z 2005 r. potwierdziły, że jego najbliższym krewnym jest jednak faktycznie daniel[2].
Jedyny w Polsce kompletny szkielet jelenia olbrzymiego można zobaczyć na wystawie „Układ kostny kręgowców” w Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego[3].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Megaloceros: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”; κερας keras, κερατος keratos „róg”[4].
- giganteus: łac. giganteus „gigantyczny, olbrzymi”, od gigas, gigantis „gigant, olbrzym”, od gr. γιγας gigas, γιγαντος gigantos „gigant, olbrzym”[5].
Jeleń olbrzymi w kulturze
[edytuj | edytuj kod]Jeleń olbrzymi pojawił się w książkach Zaginiony świat (The Lost World) autorstwa Arthura Conana Doyle’a, w Sadze o Królestwie Światła (Legenden om Ljusets rike) autorstwa Margit Sandemo, w cyklu powieściowym „Dzieci Ziemi” ("Earth’s Children") autorstwa Jean Marie Auel, oraz wyprodukowanych przez BBC serialach dokumentalnych Wędrówki z bestiami (Walking with Beasts) i Wędrówki z jaskiniowcami (Walking with Caveman). W Irlandii, przy drodze N20 pomiędzy miejscowościami Mallow i Cork, stoi naturalnej wielkości figura tego zwierzęcia.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Rekonstrukcja Megaloceros giganteus. -
Jeleń olbrzymi, figura przy drodze N20 w Irlandii. -
Skamieniały szkielet Megaloceros giganteus w Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie. -
Skamieniały szkielet Megaloceros giganteus w Muzeum Paleontologicznym w Monachium. -
Skamieniały szkielet Megaloceros giganteus w Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu. -
Skamieniały szkielet Megaloceros giganteus w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu. -
Jeleń olbrzymi (Megaloceros giganteus). Szkielet w Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W literaturze spotykana jest błędnie pisana nazwa Megaceros giganteus. Megaceros to rodzaj glewikowców.
- ↑ Lister et al. The phylogenetic position of the 'giant deer' Megaloceros giganteus, Nature 438, 850-853 (8 December 2005) | doi:10.1038/nature04134 (en)
- ↑ Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Wrocławskiego. Płetwal błękitny, tur, mamutak. [online], muzeum-przyrodnicze.uni.wroc.pl [dostęp 2020-07-10].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 404, 1904. (ang.).
- ↑ Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
