Jelito cienkie

Small intestine

Intestinum tenue
Przewód pokarmowy, z zaznaczonym jelitem cienkim
Narządy	Układ pokarmowy

Jelito cienkie (łac. intestinum tenue) – najdłuższa część przewodu pokarmowego, położona pomiędzy żołądkiem a jelitem grubym, od którego oddziela się poprzez zastawkę krętniczo-kątniczą. W obrębie jamy brzusznej jelito cienkie zajmuje okolicę pępkową, podbrzuszną i obie okolice biodrowe, a częściowo też miednicę małą. Jego długość jest osobniczo zmienna, zależy też od wieku i od stanu skurczu błony mięśniowej. Średnia długość jelita cienkiego to 5–6 m, natomiast na zwłokach wynosi ona od 6 do 8^[1]. Średnica (czyli inaczej światło jelita) ma około 3 cm. U noworodków i dzieci jelito cienkie jest stosunkowo dłuższe niż u dorosłych – przypuszczalnie w związku z większą pojemnością jamy brzusznej.

Jelito cienkie dzielimy na trzy podstawowe części. Są to, kolejno: dwunastnica, jelito czcze oraz jelito kręte. Stosunkowo ściśle daje się odgraniczyć jedynie dwunastnica; jelito czcze przechodzi w kręte bez wyraźnej granicy.

 Osobny artykuł: dwunastnica.

Rurkowaty narząd o długości około 30 cm. Łączy się z żołądkiem, a następnie przechodzi w jelito czcze. Tutaj wpada żółć z wątroby oraz sok trzustkowy z trzustki (o odczynie zasadowym, w ilości około 2,5 litra na dobę). Przechodzi w jelito czcze na wysokości zgięcia dwunastniczo-czczego^[2].

 Osobny artykuł: jelito czcze.

Rurkowaty narząd o długości 2–5 m. W błonie śluzowej jelita cienkiego występują liczne gruczoły, wydzielające sok jelitowy lub zasadowy śluz (około 2 litrów na dobę). Błona śluzowa ma również mnóstwo malutkich, unerwionych wypustek, do których dochodzą bardzo cienkie naczynia krwionośne i limfatyczne. Każda wypustka (kosmek) pokryta jest mikrokosmkami. Wchłania mleczko pokarmowe i za pośrednictwem krwi dostarcza pożywienie do każdej żywej komórki organizmu. W jelicie czczym odbywa się zasadnicza część trawienia.

 Osobny artykuł: jelito kręte.

W jelicie krętym zachodzi końcowe trawienie pokarmów. Jelito kręte kończy się zastawką krętniczo-kątniczą i przechodzi w jelito grube.

Jelito czcze różni się od jelita krętego następującymi cechami:

• położenie anatomiczne (dystalnie położone jest jelito kręte);
• jelito kręte ma nieco mniejszą średnicę;
• jelito kręte ma więcej grudek chłonnych (znajduje się dalej od bakteriobójczego działania kwasu solnego); grudki chłonne są częściej skupione, a rzadziej samotne (inaczej niż w jelicie czczym).

Funkcją jelit jest wchłanianie składników pokarmowych. Wewnątrz jelito pokryte jest wypustkami (kosmkami), które wchłaniają strawiony pokarm, skąd przechodzi on do organizmu.

Unaczynienie tętnicze jelita cienkiego wykazuje dużą zmienność, co powoduje, że w wielu przypadkach jego anatomia jest trudna do przewidzenia. Tętnica krezkowa górna odchodząca od przedniej ściany aorty daje zmienną liczbę odgałęzień tętnic jelitowych, które przebiegają w krezce jelita cienkiego. Początkowo biegną prosto, a dalej tworzą charakterystyczne "arkady" - zespolenia z sąsiednimi naczyniami. Unaczynienie dwunastnicy pochodzi od pnia trzewnego – zapewniają je gałązki tętnicy żołądkowo-dwunastniczej^[3]. Unerwienie jest autonomiczne i niezależne od woli. Jelita mają własny system rozrusznikowy, który odpowiada za perystaltykę – komórki Cajala.

Zobacz hasło jelito cienkie w Wikisłowniku

• kosmki jelitowe
• perystaltyka
• trawienie