Lucerna nerkowata

Lucerna nerkowata (na dole)
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	lucerna
Gatunek	lucerna nerkowata
Nazwa systematyczna
Medicago lupulina L. Sp. pl. 2:779. 1753[3]
Synonimy
Medicago cupaniana Guss.. Medicago lupulina var. cupaniana (Guss.) Boiss
Multimedia w Wikimedia Commons

Lucerna nerkowata^[4] (Medicago lupulina L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Inne spotykane nazwy (zwyczajowe) to: lucerna chmielowa, koniczyna żółta.

Rodzimy obszar występowania tego gatunku to Europa, Azja i Afryka Północna^[5]. Rozprzestrzenił się i obecnie występuje na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą) i na wielu wyspach^[6]. W Polsce jest bardzo pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy^[7].

Łodyga

Gęsto ulistniona, rozgałęziona, płożąca lub podnosząca o długości do 60 cm, przeważnie naga lub krótko owłosiona i rzadko pokryta gruczołkami^[8].

Korzeń

Wrzecionowaty, płytko i silnie rozgałęziony^[8].

Liście

Złożone, 3-listkowe. Listki odwrotnie jajowate, na szczycie ząbkowane, na dolnej stronie owłosione. Przylistki językowate o różnej długości, zrośnięte z łodygą, całobrzegie lub ząbkowane^[8]. Środkowy listek ma dłuższy ogonek, niż listki boczne^[7].

Kwiaty

Motylkowe, zebrane w kuliste główki złożone z 10-20 kwiatków o długości do 3 mm. Kwiaty osadzone są na krótkich, owłosionych szypułkach o takiej długości, jak rurka kielicha, lub dłuższe. Kielich o owłosionej i skośnie uciętej rurce z ząbkami o takiej samej długości, jak rurka. Korona żółta. Jej skrzydełka są krótsze od łódeczki, a żagielek ma krótki paznokieć^[7].

Owoce

Drobny, nerkowaty, jednonasienny strąk bez kolców, wydęty, nagi, lub przylegająco owłosiony o siateczkowatej nerwacji. Jest skręcony, ma długość do 2,5 cm, po dojrzeniu czernieje. Nasiona nerkowate lub jajowate, zielonkawożółte, nieco połyskujące^[7].

• 
  Pokrój
• 
  Kwiatostan
• 
  Kwiaty
• 
  Owoce (przed dojrzeniem)
• 
  Liście
• 
  Korzenie

Rozwój

Roślina jednoroczna, czasami zimująca, hemikryptofit. Kwitnie od maja do września^[7]. Jest rośliną obcopylną i owadopylną^[9].

Siedlisko

Roślina synantropijna i segetalna, rosnąca na obrzeżach dróg, suchych zboczach, przydrożach, wydepczyskach, nieużytkach, na łąkach, trawnikach, w murawach, terenach kolejowych. Na polach i w ogrodach jest chwastem, zwłaszcza w zbożach ozimych^[7]. Ma niewielkie wymagania, często rośnie na glebach jałowych. Roślina światłolubna i ciepłolubna^[8]. Bardzo dobrze znosi susze, jest wytrzymała na mrozy i późnowiosenne przymrozki, przystosowuje się także do różnorodnych warunków siedliskowych^[9]. Gatunek wyróżniający dla rzędu Onopordetalia^[7].

Genetyka

Liczba chromosomów 2n = 16^[10].

Korelacje międzygatunkowe

Pasożytują na niej grzybopodobne lęgniowce Peronospora officinalis, Peronospora romanica i Peronospora trifoliorum wywołujące mączniaka rzekomego oraz niektóre grzyby mikroskopijne: Erysiphe pisi powodujący mączniaka prawdziwego grochu, Uromyces pisi-sativi wywołujący rdzę grochu, Stagonospora meliloti, Leptotrochila medicaginis, Pseudopeziza medicaginis, Ascochyta imperfecta. Na jej pędach żeruje wiele gatunków owadów, ich larwy i poczwarki^[11].

• Roślina pastewna – Stanowi cenny składnik mieszanek pastwiskowych. Chociaż jest mniej plenna niż lucerna siewna i lucerna mieszańcowa. uprawia się ją ze względu na jej niewielkie wymagania^[8]. Znajduje się w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.
• Młode liście są jadalne, zarówno po ugotowaniu, jak i na surowo. Zawierają dużo witaminy K. Indianie zjadali jej liście, a także nasiona, które prażyli na ogniu lub rozcierali na mąkę. Lucernę można jednak spożywać tylko w niewielkiej ilości, zawiera bowiem substancje utrudniające trawienie białek. Zawiera także saponiny powodujące rozpad czerwonych ciałek krwi (usuwa je gotowanie)^[12].