Kwas oleinowy

Kwas oleinowy
	numeracja atomów węgla według nomenklatury systematycznej (niebieski) i nazewnictwa typu omega (zielony)
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	kwas Z-oktadek-9-enowy
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. acidum oleicum
inne	kwas cis-oktadekenowy, kwas olejowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C18H34O2
Inne wzory	C; 17H; 33COOH
Masa molowa	282,46 g/mol
Wygląd	przezroczysta, bezbarwna, oleista ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	112-80-1
PubChem	445639
DrugBank	DB04224
SMILES
	CCCCCCCC\C=C/CCCCCCCC(O)=O
InChI
	InChI=1S/C18H34O2/c1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18(19)20/h9-10H,2-8,11-17H2,1H3,(H,19,20)/b10-9-
	InChIKey
	ZQPPMHVWECSIRJ-KTKRTIGZSA-N
Właściwości
	Gęstość
	0,8935 g/cm³ (20 °C); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	nierozpuszczalny
	w innych rozpuszczalnikach
	mieszalny z etanolem, chlorkiem metylenu, eterem dietylowym, acetonem, benzenem, chloroformem i CCl; 4
Temperatura topnienia	13–15 °C
Temperatura wrzenia	360 °C
logP	7,64
Współczynnik załamania	1,4582 (589 nm, 20 °C)
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według kryteriów GHS.
Temperatura zapłonu	189 °C
Temperatura samozapłonu	363 °C
Dawka śmiertelna	LD50 25 g/kg (szczur, drogą pokarmową)
	Podobne związki
Podobne związki	kwas stearynowy, kwas palmitynowy
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kwas oleinowy (łac. acidum oleicum, od oleum – olej) – organiczny związek chemiczny z grupy jednonienasyconych kwasów tłuszczowych typu omega-9. Jest cis-izomerem kwasu elaidynowego.

Naturalnie kwas ten występuje w tłuszczach (jest głównym składnikiem oliwy z oliwek i tranu), z których jest ekstrahowany i wykorzystywany w przemyśle tekstylnym (zapewnia on śliskość włókien)^[6].

Właściwości:

ciemnieje w powietrzu (utlenianie),
odbarwia wodę bromową i KMnO
4, co świadczy o jego nienasyconym charakterze chemicznym,
reaguje z wodorotlenkami,

Jest używany do produkcji m.in. smarów i środków piorących^{[potrzebny przypis]}. Jego sól glinowa, oleinian glinu, był stosowany jako składnik zagęstników w napalmie^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 4574, ISBN 978-83-88157-77-6 .
↑ ^a ^b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, s. 3-428, 5-200, 16-32, ISBN 978-1-4822-0867-2 (ang.).
↑ Kwas oleinowy [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 7 października 2022, numer katalogowy: O1008 [dostęp 2022-09-05] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Oleic acid, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2022-06-16] (ang.).
↑ ^a ^b Podręczny słownik chemiczny, RomualdR. Hassa (red.), JanuszJ. Mrzigod (red.), JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 213, ISBN 83-7183-240-0 .
↑ Zagęszczone ciekłe mieszaniny zapalające, [w:] IreneuszI. Nowak IreneuszI., Broń zapalająca, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986, s. 95–96, ISBN 83-11-07322-8 .