Księstwo Słuckie (Kopylsko-Słuckie) – odrębna dzielnica książęca w ramach Rusi Kijowskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jedno z potężniejszych państw magnackich I Rzeczypospolitej, zajmujące wschodnią część powiatu nowogródzkiego. Początkowo stolicą księstwa był Kopyl, a następnie Słuck.
W wieku XII w rękach Rurykowiczów. W następnym stuleciu weszło w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego. W roku 1395 w. ks. Witold nadał je swemu stryjecznemu bratu ks. Włodzimierzowi Olgierdowiczowi jako rekompensatę za utratę Księstwa Kijowskiego. Zapoczątkował on dynastię ks. Olelkowiczów-Słuckich, władających Księstwem do końca XVI wieku. Jako posag ostatniej księżniczki słuckiej Zofii Olelkowiczówny, przechodzi ono w ręce birżańskiej linii Radziwiłłów (1600 r.). Według niezrealizowanego traktatu w Radnot (1657 r.) miało stać się częścią suwerennego państwa Bogusława Radziwiłła. Po śmierci jego córki, Ludwiki Karoliny (1695 r.), żony margrabiego Ludwika Brandenburskiego i palatyna reńskiego Karola III, oraz po długoletnim sporze pomiędzy najpotężniejszymi rodami Rzeczypospolitej (Radziwiłłowie, Sapiehowie) i Rzeszy Niemieckiej (Wittelsbachowie, Hohenzollernowie), księstwo objęła (1732 r.) nieświeska linia rodu Radziwiłłów. W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej (1793 r.) terytorium księstwa weszło w skład Imperium Rosyjskiego. W roku 1845 ostatni właściciel księstwa, ks. Ludwik Sayn-Wittgenstein (mąż Stefanii Radziwiłłówny), sprzedał je rządowi.
Panowie na Księstwie Słuckim
[edytuj | edytuj kod]| I. | 1395-1398 | Włodzimierz Olgierdowicz, książę kijowski |
| II. | 1398-1454 | Aleksander (Olelko) Włodzimierzowicz, książę kijowski |
| III. | 1454-1481 | Michał Olelkowicz, namiestnik Nowogrodu Wielkiego |
| IV. | 1505-1542 | Jerzy Olelkowicz-Słucki |
| V. | 1542-1560 | Szymon Olelkowicz-Słucki |
| VI. | 1560-1578 | Jerzy Olelkowicz-Słucki, starosta bobrujski |
| VII. | 1578-1586 | Jerzy Olelkowicz-Słucki |
| VIII. | 1586-1600 | Zofia Olelkowiczówna, święta prawosławna |
| IX. | 1600-1620 | Janusz Radziwiłł, kasztelan wileński, pan na Lichtenbergu |
| X. | 1620-1640 | Krzysztof Radziwiłł (młodszy), hetman wielki litewski, kasztelan i wojewoda wileński |
| XI. | 1640-1669 | Bogusław Radziwiłł, chorąży wielki litewski, feldmarszałek szwedzki, generalny namiestnik Prus Książęcych |
| XII. | 1669-1695 | Ludwika Karolina Radziwiłł, księżna neuburska |
| XIII. | 1695-1717 | Karol III Filip Wittelsbach, palatyn reński, książę neuburski |
| XIV. | 1717-1729 | Józef Karol Wittelsbach, książę von Sulzbach |
| XV. | 1732-1760 | Hieronim Florian Radziwiłł, chorąży wielki litewski |
| XVI. | 1760-1762 | Michał Kazimierz Radziwiłł „Rybeńko”, wojewoda wileński, hetman wielki litewski |
| XVII. | 1762-1786 | Hieronim Wincenty Radziwiłł, podkomorzy wielki litewski |
| XVIII. | 1786-1790 | Karol Stanisław Radziwiłł „Panie Kochanku”, wojewoda wileński |
| XIX. | 1790-1813 | Dominik Hieronim Radziwiłł, szambelan Aleksandra I, pułkownik wojsk polskich |
| XX. | 1813-1828 | Stefania Radziwiłłówna |
| XXI. | 1828-1845 | Ludwik Sayn-Wittgenstein |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kopyl, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 386.
- Słuck, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 837.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Degiel R., 2000, Protestanci i Prawosławni. Patronat wyznaniowy Radziwiłłów birżańskich nad Cerkwią prawosławną w Księstwie Słuckim w XVII w., NERITON, Warszawa
- Kowalski M., 2007, Księstwa w przestrzeni politycznej I Rzeczpospolitej, [w:] I. Kiniorska, S. Sala (red.), Rola geografii społeczno-ekonomicznej w badaniach regionalnych, Instytut Geografii AŚ, PTG, Kielce, 2007, s. 177-186.
