Czułkowce

Czułkowce
	Tentaculata
	Hatschek, 1888
	; Phoronis hippocrepis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Nadtyp	czułkowce
Synonimy
	Lophophorata Hyman, 1959;
	Lophophorata Hyman, 1959;

Lofoforowce (Lophophorata^[2]), czułkowce (Tentaculata^[1] = Molluscoidea) – hipotetyczny takson (czasami w randze nadtypu), obejmujący trzy typy morskich bezkręgowców: kryzelnice (Phoronida), mszywioły (Bryozoa) i ramienionogi (Brachiopoda). Cechą łączącą te zwierzęta jest obecność charakterystycznego organu, zwanego lofoforem.

W odniesieniu do tej grupy obcenie używa się^[3] raczej nazwy Lophophorata, wprowadzonej przez Libbie Henriettę Hyman^[2] (a nie starszej, wprowadzonej przez Bertholda Hatscheka, nazwy czułkowce^[4]), ponieważ czułki mogą występować u różnych zwierząt, nazwy Tentaculata użyto wczesniej w innym znaczeniu, a ponadto Hatschek zaliczał do Tentaculata również kielichowate^[2]. W wyniku wczesnych analiz molekularnych koncepcja Lophophorata została odrzucona^[5], natomiast obecnie jest zwykle przyjmowana, choć nie bez zastrzeżeń^[6]^[3]. Lofoforowce wchodzą w obręb większej grupy, określanej jako Lophotrochozoa.

Szczególnie bliskie pokrewieństwo łączy ramienionogi i kryzelnice, określane łącznie jako Brachiozoa^[7]; z kambru znane są tommotiidy – są to bazalne Brachiozoa; niektóre z nich mają jednocześnie cechy ramienionogów i kryzelnic^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b Nazwa Tentaculata była wcześniej (w 1825) użyta przez Eschscholtza dla jednej z gromad żebropławów.
↑ ^a ^b ^c L.H.L.H. Hyman L.H.L.H., The Invertebrates. Volume V: Smaller coelomate groups, New York–London–Toronto: McGraw-Hill, 1959, LCCN 40-5368 (ang.).
↑ ^a ^b GonzaloG. Giribet GonzaloG., Gregory D.G.D. Edgecombe Gregory D.G.D., The invertebrate tree of life, Princeton Oxford: Princeton University Press, 2020, ISBN 978-0-691-17025-1 [dostęp 2023-07-18] .
↑ Berthold Hatschek: Lehrbuch der Zoologie, eine morphologische Übersicht des Thierreiches zur Einführung in das Studium dieser Wissenschaft. Fischer, Jena, 1888.
↑ Adam Urbanek: Jedno istnieje tylko zwierzę...: myśli przewodnie biologii porównawczej. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2007. ISBN 978-83-88147-08-1.
↑ Richard C.R.C. Brusca Richard C.R.C., WendyW. Moore WendyW., Stephen M.S.M. Shuster Stephen M.S.M., Invertebrates, wyd. 3rd ed, Sunderland (Mass.): Sinauer associates publishing, 2016, ISBN 978-1-60535-375-3 [dostęp 2023-07-18] .
↑ T.T. Cavalier-Smith T.T., A revised six-kingdom system of life, „Biological Reviews”, 73 (3), 2007, s. 203–266, DOI: 10.1111/j.1469-185X.1998.tb00030.x [dostęp 2023-07-18] (ang.).
↑ JinJ. Guo JinJ. i inni, A Cambrian tommotiid preserving soft tissues reveals the metameric ancestry of lophophorates, „Current Biology”, 32 (21), 2022, 4769–4778.e2, DOI: 10.1016/j.cub.2022.09.011, ISSN 0960-9822 [dostęp 2023-07-18] (ang.).

Bibliografia

Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.

[Eschscholtz-1] Nazwa Tentaculata była wcześniej (w 1825) użyta przez Eschscholtza dla jednej z gromad żebropławów.

[:0-2] L.H.L.H. Hyman L.H.L.H., The Invertebrates. Volume V: Smaller coelomate groups, New York–London–Toronto: McGraw-Hill, 1959, LCCN 40-5368 (ang.).

[:1-3] GonzaloG. Giribet GonzaloG., Gregory D.G.D. Edgecombe Gregory D.G.D., The invertebrate tree of life, Princeton Oxford: Princeton University Press, 2020, ISBN 978-0-691-17025-1 [dostęp 2023-07-18] .

[4] Berthold Hatschek: Lehrbuch der Zoologie, eine morphologische Übersicht des Thierreiches zur Einführung in das Studium dieser Wissenschaft. Fischer, Jena, 1888.

[5] Adam Urbanek: Jedno istnieje tylko zwierzę...: myśli przewodnie biologii porównawczej. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2007. ISBN 978-83-88147-08-1.

[6] Richard C.R.C. Brusca Richard C.R.C., WendyW. Moore WendyW., Stephen M.S.M. Shuster Stephen M.S.M., Invertebrates, wyd. 3rd ed, Sunderland (Mass.): Sinauer associates publishing, 2016, ISBN 978-1-60535-375-3 [dostęp 2023-07-18] .

[7] T.T. Cavalier-Smith T.T., A revised six-kingdom system of life, „Biological Reviews”, 73 (3), 2007, s. 203–266, DOI: 10.1111/j.1469-185X.1998.tb00030.x [dostęp 2023-07-18] (ang.).

[8] JinJ. Guo JinJ. i inni, A Cambrian tommotiid preserving soft tissues reveals the metameric ancestry of lophophorates, „Current Biology”, 32 (21), 2022, 4769–4778.e2, DOI: 10.1016/j.cub.2022.09.011, ISSN 0960-9822 [dostęp 2023-07-18] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]