| Data i miejsce urodzenia |
1 maja 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 stycznia 2022 |
| Profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: budowa okrętów, hydromechanika | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1961 – eksploatacja maszyn |
| Habilitacja |
1963 |
| Profesura |
1969 |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
członek korespondent |
| Doktor honoris causa Uniwersytet Morski w St. Petersburgu – 1989 Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni – 1990 Politechnika Gdańska – 2004 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Politechnika Gdańska |
| Dyrektor | |
| Jednostka |
Instytut Okrętowy PG |
| Okres spraw. |
1963–1975, 1983–1990 |
| Odznaczenia | |
            
| |
 komandor porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 maja 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 stycznia 2022 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
Dowódca batalionu powstańczego |
| Główne wojny i bitwy | |
Lech Konrad Kobyliński, ps. Konrad (ur. 1 maja 1923 w Wilnie, zm. 23 stycznia 2022 w Gdańsku[1]) – polski naukowiec, specjalista w dziedzinie budowy okrętów, jeden z twórców polskiego okrętownictwa, wieloletni profesor Politechniki Gdańskiej, bojownik polskiego ruchu oporu (ZWM/AL), powstaniec warszawski, oficer Marynarki Wojennej.
Profesor nauk technicznych inżynier, członek korespondent PAN[2] od 1976, doktor honoris causa trzech uczelni: Uniwersytetu Morskiego w Sankt Petersburgu, Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni (1990)[3] i Politechniki Gdańskiej (2004)[4]. Członek honorowy Royal Institution of Naval Architects w Londynie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 1 maja 1923 w Wilnie, w rodzinie Aliny (1899–1995, z d. Jabłońskiej) i Tadeusza (1892–1946) Kobylińskich. Lata szkolne i dzieciństwo spędził w Warszawie. Ukończył gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie. Podczas okupacji kontynuował naukę w Państwowej Szkole Technicznej, był także organizatorem i dowódcą (pod pseudonimem „Konrad”) konspiracyjnego oddziału szturmowego im. Czwartaków (wchodzącego jako pluton w skład Związku Walki Młodych, a później Armii Ludowej jako kompania, następnie batalion). Główny uczestnik II zamachu na Café Club 11 lipca 1943 (to on wszedł do lokalu i rzucił na środek sali ładunek wybuchowy)[5][6]. Jednocześnie sprawował funkcję oficera operacyjnego Okręgu AL nr. 1 Warszawa-Miasto i dowódcy Podokręgu I Śródmieście[7]. Brał udział w powstaniu warszawskim, jako dowódca IV batalionu AL „Czwartaków”, walcząc na Woli, Starym Mieście (tu m.in. d-ca obrony reduty „Mostowa”) i Żoliborzu. Dwukrotnie ranny i kontuzjowany, awansowany do stopnia kapitana. Przypadkiem ocalał 26 sierpnia 1944 po zbombardowaniu kamienicy przy ul. Freta 16, kiedy pod jej gruzami zginęło kilku członków dowództwa Okręgu Warszawskiego AL[8]. Po upadku powstania odmówił poddania się Niemcom i wraz z grupą pozostałych przy życiu żołnierzy batalionu im. Czwartaków przepłynął Wisłę. Następnie trafił do szpitala z powodu powikłań rany otrzymanej w powstaniu, który opuścił w styczniu 1945. Po wojnie służył w Marynarce Wojennej[9].
