José Manuel Durão Barroso

Data i miejsce urodzenia	23 marca 1956 Lizbona
Przewodniczący Komisji Europejskiej
Okres	od 22 listopada 2004 do 31 października 2014
Przynależność polityczna	EPP
Poprzednik	Romano Prodi
Następca	Jean-Claude Juncker
Premier Portugalii
Okres	od 6 kwietnia 2002 do 17 lipca 2004
Przynależność polityczna	Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik	António Guterres
Następca	Pedro Santana Lopes
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

José Manuel Durão Barroso (wym. [ʒuˈzɛ mɐnuˈɛɫ duˈɾɐ̃w̃ bɐˈʁozu]; ur. 23 marca 1956 w Lizbonie^[1]) – portugalski polityk, prawnik i nauczyciel akademicki. W latach 1992–1995 minister spraw zagranicznych w rządzie Aníbal Cavaco Silvy, od 1999 do 2004 przewodniczący Partii Socjaldemokratycznej. Premier Portugalii od 6 kwietnia 2002 do 17 lipca 2004. Od 22 listopada 2004 do 31 października 2014 przewodniczący Komisji Europejskiej.

Ukończył prawo na Uniwersytecie Lizbońskim, a także studia europejskie na Uniwersytecie Genewskim, na którym uzyskał również magisterium w zakresie nauk politycznych^[1]. Pracował jako nauczyciel akademicki na uniwersytetach w Lizbonie i Genewie, jako profesor wizytujący wykładał na Uniwersytecie Georgetown. W latach 1995–1999 był dziekanem wydziału stosunków międzynarodowych na Universidade Lusíada de Lisboa^[1].

W czasach studenckich należał do organizacji FEM-L, powiązanej z komunistycznym ruchem MRPP^[2] i opozycyjnej wobec dyktatury Nowego Państwa. W 1980 został członkiem centroprawicowej Partii Socjaldemokratycznej (PSD)^[1].

W 1985 po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Zgromadzenia Republiki. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w kolejnych wyborach w 1987, 1991, 1995, 1999 i 2002, zasiadając w portugalskim parlamencie IV, V, VI, VII, VIII i IX kadencji^[3].

Również od 1985 obejmował funkcje rządowe w kolejnych gabinetach, którymi kierował Aníbal Cavaco Silva. Początkowo został sekretarzem stanu ds. wewnętrznych. W 1987 przeszedł na stanowisko sekretarza stanu ds. polityki i współpracy zagranicznej^[1]. Z ramienia swojego rządu był zaangażowany w próby pokojowego rozwiązania wojny domowej w byłej portugalskiej kolonii Angoli^[4]. W latach 1992–1995 sprawował urząd ministra spraw zagranicznych^[5]. W 1995 PSD przeszła do opozycji, José Manuel Barroso przez rok stał na czele komisji spraw zagranicznych w Zgromadzeniu Republiki^[1]. W 1999 został przewodniczącym Partii Socjaldemokratycznej, funkcję tę pełnił do 2004^[5].

Kierowana przez niego PSD zwyciężyła w wyborach w 2002, zawiązując koalicję z Partią Ludową. 6 kwietnia 2002 José Manuel Barroso został nowym premierem, stając na czele XV rządu konstytucyjnego. Urząd ten sprawował do 17 lipca 2004^[5][6]. Jego gabinet popierał interwencję w Iraku, prowadził restrykcyjną politykę gospodarczą, zmierzającą do ograniczenia deficytu budżetowego i zreformowania prawa pracy. Działania te nie spowodowały jednak szybkiego ożywienia gospodarki i zmniejszenia bezrobocia^[4], przyczyniając się do spadku poparcia dla rządu i porażki Partii Socjaldemokratycznej w wyborach parlamentarnych w 2005.

Wybory do Parlamentu Europejskiego w 2004 przyniosły zwycięstwo Europejskiej Partii Ludowej. EPP dążyła do wyłonienia ze swoich szeregów przewodniczącego Komisji Europejskiej. Wybór padł na urzędującego premiera Portugalii, którego zaakceptowała Rada Europejska^[7]. 22 lipca 2004 uzyskał wotum zaufania w Europarlamencie^[8]. Jego pierwsza komisja rozpoczęła urzędowanie 22 listopada 2004. Po kolejnych eurowyborach w 2009 zaproponowano jego reelekcję na drugą kadencję. 22 września tegoż roku decyzję tę zaaprobował Parlament Europejski VII kadencji^[8]. Druga komisja José Manuela Barroso urzędowała od 10 lutego 2010 do 31 października 2014. W okresie urzędowania prowadzono dalsze negocjacje akcesyjne, w tym zakończono procesy przyjmowania do Unii Europejskiej Rumunii i Bułgarii (w okresie I kadencji) oraz Chorwacji (w okresie II kadencji)^[4]. Przyjęto w tym czasie zakładający reformę unijnych instytucji traktat lizboński, a także podejmowano działania celem przeciwdziałania zapoczątkowanemu w 2007 światowemu kryzysowi finansowemu^[4].

Po zakończeniu drugiej kadencji José Manuel Barroso powrócił do pracy naukowej w tym jako profesor Universidade Católica Portuguesa i Uniwersytetu Genewskiego^[9]. W lipcu 2016 został doradcą w londyńskim oddziale Goldman Sachs, zajmując się polityką banku wobec procesu opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię^[10]. Objęcie tego stanowiska tuż po upływie 18 miesięcy od odejścia z Komisji Europejskiej, chociaż będące zgodne z formalnymi wymogami dotyczącymi unikania konfliktu interesów, skłoniło europejskiego rzecznika praw obywatelskich do podjęcia inicjatywy na rzecz zaostrzenia zasad podejmowania pracy przez członków KE po zakończeniu kadencji^[11].

Żonaty z Margaridą Sousa Uva, ma troje dzieci^[1].

• Honorowe obywatelstwo Rio de Janeiro (2006)
• Honorowe obywatelstwo Delf (2007)
• Tytuł „Człowieka Roku” 2009 Forum Ekonomicznego^[22]