Lot Korean Air 902

Lot Korean Air 902

Zaplanowana (zielony) i rzeczywista (czerwony) trasa lotu KAL 902
Państwo	ZSRR
Miejsce	Murmańsk
Data	20 kwietnia 1978
Przyczyna	Zestrzelenie przez myśliwce radzieckie
Ofiary śmiertelne	2 osoby
Statek powietrzny
Typ	Boeing 707-321B
Użytkownik	Korean Air
Numer	HL7429
Start	Paryż
Cel lotu	Seul
Numer lotu	KAL902
Liczba pasażerów	97 osób
Liczba załogi	12 osób
Położenie na mapie Związku Radzieckiego miejsce zdarzenia
66°02′54″N 33°04′14″E/66,048333 33,070556

Lot Korean Air Lines 902 (KAL 902) – lot Boeinga 707 linii lotniczych Korean Air z Paryża do Seulu przez Anchorage zakończony awaryjnym lądowaniem 20 kwietnia 1978 roku po uszkodzeniu przez radzieckie myśliwce w pobliżu Murmańska. W wyniku wypadku dwóch pasażerów zginęło, 107 pasażerów i załoga przeżyło po katastrofie na zamarzniętym jeziorze niedaleko fińskiej granicy^[1][2].

Samolot Boeing 707 (numer rejestracyjny HL7429), pilotowany przez kapitana Kim Chang-kyu, drugiego pilota Cha Soon-do i inżyniera lotniczego Lee Khun-shika, odleciał z Paryża o godzinie 13:39 czasu lokalnego na kursie do Seulu z planowanym postojem w Anchorage, gdzie miał zostać zatankowany i lecieć do Seulu.

Pięć godzin i dwadzieścia jeden minut po starcie dziewięciogodzinnego lotu nastąpił ostatni odnotowany kontakt z samolotem. Wówczas samolot znajdował się na północno-wschodnim krańcu wyspy Ellesmere’a, niedaleko kanadyjskiej stacji wojskowej Alert.

Trasa lotu samolotu przebiegała prawie bezpośrednio nad północnym biegunem magnetycznym, co spowodowało duże błędy w systemach nawigacyjnych samolotu opartych na kompasie magnetycznym. Kurs został skorygowany na południowy wschód nad Oceanem Arktycznym. Samolot nie był wyposażony w nawigację inercyjną, ani nawigację satelitarną^[3].

Samolot przeleciał nad Morzem Barentsa i wleciał w radziecką przestrzeń powietrzną od strony północnej^[4].

Radary radzieckiej obrony przeciwlotniczej zlokalizowały samolot o godzinie 20:54, gdy znajdował się ok. 400 kilometrów od radzieckich wód terytorialnych. O 21:19 samolot wleciał w radziecką przestrzeń powietrzną. Ponieważ nie odpowiadał na wielokrotne wezwania, wysłano samolot przechwytujący Su-15, pilotowany przez Aleksandra Bosowa, celem przechwycenia samolotu. Pasażerski Boeing 707 był bardzo podobny do wojskowego samolotu rozpoznawczego RC-135A^[5].

Według relacji kapitana Boeinga, przechwytujący zbliżył się do jego samolotu z prawej strony, a nie z lewej, tak jak wymagały tego przepisy Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO)^[6]. Boeing miał zmniejszyć prędkość i włączyć światła nawigacyjne^[7].

Bosow próbował przekonać swoich przełożonych, że samolot nie stanowi zagrożenia militarnego, ale po otrzymaniu rozkazu zestrzelenia go o 21:42 wystrzelił rakietę R-60. Pierwszy pocisk przeleciał obok celu. Drugi zniszczył koniec lewego skrzydła, uszkadzając też jeden z czterech silników samolotu^[5][8]. Odłamki przebiły kadłub, powodując szybką dekompresję. Z powodu obrażeń głowy zginął siedzący w rzędzie 23 Koreańczyk Bahng Tais Hwang^[5][9], a kilka osób zostało zranionych.

Uszkodzony samolot zniżył się awaryjnie i wszedł w chmury, znikając z radarów radzieckiej obrony powietrznej i z obserwacji wzrokowej myśliwców. W tym czasie Sowieci pomylili część skrzydła, która odpadła od Boeinga, z pociskiem manewrującym i wysłali w jego kierunku kolejne samoloty Su-15^[5].

Według radzieckich mediów samolot leciał przez około 40 minut (według niektórych relacji była to godzina i 40 minut^[10]) przez Półwysep Kolski na niskiej wysokości, poszukując miejsca do lądowania. Po kilku próbach samolot wylądował na zamarzniętym jeziorze Korpijärvi w Karelskiej ASRR, około 140 kilometrów od granicy z Finlandią. Jeden z pasażerów, Yoshitako Sugano, zmarł jednak przed dotarciem do szpitala z powodu ran odniesionych w wyniku ataku^[5][10].

Ocalali pasażerowie zostali przetransportowani helikopterem do pobliskiej wioski, aby następnego dnia polecieć do Murmańska (lot był operowany przez Aerofłot). Stamtąd samolot linii lotniczych Pan American World Airways z radzieckim nawigatorem na pokładzie przewiózł pasażerów do Helsinek, gdzie na ocalałych oczekiwał samolot linii lotniczych Korean Air^[11].

Władze sowieckie nie zgodziły się na współpracę międzynarodową w celu wyjaśnienia przyczyn incydentu. Nie wydały czarnych skrzynek, a sam samolot zarekwirowały. Winą obarczyły pilotów, których aresztowano, ale po krótkim czasie wydalono z ZSRR. Kpt. Bosow, który wystrzelił rakiety w kierunku koreańskiego samolotu, został odznaczony Orderem Czerwonej Gwiazdy^[5].

• katastrofa lotu Korean Air 007 – zestrzelenie przez ZSRR koreańskiego samolotu pasażerskiego w 1983 r.
• katastrofy i incydenty samolotów komercyjnych

• Historia samolotu zarejestrowanego jako HL7429.
• Fotografia samolotu Boeing 707-300 (HL7429).