Tak o nim pisze Tomasz Strzembosz w publikacji Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944[10]:
To ich właśnie pseudonimy legenda otoczyła nimbem niezwykłych czynów, to ich pseudonimami nazywano konspiracyjne oddziały, nie tylko przez obyczaj wiązania nazwy jednostki z pseudonimem dowódcy, ale przede wszystkim dlatego, że to ich indywidualności wpływały decydująco na wartość oddziału i skalę jego osiągnięć. W przeważającej liczbie przypadków byli to nie tylko kierownicy, ale prawdziwe „dusze zespołów”, osobowości, wokół których skupiało się życie całej grupy: nie tylko dowódcy wojskowi, ale także przywódcy duchowi, przyjaciele, inspiratorzy. […] Tacy młodzi dowódcy, jak „Zośka” (Tadeusz Zawadzki), „Maciek” (Maciej Bittner), „Rudy” (Jan Bytnar), „Felek” (Feliks Pendelski), „Jeremi” (Jerzy Zborowski) z Kedywu KG AK, „Stasinek” (Stanisław Sosabowski), „Żbik” (Zdzisław Zajdler) i „Rygiel” (Kazimierz Pogorzelski) z Kedywu Okręgu, „Jacek” (Franciszek Bartoszek) ze specgrupy Sztabu Głównego GL oraz „Konrad” (Lech Kobyliński) z oddziałów ZWM czy „Antek” (Władysław Andrzejczak) z ML RPPS – byli rzeczywistymi twórcami dowodzonych przez siebie oddziałów, a jednocześnie wzorami osobowymi dla żołnierzy.
W 1950 ukończył studia na Wydziale Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej[11]. Po studiach przez dwa lata odbywał służbę wojskową i pracował w Stoczni Marynarki Wojennej jako kierownik biura konstrukcyjnego, które stworzył[12]. Twórca ośrodka badawczego Politechniki Gdańskiej w Iławie, w którym testowano zachowanie się modeli statków w warunkach rzeczywistego falowania. Konstruktor eksperymentalnych form jednostek pływających – wodolotów i poduszkowców. Wieloletni dyrektor Instytutu Okrętowego Politechniki Gdańskiej[13]. Pełnił też funkcję redaktora naczelnego miesięcznika Budownictwo Okrętowe (1972–1976).
Po zakończeniu z przyczyn politycznych programu konstrukcji wodolotów (zbudowano tylko jedną jednostkę, której nadano nazwę „Zryw I”[1] w 1966, po czym program pod naciskiem ZSRR został przerwany), prowadził aktywne badania nad konstrukcjami poduszkowców.
W latach 1976–1983 przebywał w Londynie jako członek sekretariatu Międzynarodowej Organizacji Morskiej[13]. W latach 1986–1990 był sekretarzem naukowym Oddziału PAN w Gdańsku. Wykładał jako zaproszony profesor na wielu politechnikach zagranicznych, m.in. w Petersburgu, Bremie, Trondheim, Teheranie i Bandar-e Abbas.
Od 1985 był przewodniczącym Komisji Morskiej przy Oddziale PAN w Gdańsku. Twórca Fundacji Bezpieczeństwa Żeglugi i Ochrony Środowiska. Współtwórca jednego z czterech na świecie[14] ośrodków szkoleniowo-badawczych manewrowania statkiem (Szkoła Kapitanów w Iławie) na jeziorze Silm[15].
W ostatnich latach zajmował się głównie zagadnieniami bezpieczeństwa żeglugi morskiej.
W latach 1957–1987 był członkiem PZPR. Członek Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa PRL Wojciechu Jaruzelskim w latach 1986–1989.
W 1994 był członkiem Honorowego Komitetu Obchodów 50. Rocznicy Powstania Warszawskiego.
Zmarł w Gdańsku, pochowany na cmentarzu komunalnym Srebrzysko (rejon IX, kwatera TAR I WOJ.-2-48)[16].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Jego dziećmi są:
- Krystyna Gutowska – dr filozof
- Zbigniew Kobyliński – prof. dr hab., archeolog
- Szymon Kobyliński – muzyk rockowy z zespołu Blenders
Inni krewni:
- Halina Turska – uczona polska, językoznawca, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Szymon Kobyliński – grafik, rysownik-karykaturzysta, satyryk
- Paweł Walewski – dziennikarz i publicysta
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- porucznik
- kapitan – wrzesień 1944 w Armii Ludowej
- komandor porucznik – w Marynarce Wojennej po wojnie
Ważniejsze publikacje książkowe
[edytuj | edytuj kod]- Śruby okrętowe, Warszawa 1955
- Przybliżone metody obliczenia oporu i wpływ kształtu kadłuba na opór, Warszawa 1960
- Teoria oporu i badania modelowe, Warszawa 1961
- Słownik budowy okrętów: rodzaje statków (współautor), Warszawa 1969 (też w wersji angielskiej i rosyjskiej)
- Słownik budowy okrętów: teoria okrętu (współautor), Warszawa 1972 (też w wersji angielskiej i rosyjskiej)
- Stability and safety of ships (współautor), Kidlington 2003
- Garść wspomnień z długiego życia [autobiografia]; Gdańsk 2018, wyd. Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Budowniczych Polski Ludowej (1969)[17]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (14 lipca 2003)[18]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari (1946)
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 12 kwietnia 1946[19], 11 maja 1947[20])
- Krzyż Walecznych
- Krzyż Partyzancki
- Warszawski Krzyż Powstańczy (1981)[21]
- Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946)[22]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1967)[23]
- Odznaka honorowa „Za zasługi dla Gdańska” (1962)[24]
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1965)[25]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Politechnika Gdańska [online], Politechnika Gdańska, 26 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-27] (pol.).
