| |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
6 czerwca 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 marca 1974 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
Dowództwo Wojsk Lądowych |
| Stanowiska |
szef sztabu Wojsk Lądowych |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.jpg)
| |
| Odznaczenia | |
      
| |
Leon Grot vel Leon Machonbaum[a] ps. „Grot”[2] (ur. 6 czerwca 1890 w Warszawie, zm. 28 marca 1974 tamże) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 6 czerwca 1890 w Warszawie, w rodzinie żydowskiego pochodzenia[3] jako syn Józefa[4] i Flory Lawendel[5]. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był oficerem 1 pułku piechoty Legionów. 2 lipca 1915 awansował do stopnia podporucznika, a 1 kwietnia 1916 na porucznika[6]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w Beniaminowie.
W 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do 35 pułku piechoty. W szeregach tego pułku walczył na wojnie z bolszewikami. Dowodził kompanią i batalionem[7]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony w stopniu majora z dniem 1 kwietnia 1920, w piechocie, w „grupie byłych Legionów Polskich”[8]. 3 maja 1922 został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 240. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W lipcu 1922 został zatwierdzony na stanowisku pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy 35 pułku piechoty[9][10].
1 grudnia 1924 awansował do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 67. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11]. W sierpniu 1925 został przeniesiony do 14 pułku piechoty we Włocławku na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[12]. W lutym 1928 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 31 pułku Strzelców Kaniowskich w Łodzi[13][14]. Od 23 grudnia 1929[15] do 16 października 1935 dowodził 3 pułkiem piechoty Legionów w Jarosławiu. Na tym stanowisku 24 grudnia 1929 awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 18. lokatą w korpusie oficerów piechoty[16]. W październiku 1935 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 24 Dywizji Piechoty w Jarosławiu, a trzy lata później dowódcą piechoty dywizyjnej 22 Dywizji Piechoty Górskiej w Przemyślu. Z racji pełnionej funkcji był zastępcą dowódcy dywizji, gen. bryg. Mieczysława Boruty-Spiechowicza. Od marca 1939, kiedy gen. Boruta został wyznaczony na stanowisko dowódcy Grupy Operacyjnej „Bielsko”, do 28 sierpnia 1939 pełnił obowiązki dowódcy dywizji[17].
Na stanowisku dowódcy piechoty dywizyjnej 22 DP Gór. walczył w kampanii wrześniowej. W czasie walk dostał się do niemieckiej niewoli, w której przebywał bez mała sześć lat. 29 kwietnia 1945 został uwolniony z Oflagu VII A Murnau.
W 1945 powrócił do kraju i został przyjęty do Wojska Polskiego. Był zastępcą dowódcy 2 Dywizji Piechoty ds. liniowych. Od 21 listopada 1945 roku do 10 marca 1946 roku był kierownikiem Sekcji Oficerów Rezerwy Departamentu Piechoty i Kawalerii Ministerstwa Obrony Narodowej, do 31 grudnia 1947 roku był szefem Wydziału Wyszkolenia Bojowego w tym departamencie[18]. Służbę pełnił między innymi na stanowisku szefa sztabu Dowództwa Wojsk Lądowych w Warszawie.
Zmarł 28 marca 1974 w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera CII28-12-11)[19].
W opinii generała Józefa Kuropieski był to „człowiek nieprzeciętnie rozumny, spokojny, wnikliwy i daleki od chęci urażenia czymkolwiek kogokolwiek[20]”.
28 marca 1934 był bezdzietnym wdowcem[21].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1355[5] – 28 lutego 1921[22]
- Krzyż Niepodległości – 20 stycznia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[23]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1928 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i wyszkolenia wojska”[24][25]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[b] (po raz pierwszy w zamian za dyplom „za Waleczność” byłego Frontu Litewsko-Białoruskiego[28], po raz 2 i 3 w 1921, 1922[29])
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[26]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[26]
- Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich[30]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ 4 stycznia 1923 prezydent RP zmienił mu rodowe nazwisko „Machonbaum” na nazwisko „Grot”[1].
- ↑ Leon Grot w kwestionariuszu kawalera Orderu Virtuti Militari napisał, że był odznaczony Krzyżem Walecznych szeciokrotnie[26], a na załączonej do kwestionariusza fotografii widoczny jest Krzyż Walecznych z dwoma okuciami[27].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 13 stycznia 1923, s. 41.
- ↑ Pseudonimem „Grot” posługiwał się również inny oficer 1 Pułku Piechoty Legionów żydowskiego pochodzenia, por. Jan Prot vel Jan Berlinerblau.
- ↑ Żydzi w szeregach Legionów. wykaz.muzeumpilsudski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-24)]. muzeumpilsudski.pl
- ↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2022-06-18].
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 9.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 120, 641.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 21 lipca 1920 r., Nr 27, poz. 671.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 22 lipca 1922 r., Nr 22, s. 543.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 227, 401.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 211, 344.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 84 z 15 sierpnia 1925, s. 460.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 20 lutego 1928 r., Nr 4, s. 33.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 47, 165.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 23 grudnia 1929 r., Nr 20, poz. 381.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 18, 533.
- ↑ Władysław Steblik, Armia „Kraków” 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07434-8, s. 99.
- ↑ Marek Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich. Z przedmową Richarda Pipesa. Warszawa 2010, s. 291–292.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Józef Kuropieska, Wspomnienia oficera sztabu 1934–1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1972, s. 262.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 19 marca 1921, s. 481.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31.
- ↑ Monitor Polski nr 260, poz. 631. 1928-11-10. [dostęp 2023-01-03].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 402.
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 10 czerwca 1922, s. 411.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 60.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1 foto.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Grot (Grot-Machonbaum) Leon. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.67-5934 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-03].
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
