| |
 Nałęcz | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Ojciec |
Franciszek Gorzeński |
| Matka |
Anna z Deręgowskich (z Doręgowskich) |
| Rodzeństwo | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Makary Stefan Melchior Gorzeński[1][2] herbu Nałęcz (ur. ok. 1746[2], zm. 1818[3]) – kasztelan kamieński w latach 1784[4]–1793, szambelan króla Stanisława Augusta Poniatowskiego[4], podkomorzy królewski[5].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Franciszka i Anny z Deręgowskich[1] (z Doręgowskich[2]). Miał pięciu braci: Tymoteusza (1743–1825), arcybiskupa metropolitę gnieźnieńskiego i prymasa Polski, Nicefora, szambelana króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1788, posła województwa kaliskiego na Sejm Czteroletni w 1790, Leona, szambelana króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, kapitana wojsk francuskich, Feliksa, pułkownika wojsk królewskich i Piotra Antoniego, przeora Cystersów w Mogile[6].
Był kasztelanem kamieńskim w latach 1784–1793, szambelanem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1790 był prezesem komisji cywilno-wojskowej województwa kaliskiego dla powiatów pyzdrskiego i konińskiego[7].
Kawaler Orderu Świętego Stanisława w 1785[3]. Odznaczony Orderem Orła Białego w 1792.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W 1784 ożenił się z Ludwiką z Koźmińskich, wdową po Franciszku Ksawerym Sokolnickim. Ludwika była córką Ignacego Koźmińskiego herbu Poraj, starosty wschowskiego i Marianny z Sapiehów[8][9]. W wieku 12 lat wydano ją za mąż za Franciszka Ksawerego Sokolnickiego[10]. Małżeństwo to rozpadło się. Proces rozwodowy i walka o majątek trwała wiele lat. W 1782 Ludwika uczyniła swoim plenipotentem Makarego Gorzeńskiego[11]. 26 stycznia 1784 roku sporządzono akt sprzedaży przez Ludwikę Makaremu Gorzeńskiemu dóbr miasta Pleszewa i wsi: Lenartowice, Zawidowice, Chorzewa, Chroślin, pus. Łasewa, Malinia, Baranowa, Piekarzewa za 450 000 złotych polskich[5]. Jeszcze w 1784 Gorzeński zastawił część kupionych dóbr Sewerynowi Pągowskiemu za 100 000 złotych polskich[12]. Wkrótce po ślubie Makary Gorzeński otrzymał urząd kasztelana kamieńskiego. Przebywał głównie w Warszawie i zadłużał majątki żony[8]. Doprowadziło to do rozwodu z Ludwiką[10]. Makary Gorzeński ożenił się powtórnie z Anną Ośmiałowską, z którą miał syna Kazimierza i córkę Laurę[4]. Encyklopedia Orgelbranda podaje, że zastrzelił się, czy żona go kazała zastrzelić[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Makary Gorzeński w Genealogii potomków Sejmu Wielkiego
- ↑ a b c Metrykalia, katolickie, część 1, 6700 (Lubasz), 6 stycznia 1746 [dostęp 2023-08-20].
- ↑ a b Zbigniew Dunin-Wilczyński: Order Św. Stanisława. Warszawa: 2006, s. 192. ISBN 83-7339-036-7.
- ↑ a b c Uruski 1907 ↓, s. 292.
- ↑ a b Grodzkie i ziemskie, Kalisz, Inskrypcje, XVII/XVIII wiek, 7672 (Nr. 224) 1784 [online] [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Uruski 1907 ↓, s. 292,293.
- ↑ Obwieszczenie Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej woj. Kaliskiego, pow. pyzdrskiego i konińskiego, 1790 [dostęp 2023-08-22].
- ↑ a b Franciszek Kryszak: Dzieje miasta Pleszewa na podstawie źródeł historycznych. 1938, s. 26-27.
- ↑ Grodzkie i ziemskie, Pyzdry, Część 1, 7487 (Nr. 163) 1784, 12 lutego 1784 [dostęp 2023-08-22].
- ↑ a b Maria Czeppe: Franciszek Ksawery Sokolnicki herbu Nowina. [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [on-line]. [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Grodzkie i ziemskie, Kościan, Inskrypcje, 11091 (Nr. 334) 1782 [online] [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Grodzkie i ziemskie, Kalisz, Inskrypcje, XVII/XVIII wiek, 7783 (Nr. 224) 1784 [online] [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Samuel Orgelbrand: Encyklopedyja powszechna. T. 10. Warszawa: 1862, s. 292.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Seweryn Uruski: Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. T. IV. Warszawa: 1907.
- Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, Warszawa 2008, s. 261.