- ↑ Polska Akademia Nauk: Skład Komitetu Transportu. [dostęp 2016-11-05].
- ↑ Doktorzy honoris causa AMW. amw.gdynia.pl. [dostęp 2011-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 marca 2011)].
- ↑ Osoby uhonorowane tytułem doktora honoris causa PG. pg.gda.pl. [dostęp 2011-02-23].
- ↑ L. Kobyliński, Garść wspomnień z długiego życia [autobiografia]; Gdańsk 2018, wyd. Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej, s. 188–191.
- ↑ Henryk Nakielski 1985 ↓, s. 115.
- ↑ II wojna światowa. Powstanie warszawskie, s. 39.
- ↑ L. Kobyliński, Garść wspomnień…, s. 238.
- ↑ Henryk Nakielski 1985 ↓, s. 120-126.
- ↑ Tomasz Strzembosz, Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983, wyd. II, ISBN 83-06-00717-4
- ↑ Archiwum Historii Mówionej – Lech Kobyliński [online], www.1944.pl [dostęp 2020-01-27] (pol.).
- ↑ Henryk Nakielski 1985 ↓, s. 127.
- ↑ a b Henryk Nakielski 1985 ↓, s. 112.
- ↑ Ośrodek szkolenia kapitanów żeglugi wielkiej w Kamionce. gmina-ilawa.pl, 2016-11-14. Cytat: Ośrodek pod Iławą jest jednym z niewielu takich w świecie, przekazujących wiedzę na ten temat – z wykorzystaniem miniatur prawdziwych jednostek. Podobne istnieją w Australii, Francji, Anglii.
- ↑ L. Kobyliński, Garść wspomnień.., s. 544–558.
- ↑ Wyszukiwarka Cmentarze w Gdańsku [online], cmentarze-gdanskie.pl [dostęp 2024-09-25].
- ↑ Z okazji srebrnego jubileuszu Polski Ludowej. Dekoracja zasłużonych działaczy najwyższymi odznaczeniami. „Dziennik Polski”. Rok XXV, Nr 170 (7906), s. 1, 4, 19 lipca 1969. Kraków. [dostęp 2023-05-02].
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 55, poz. 855 „za wybitne zasługi w pracy naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej”
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 55, poz. 97 „za zasługi w okresie okupacji w walkach zbrojnych z niemieckim najeźdźcą”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 71, poz. 477 „za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”.
- ↑ Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 30 (1803), s. 14, 10 października 1982. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-25].
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 13, 15 sierpnia 1967, s. 1-2.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, nr 3, 5 kwietnia 1963
- ↑ Trybuna Robotnicza, nr 110 (6619), 11 maja 1965, s. 1.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Czwartacy : wspomnienia byłych żołnierzy Szturmowego Batalionu AL [Armii Ludowej] im. „Czwartaków” 1943–1945, wyd. 5, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1977.
- Henryk Nakielski, Biret i rogatywka. W: Egzamin dojrzałości, wyd. I, Warszawa: Iskry, 1985, s. 112–127, ISBN 83-207-0709-9.
- Prof. zw. dr inż. Lech Kobyliński doktor honoris causa Politechniki Gdańskiej, wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2004.
- Kobyliński Lech, Garść wspomnień z długiego życia [autobiografia], wyd. Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej, Gdańsk 2018.
- Biogram, Polska Akademia Nauk.
