Krajowe Biuro Wyborcze

Siedziba Krajowego Biura Wyborczego przy ul. Wiejskiej 10 w Warszawie
Państwo	Polska
Szef Krajowego Biura Wyborczego	Magdalena Pietrzak
Budżet	80,36 mln zł (2019)[1]
Zatrudnienie	410 (2017)[2]
Adres
ul. Wiejska 10 00-902 Warszawa
Położenie na mapie Polski Krajowe Biuro Wyborcze
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Krajowe Biuro Wyborcze
Położenie na mapie Warszawy Krajowe Biuro Wyborcze
52°13′33,9600″N 21°01′32,8800″E/52,226100 21,025800

Krajowe Biuro Wyborcze (KBW) – urząd zapewniający obsługę Państwowej Komisji Wyborczej (PKW), komisarzy wyborczych oraz innych organów wyborczych w zakresie określonym w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy oraz innych ustawach.

Siedziba Krajowego Biura Wyborczego znajduje się w zespole budynków Kancelarii Prezydenta przy ul. Wiejskiej 10 w Warszawie, w bezpośrednim sąsiedztwie Sejmu i Senatu.

Krajowe Biuro Wyborcze pełni rolę aparatu pomocniczego organów administracji wyborczej w Polsce^[3]. Podstawę prawną funkcjonowania KBW stanowią art. 187–191 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.

Do zadań KBW należy zapewnienie warunków organizacyjno-administracyjnych, finansowych i technicznych, związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów i referendów. W tym celu Biuro współdziała z właściwymi organami administracji rządowej oraz jednostkami samorządu terytorialnego. KBW m.in. wykonuje w imieniu PKW nałożony na Komisję przez Kodeks wyborczy (art. 162 § 2) obowiązek zapewnienia oprogramowania komputerowego niezbędnego do ustalania wyników głosowania, sporządzania protokołów, sprawdzania pod względem zgodności arytmetycznej poprawności ustalenia wyników głosowania w obwodzie oraz ustalania wyników wyborów^[4].

Organizację Krajowego Biura Wyborczego, zakres jego działania i właściwość terytorialną jednostek organizacyjnych Biura określa statut nadany mu przez Państwową Komisję Wyborczą na wniosek Szefa KBW. Nadawanie statutu przez PKW ma zapewnić niezależność KBW od innych organów państwowych^[5]. Statut został nadany w marcu 2011^[6].

Szef i pracownicy Krajowego Biura Wyborczego nie mogą należeć do partii politycznych ani prowadzić działalności politycznej (art. 188 § 5 kodeksu), co ma zagwarantować neutralność polityczną KBW^[5].

Pracami Krajowego Biura Wyborczego kieruje Szef Krajowego Biura Wyborczego przy pomocy zastępcy. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest organem wykonawczym Państwowej Komisji Wyborczej^[7]. Jest on powoływany i odwoływany przez PKW spośród trzech kandydatów przedstawionych przez ministra właściwego dla spraw wewnętrznych^[8]. Głosowanie dotyczące powołania Szefa KBW jest jawne^[9].

Szef Krajowego Biura Wyborczego pełni z urzędu funkcję sekretarza Państwowej Komisji Wyborczej i uczestniczy w jej posiedzeniach z głosem doradczym^[10]. Odpowiada za swoją działalność przed PKW^[6]. Jego wynagrodzenie odpowiada wysokości wynagrodzenia sekretarza stanu^[11].

Funkcję zastępcy Szefa Krajowego Biura Wyborczego pełni z urzędu Dyrektor Zespołu Prawnego i Organizacji Wyborów KBW^[6].

• Kazimierz Czaplicki (1991–2014)
• Beata Tokaj (od 2 grudnia 2014 do 22 lutego 2015, jako p.o.)
• Beata Tokaj (od 23 lutego 2015 do 2 marca 2018)^[12][13]
• Magdalena Pietrzak (od 3 marca 2018)^[14]

Jednostkami organizacyjnymi KBW jest 6 zespołów i 49 delegatur^[6]:

• Zespół Prawny i Organizacji Wyborów
• Zespół Kontroli Finansowania Partii Politycznych i Kampanii Wyborczych
• Zespół Informatyki
• Zespół Finansowy
• Zespół Zamówień Publicznych
• Zespół Prezydialny.

Delegatury KBW znajdują się w 49 miastach będącymi w latach 1975–1998 stolicami województw^[15].

W 2003 podczas kontroli Krajowego Biura Wyborczego w zakresie wykorzystania pieniędzy publicznych na obsługę informatyczną wyborów samorządowych Najwyższa Izba Kontroli (NIK) stwierdziła liczne nieprawidłowości i błędy popełnione w fazie planowania oraz organizacji i zarządzania projektem informatycznym, jego finansowania, tworzenia oprogramowania oraz konfiguracji systemu informatycznego^[16].

W listopadzie 2014 w związku z nieprawidłowym działaniem systemu informatycznego podczas I tury wyborów samorządowych^[17][18] nastąpiło blisko tygodniowe opóźnienie w podaniu oficjalnych wyników głosowania^[19][20]. W rezultacie Szef Krajowego Biura Wyborczego Kazimierz Czaplicki podał się do dymisji, a NIK rozpoczęła w KBW kolejną kontrolę, której celem miało być ustalenie, czy pracownicy Biura budowali system informatyczny w sposób zgodny z prawem, rzetelny, celowy i gospodarny^[21][16]. Wyniki kontroli były również krytyczne wobec KBW^[22]. Ponadto Izba negatywnie oceniła wykonanie budżetu państwa w 2014 r. w części 11 (KBW), stwierdzając szereg nieprawidłowości w trakcie przygotowań i realizacji projektu informatycznego wspierającego wybory samorządowe w 2014, w tym wielokrotne naruszanie przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych^[23].

Po dobrze przygotowanych i zorganizowanych wyborach samorządowych w 2018 zaufanie do PKW i KBW wzrosło, a działalność tych instytucji pozytywnie oceniło ponad dwie trzecie (69%) Polaków, a 84% ankietowanych uważało, że wyniki wyborów do sejmików województw podane przez PKW są wiarygodne.^[24] PKW wyniki podała w nocy z 24 na 25 października, czyli niemal trzy dni szybciej niż zrobiła to w 2014 roku.^[25]

Z kolei po sprawnie przeprowadzonych eurowyborach 2019 podane przez PKW wyniki wyborów w maju 2019 nie budzą wątpliwości wśród 86% Polaków.^[26] W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku od momentu zamknięcia lokali wyborczych do oficjalnego ogłoszenia wyników eurowyborów minęły 24 godziny i 25 minut. W 2019 roku – jedynie 17 godzin i 25 minut.^[25]

Wydatki i dochody Krajowego Biura Wyborczego są realizowane w części 11 budżetu państwa^[27].

W 2017 wydatki Biura wyniosły 64,79 mln zł, a dochody 0,08 mln^[28]. Przeciętne zatrudnienie w KBW w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 410 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 6527 zł^[2].

W ustawie budżetowej na 2019 wydatki Krajowego Biura Wyborczego zaplanowano w wysokości 80,36 mln zł^[29].

• Krajowe Biuro Wyborcze na stronach PKW
• Statut Krajowego Biura Wyborczego w serwisie ISAP