Baszta Tczewska

Baszta Tczewska

nr rej. A-1019 z 30.03.1983[1]
Baszta Tczewska
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Starogard Gdański
Adres	Wodna 8, 83-200 Starogard Gdański
Typ budynku	baszta
Styl architektoniczny	gotyk[2]
Kondygnacje	cztery
Rozpoczęcie budowy	I połowa XIV wieku
Ukończenie budowy	1309–1339
Ważniejsze przebudowy	1986
Położenie na mapie Polski Baszta Tczewska
Położenie na mapie województwa pomorskiego Baszta Tczewska
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego Baszta Tczewska
Położenie na mapie Starogardu Gdańskiego Baszta Tczewska
53°58′06,1395″N 18°32′03,5590″E/53,968372 18,534322
Multimedia w Wikimedia Commons

Baszta Tczewska (Młyńska) – zabytkowa baszta w Starogardzie Gdańskim. Mieści się przy ulicy Wodnej 8. Od 30 marca 1983 roku w rejestrze zabytków^[3].

Stanowi część trasy turystycznej "Korona i Krzyż"^[4].

Baszta Tczewska stanowiła część systemu obronnego miasta w czasach krzyżackich. Obecna Baszta jest rekonstrukcją swojej średniowiecznej poprzedniczki, której budowę rozpoczęto w I połowie XIV wieku, gdy do osady Starigrod przybył budowniczy – Teodot z Florencji. Nie wiadomo dokładnie, kiedy rozpoczęto i zakończono budowę Baszty. Niewątpliwie czas jej wzniesienia przypadł na okres między rokiem 1309 a 1339.

Była ona jedną z czterech strażnic miejskich, prowadzących do różnych miast. Baszta Tczewska została posadowiona na kamiennych fundamentach. Przed nią znajdował się głęboki rów z wodą, który stanowił element infrastruktury obronnej miasta. Dostęp do miasta umożliwiał most zwodzony, obsługiwany przez załogę Baszty.

Druga nazwa obiektu – Baszta Młyńska – odnosiła się do zamieszkujących niedaleko budowli młynarzy, którzy pracowali w pobliskim młynie wodnym. Młynarze byli zobowiązani do wzmocnienia załogi baszty w sytuacjach zagrożenia zewnętrznego. Odpychali bosakami oblegających mury miejskie, oblewali ich wrzątkiem czy też roztopioną smołą, broniąc swoich rodzin i warsztatów pracy. Na skutek kilku pożarów, które trawiły miasto, Baszta uległa zniszczeniu.

W okresie międzywojennym Baszta Tczewska funkcjonowała jako dom mieszkalny w bezpośrednim sąsiedztwie kanału. Obecny kształt został nadany tej budowli w latach 80. XX wieku. Odbudowa Baszty Tczewskiej w jej obecnym kształcie, zainicjowana przez prywatnego inwestora, została ukończona w 1986 roku^[5]. Od wielu lat Baszta Tczewska jest własnością prywatną.

Baszta jest narożna, czterokondygnacyjna, podpiwniczona, mniejsza od Baszty Gdańskiej. Najwyższa jej część ma obecnie konstrukcję ryglową. Górna kondygnacja została zrekonstruowana jako tzw. szachulec, podobnie jak nakrycie dachowe. W sąsiedztwie Baszty Tczewskiej zachowały się fragmenty murów obronnych oraz kanał wykopany w XIV wieku, kiedy Starogard znajdował się pod panowaniem Krzyżaków^[5].

Jedna z legend mówi, że w czasie potopu szwedzkiego, w piwnicy obok budynku przy ulicy Wodnej 8A, okresowo ukrywał się przywódca antyszwedzkiej partyzantki rotmistrz Michałko spod Tucholi.