król Bawarii | |
Okres |
od 13 października 1825 |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia |
25 sierpnia 1786 |
Data i miejsce śmierci |
29 lutego 1868 |
Ojciec | |
Matka | |
Żona | |
Dzieci |
Maksymilian II, Matylda Karolina, Otto, kr. Grecji, Teodora, Luitpold, Adelgunda, Hildegarda, Aleksandra, Adalbert |
Odznaczenia | |
Ludwik I Wittelsbach (ur. 25 sierpnia 1786 w Strasburgu, zm. 29 lutego 1868 w Nicei) – król Bawarii w latach 1825–1848.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ludwik I był synem Maksymiliana I i jego pierwszej żony, Augusty. W 1810 ożenił się z Teresą von Sachsen-Hildburghausen (1792–1854). Z okazji ich wesela odbył się pierwszy Oktoberfest (festiwal piwa).
Ludwik nie przyjął do wiadomości przymierza zawartego między jego ojcem a cesarzem Napoleonem I, ale mimo swojej niechęci do Francuzów, musiał poprowadzić bawarskie oddziały, które dołączyły do Napoleona. W 1817 Ludwik wziął udział w obaleniu premiera, hrabiego Maxa Josefa von Montgelas.
Panowanie
[edytuj | edytuj kod]Ludwik I wstąpił na bawarski tron po śmierci swego ojca w 1825, i już od pierwszych dni swego panowania dał się poznać jako wielki patron sztuk (mówił o sobie: Sztuka monachijska to ja!). Monachium zostało stolicą nowo utworzonego w 1806 Królestwa Bawarii. Z inicjatywy Ludwika I, pod kierunkiem Leo von Klenzego, dokonano przebudowy Monachium, nadając mu klasycystyczne oblicze. W 1826 Ludwik przeniósł do tego miasta z Landshut Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana. Król był miłośnikiem kultury antycznej i włoskiego renesansu – sprowadził architektów, rzeźbiarzy i malarzy. Zlecił budowę nowej siedziby dla Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana, Starej Pinakoteki, Gliptoteki, monumentalnej bramy-pomnika Propylejów, Dzielnicy Muzeów (Kunstareal), Portyku Marszałków (Feldherrnhalle), łuku triumfalnego Brama Zwycięstwa (Siegestor), placu Königsplatz, Ludwigstraße (reprezentacyjnej ulicy)[1], Ruhmeshalle z gigantycznym posągiem Bavarii[2].
W czasie swojego panowania również rozkazał wybudować Walhallę pod Ratyzboną. Jednocześnie król mocno wspierał uprzemysłowienie Bawarii. Zainicjował budowę Kanału Ludwika między Dunajem a Menem, a w 1835 zbudował pierwszą w całych Niemczech linię kolejową (Ludwigseisenbahn), która w Bawarii połączyła miasta Fürth i Norymbergę.
Ludwik był również wielkim entuzjastą wszystkiego, co było związane ze średniowieczem w Niemczech. Kazał otworzyć kilka zamkniętych klasztorów. Zreorganizował administracyjny podział Bawarii na regiony – w 1837 wprowadził ich stare nazwy: Górna Bawaria, Dolna Bawaria, Frankonia, Szwabia, Górny Palatynat i Palatynat. Zmienił swój tytuł królewski na Ludwik I, król Bawarii, książę Frankonii, książę Szwabii i hrabia Palatynatu Reńskiego. Jego potomkowie zostawili te tytuły.
Ludwik wspierał grecką walkę o uzyskanie niepodległości; w 1832 jego syn, Otto, został wybrany na króla Grecji. Po rewolucji lipcowej we Francji (1830) polityka Ludwika, kiedyś liberalna, stała się bardziej i bardziej represyjna. W 1832 na Hambacher Fest poddani Ludwika pokazali po raz pierwszy swoje rosnące niezadowolenie z powodu wysokich podatków i cenzury. Ludwik z dnia na dzień stawał się coraz bardziej niepopularny. W związku z Wiosną Ludów (1848) oraz fatalnymi nastrojami społecznymi Ludwik I abdykował 20 marca 1848 na rzecz swojego syna, Maksymiliana II.
