Młyny Franza Wiecherta w Starogardzie Gdańskim

Spalony Młyn
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Starogard Gdański
Adres	Tczewska 16, 83-200 Starogard Gdański
Typ budynku	Młyn zbożowy
Właściciel	Mariusz Szwarc
Położenie na mapie Starogardu Gdańskiego Młyny Franza Wiecherta w Starogardzie Gdańskim
Położenie na mapie Polski Młyny Franza Wiecherta w Starogardzie Gdańskim
Położenie na mapie województwa pomorskiego Młyny Franza Wiecherta w Starogardzie Gdańskim
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego Młyny Franza Wiecherta w Starogardzie Gdańskim
53°58′04,1890″N 18°32′11,9517″E/53,967830 18,536653

Młyny w Starogardzie Gdańskim – zabytkowe młyny mieszczące się w Starogardzie Gdańskim. Znajdują się na ul. Tczewskiej 16. Obecnie właścicielem młynów jest Mariusz Szwarc.

Początek starogardzkiego młyna sięga czasów panowania Zakonu Krzyżackiego na tych ziemiach. W średniowiecznych kronikach z 1283 roku pojawiła się pierwsza wzmianka o istnieniu na tym terenie młyna wodnego. W 1502 roku drewniany młyn wodny spłonął. Gdańsk był uzależniony od dostaw mąki ze starogardzkiego młyna, więc wsparł finansowo jego odbudowę, ofiarując kamienie młyńskie oraz wydział do ich bieżącej obróbki.

W 1843 roku w dzienniku Urzędowym Miasta Gdańska pod numerem 309 ogłoszono, że prawe skrzydło młyna zostanie przebudowane na warsztat młotów. W tym czasie właścicielem młyna był R. Pieschke. Właściciel młyna zlikwidował stary zniszczony młyn i na prawym brzegu pięty, na zboczu Wierzycy wybudował nowy młyn. W nowym projekcie określono, że poziom wody w kanale nie ulegnie zmianie. Projekt ten został ogłoszony przez starostę starogardzkiego do publicznej wiadomości^[1].

Wiosną 1860 roku po raz pierwszy w Starogardzie pojawiło się nazwisko Franz Wiechert. Kupiec z Prus Wschodnich z Angerapp (Kreis Darkehmen) kupił młyn wraz z garbarnią i tartakiem przy kanale^[1].

W 1870 roku Franz Wiechert zlikwidował garbarnię i tartak, a rok później, obok istniejącego młyna żytniego, zbudował nowy młyn do mielenia pszenicy, przypominający ten z Angerapp^[1].

W 1904 roku jego synowie – Ernst Wilhelm Wiechert (1875–1929) oraz Franz Rudolf Max Wiechert (1877–1947) przejęli młyny. Rozbudowali je i zmodernizowali, powiększając ich zdolność produkcyjną do 70 ton pszenicy i 50 ton żyta na dobę. Produkty młyna – mąka pszenna, Lukullus i Perła Pomorska, znane były w całym kraju.

Dystrybucja produkowanych towarów trafiała także do państw Morza Bałtyckiego. Wiechert posiadał solidną markę swoich wyrobów, toteż zdarzały się wypadki sprzedaży mąki z innych młynów, plombujących worki sfałszowanymi winietami Firmy Wiechert.

Firma Wiechert zakupiła także młyny zbożowe w Owidzu i Kolinczu. W 1893 roku rodzina Wiechertów zbudowała dom mieszkalny – pałac naprzeciwko kompleksu młyna. W 1912 roku wprowadzono w Starogardzie oświetlenie elektryczne ulic. W latach 20. przy Młynach wybudowano elektrownię. Zamontowana turbina wodna produkowała prąd zarówno na potrzeby zakładu, jak i całego miasta, powiatu starogardzkiego oraz Pelplina, Tczewa i część powiatu malborskiego^[2]. Po 1920 roku, za czasów II Rzeczypospolitej, zakład prosperował mimo wszelkich trudnościom^[1].

W 1928 roku Franz junior i Max utworzyli młyn do łuszczarni ryżu, a rok później zbudowali piekarnię zaopatrując miasto w różnego rodzaju pieczywo. Młyny zbożowe w Owidzu i Kolinczu zostały zamknięte ze względu na ich nierentowność.

W 1929 roku w wieku 48 lat zmarł Ernst Wiechert, kierownictwo handlowe zakładu przejął jego 25 letni syn Gerhard Wiechert. Młyn w tym czasie posiadał najnowocześniejsze urządzenia techniczne jakie istniały w Europie^[1].

Przedsiębiorstwo Wiechertów funkcjonowało podczas wojny na pełnych obrotach, aż do czasu wkroczenia Armii Czerwonej w marcu 1945 roku. Rodzina Wiechertów w lutym 1945 roku opuściła Starogard i nastąpiło upaństwowienie młynów. Po wkroczeniu Armii Czerwonej wymontowywano maszyny, jednak nowe władze miasta udaremniły kradzież maszyn^[1].

W latach powojennych mienie poniemieckie zostało znacjonalizowane. Zakłady Zbożowo – Młynarskie były administrowane przez Polaków^[2].

Po sprywatyzowaniu, Młyny zaczęły niszczeć i podupadać. Opuszczony zakład ograbiali złomiarze. W maju 2013 roku^[3] i w marcu 2016 roku^[4] wybuchły w nim ogromne pożary, które zniszczyły część zabudowań.

Zabytkowe ruiny doczekały się nowego właściciela. Młyny zakupił Mariusz Szwarc, który ma w planach zabudowę mieszkaniowo-usługową^[5][2].

• Pałac Wiechertów
• Zabytki w Starogardzie Gdańskim