Linderniowate

Linderniowate
	; Lindernia mułowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	linderniowate
	Nazwa systematyczna
	Linderniaceae Borsch, K. Müll. & Eb. Fisch.; Pl. Biol. (Stuttgart) 7: 76. 28 Jan 2005
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Linderniowate (Linderniaceae Borsch et al.) – rodzina roślin należąca do rzędu jasnotowców (Lamiales). Do rodziny zalicza się 19^[2]–20^[3] rodzajów z 255 gatunkami, z czego większość należy do rodzajów Vandellia (55), Torenia (51), Crepidorhopalon (30) i lindernia Lindernia (30). Przedstawiciele tej rodziny występują głównie w strefie międzyzwrotnikowej, najbardziej zróżnicowane są na kontynentach amerykańskich. We florze Polski jedynym przedstawicielem tej rodziny jest lindernia mułowa (Lindernia procumbens)^[4]. Wiele roślin z tej rodziny związanych jest z siedliskami wodnymi^[5].

Znaczenie użytkowe mają rośliny uprawiane jako ozdobne, zwłaszcza z rodzaju Torenia. Niektóre gatunki uprawiane są także jako rośliny akwariowe^[5]

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne osiągające zwykle niewielkie rozmiary, od efemerydów do półkrzewów. Zwykle o łodydze kanciastej, czworobocznej^[2].
Liście: Naprzeciwległe, pojedyncze, u nasady zwykle zrosłe, całobrzegie lub piłkowane. Użyłkowanie liścia czasem dłoniaste^[2].
Kwiaty: Zwykle pojedynczo wyrastające w kątach liści^[2] lub w gronach^[5]. Kielich zrosłodziałkowy. Korona kwiatu grzbiecista, dwuwargowa, z gruczołowatymi włoskami wewnątrz. Pręciki 4, wygięte, często dolna para różna od górnej^[2], czasem dwa pręciki wykształcone jako prątniczki. Słupek powstaje z dwóch owocolistków^[5].
Owoce: Torebki^[2]. Nasiona ze szczątkowym bielmem^[5].

Systematyka

Rodzina ta wyróżniona i opisana została dopiero w XXI wieku, po lepszym poznaniu filogenezy jasnotowców^[2]. Dawniej przedstawicieli zaliczano do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae) i babkowatych (Plantaginaceae). Jako odrębna rodzina wyróżniana jest w najnowszych systemach: APG III z 2009 i APG IV z 2016, system Reveala z 2008, Angiosperm Phylogeny Website Petera Stevensa, system Thorna^[6].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

jasnotowce

Plocospermataceae

	Carlemanniaceae

	Oleaceae oliwkowate

Tetrachondraceae

Peltantheraceae

	Calceolariaceae

	Gesneriaceae ostrojowate

Plantaginaceae babkowate

Scrophulariaceae trędownikowate

Stilbaceae

	Byblidaceae byblisowate

	Linderniaceae linderniowate

	Pedaliaceae połapkowate, sezamowate

	Martyniaceae martyniowate

	Acanthaceae akantowate

Bignoniaceae bignoniowate

	Schlegeliaceae

	Lentibulariaceae pływaczowate

	Thomandersiaceae

	Verbenaceae werbenowate

jasnotowate Lamiaceae

Mazaceae

Phrymaceae

	paulowniowate Paulowniaceae

	zarazowate Orobanchaceae

Podział na rodzaje^[3]

Artanema D.Don
Bampsia Lisowski & Mielcarek
Bonnaya Link & Otto
Catimbaua L.P.Félix, Christenh. & E.M.Almeida
Craterostigma Hochst.
Crepidorhopalon Eb.Fisch.
Hartliella Eb.Fisch.
Hemiarrhena Benth.
Isabelcristinia L.P.Félix, Christenh. & E.M.Almeida
Lindernia Allioni – lindernia
Linderniella Eb.Fisch., Schäferh. & Kai Müll.
Micranthemum Michaux – mikrantemum
Picria Lour.
Pierranthus Bonati
Schizotorenia T.Yamaz.
Scolophyllum T.Yamaz.
Stemodiopsis Engl.
Torenia L.
Vandellia L.
Yamazakia W.R.Barker, Y.S.Liang & Wannan

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-15] (ang.).
↑ ^a ^b Linderniaceae Borsch, Kai Müll. & Eb.Fisch.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-09].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 530, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ James L. Reveal: Concordance of Family Names. University of Maryland, Plantsystematics.org. [dostęp 2010-04-06]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-15] (ang.).

[powo-3] Linderniaceae Borsch, Kai Müll. & Eb.Fisch.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-09].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 530, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[6] James L. Reveal: Concordance of Family Names. University of Maryland, Plantsystematics.org. [dostęp 2010-04-06]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]