Nastroje społeczne związane były również z prywatnym życiem króla, który wciąż otwarcie romansował z kolejnymi kobietami różnej narodowości. Jego ostatnim skandalizującym romansem był związek z tancerką Lolą Montez. Zmarł we Francji.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Bawarskie
- Wielki Mistrz Orderu Świętego Huberta[3][4]
- Wielki Mistrz Orderu Świętego Jerzego[3][4]
- Wielki Mistrz Orderu Maksymiliana Józefa[3][4]
- Wielki Mistrz Orderu Zasługi Korony Bawarskiej[3][4]
- Wielki Mistrz Orderu Zasługi Świętego Michała (odnowienie w 1837)[5]
- Wielki Mistrz Orderu Królewskiego Ludwika (fundator w 1827)[3][4]
- Zagraniczne
- Order Legii Honorowej (1805, Francja)[4]
- Order Słonia (1825, Dania)[4]
- Order Zbawiciela (1833, Grecja)[6]
- Order Serafinów (1844, Szwecja)[7]
- Order Złotego Runa (Austro-Węgry)[4]
- Order Świętego Stefana (Austro-Węgry)[4]
- Order Korony (Wirtembergia)[4]
- Order Orła Czarnego (Prusy)[4]
- Order Korony Rucianej (Saksonia)[4]
- Order Ernestyński (Saksonia)[4]
- Order Wierności (Badenia)[4]
Potomstwo
[edytuj | edytuj kod]- Maksymilian II (1811–1864) – król Bawarii w latach 1848–1864
- Matylda (1813–1862) – żona landgrafa Hesji-Darmstadt Ludwika III
- Otto (1815–1867) – król Grecji w latach 1832–1862
- Theodelinde (1816–1817)
- Luitpold (1821–1912) – książę regent Bawarii w latach 1886–1912
- Adelgunde (1823–1914) – żona księcia Modeny Franciszka V
- Hildegarda (1825–1864) – żona księcia Cieszyńskiego Albrechta
- Adalbert (1828–1875) – ożenił się z infantką Amalią
Genealogia
[edytuj | edytuj kod]Prapradziadkowie |
Christian II Wittelsbach |
Ludwik Nassau-Saarbrücken |
Teodor Wittelsbach |
książę-elektor |
landgraf Hesji-Darmstadt |
Jan Reinhard III. Hanau |
Jan Karol Leiningen-Dagsburg |
Ludwik Solms-Rödelheim |
Pradziadkowie |
Christian III Wittelsbach |
Józef Karol Wittelsbach |
landgraf Hesji-Darmstadt |
Christian Leiningen-Dagsburg | ||||
Dziadkowie |
Fryderyk Michał Wittelsbach |
Jerzy Wilhelm Hessen-Darmstadt | ||||||
Rodzice |
król Bawarii | |||||||
Ludwik I Wittelsbach (1786–1868), król Bawarii |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zielony Przewodnik Michelin Monachium i Bawaria – Udane Wakacje, wyd. 2015, s. 42, 44, 61, 70.
- ↑ Zielony Przewodnik Michelin Monachium i Bawaria – Udane Wakacje, wyd. 2015, s. 85.
- ↑ a b c d e Georg Schreiber: Die Bayerischen Orden und Ehrenzeichen. Monako: Prestel-Verlag, 1964
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Johann Heinrich Friedrich Berlien: Der Elephanten-Orden und seine Ritter. Kopenhaga: Berlingschen Officin, 1846, s. 159-160
- ↑ Maximilian Gritzner: Handbuch der Ritter- und Verdienstorden aller Kulturstaaten der Welt. Lipsk, 1893, s. 24
- ↑ Hellenic Orders and Decorations. Order of the Redeemer. presidency.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-27)]., presidency.gr
- ↑ Per Nordenvall: Kungliga Serafimerorden 1748-1998. Sztokholm: Kungl. Maj:ts orden, 1998
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Volker Schmidtchen: „Król i kurtyzana” [w:] Hekate: Zdrajcy Skandale Procesy. Historie niezwykłych ludzi, pod red. Hansa-Christiana Hufa, Videograf II, Katowice 1999. (wyd. I), s. 10–55
- Barbara Ciciora: Nauczyciele Matejki, Grottgera, Gierymskich. Monachijskie malarstwo historyczne XIX wieku. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie marzec–czerwiec 2007, Kraków 2007. ISBN 978-83-89424-76-1
- ISNI: 0000000123212434
- VIAF: 89288532
- ULAN: 500240441
- LCCN: n81023327
- GND: 118574884
- LIBRIS: 42gjk96n56xllx0
- BnF: 12055033n
- SUDOC: 027766349
- SBN: RAVV056630
- NLA: 35138938
- NKC: xx0123807
- NTA: 067467377
- BIBSYS: 90566534
- CiNii: DA10679128
- Open Library: OL1564877A
- PLWABN: 9810575257205606
- NUKAT: n2005080198
- J9U: 987007272903305171
- LNB: 000223110
- ΕΒΕ: 155386
- LIH: LNB:DGCe;=BJ
- RISM: people/91593