Order Orła Białego (OB) – najstarsze i najwyższe odznaczenie państwowe Rzeczypospolitej Polskiej nadawane za znamienite zasługi cywilne i wojskowe dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, położone zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Nie dzieli się na klasy. Nadawany jest najwybitniejszym Polakom oraz najwyższym rangą przedstawicielom państw obcych.
Order Orła Białego noszony jest na wstędze błękitnej przewieszonej przez lewe ramię do prawego boku. Gwiazdę Orderu, niegdyś haftowaną, nosi się na lewej piersi.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Lata 1705–1795
[edytuj | edytuj kod]Order Orła Białego ustanowił król August II Mocny 1 listopada 1705[1][2] na zamku w Tykocinie, na Podlasiu, położonym nad Narwią. Za czasów I Rzeczypospolitej otrzymywali go głównie magnaci, którzy wsparli króla w wolnej elekcji: Karol Stanisław Radziwiłł, Hieronim Lubomirski, Michał Kazimierz Ogiński, Ignacy Krasicki, Stanisław Kostka Potocki, Stanisław Małachowski, oraz hetman Iwan Mazepa. W czasach Augusta III stracił nieco renomę, gdyż minister Henryk Brühl masowo go sprzedawał[potrzebny przypis]. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego Order Orła Białego nadawano na rozkaz cesarzowej Katarzyny II[3]. Order przestał być nadawany po III rozbiorze Polski.
Lata 1807–1917
[edytuj | edytuj kod]Ponownie został ustanowiony w 1807 jako najwyższe odznaczenie Księstwa Warszawskiego[4] i później kongresowego Królestwa Polskiego[5]. Po upadku powstania listopadowego w 1831 wraz z Orderem Świętego Stanisława i Virtuti Militari został zniesiony jako order Królestwa Polskiego ukazem cara. W jego miejsce został ustanowiony Cesarski i Królewski Order Orła Białego[6]. Order ten był nadawany przez carów Rosji w latach 1831–1917 (do rewolucji lutowej i upadku caratu w marcu 1917). Ustanowienie oznaczenia Imperium Rosyjskiego, przejmującego elementy orderu Królestwa Polskiego, było jedną z represji po powstaniu listopadowym, gdy wbrew traktatowi wiedeńskiemu car uznał Królestwo Polskie za terytorium podbite, a nie odrębne państwo, związane jedynie unią personalną z Rosją. Z tego względu nie jest w tej formie i w tym okresie traktowany jako kontynuacja polskiego orderu rycerskiego.
Lata 1921–1939
[edytuj | edytuj kod]Został odnowiony przez Sejm Rzeczypospolitej ustawą z dnia 4 lutego 1921 jako najwyższe odznaczenie państwowe[7]. Otrzymał wówczas także nowy wygląd i odmienną dewizę Za Ojczyznę i Naród. Prezydent Rzeczypospolitej rozporządzeniem z dnia 23 października 1924 ustanowił statut Orderu Orła Białego[8]. W okresie międzywojennym nadany został 24 obywatelom polskim i 88 cudzoziemcom (w tym 33 monarchom i prezydentom, 10 premierom, 12 członkom rodzin panujących, 15 ministrom).
Lata 1939–1990
[edytuj | edytuj kod]Od wybuchu II wojny światowej order nadawany był rzadko i tylko przez rząd RP na obczyźnie. Poza prezydentami RP otrzymującymi go z urzędu, uhonorowano nim 6 Polaków m.in. Tadeusza Tomaszewskiego, Eustachego Sapiehę i Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza oraz 4 cudzoziemców m.in. kard. Carlo Chiarlo. Dekret PKWN z 22 grudnia 1944 o orderach, odznaczeniach oraz medalach wymieniał Order Orła Białego jako jedno z odznaczeń państwowych, nadawanych przez Prezydium KRN, lecz nikomu nie został on nadany (choć w pewnym momencie rozważano przyznanie Orderu Orła Białego przywódcy ZSRR Józefowi Stalinowi[9]). Formalnie odznaczenie to zostało w PRL zniesione na mocy ustawy z 17 lutego 1960 o orderach i odznaczeniach, która zgodnie ze swym art. 29 uchyliła dotychczasowe przepisy, którymi ustanowione zostały ordery i odznaczenia, zatem również ustawę z 4 lutego 1921 o ustanowieniu Orderu Orła Białego[10]. W randzie najwyższego odznaczenia państwowego zastąpił go odtąd ustanowiony w 1949 Order Budowniczych Polski Ludowej.
Od 1992 roku
[edytuj | edytuj kod]23 grudnia 1992 został restytuowany ustawą z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz. U. Nr 90, poz. 450 ze zmianami). Projekt obecnej wersji orderu wykonał Edward Gorol[11]. Order obecnie nadawany jest przez Prezydenta RP.
Pierwszymi osobami, które otrzymały go po restytucji orderu w 1992, z rąk prezydenta Lecha Wałęsy w 1993, byli Jan Paweł II (papież odebrał swój order dopiero w czasie pielgrzymki do kraju 22 maja 1995) i król Szwecji Karol XVI Gustaw.
20 maja 2008 Gimnazjum Nr 28 we Wrocławiu otrzymało imię Kawalerów Orderu Orła Białego[potrzebny przypis].
12 września 2018 prezydent Andrzej Duda otworzył Salę Orderu Orła Białego w Pałacu Prezydenckim w Warszawie[12] oraz ogłosił nazwiska 25 osób, które w dniu 11 listopada 2018 w setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę pośmiertnie zostaną uhonorowane Orderem Orła Białego[13].
Wygląd insygniów
[edytuj | edytuj kod]Początkowo miał formę owalnego medalu czerwonego koloru z jasnobłękitną wstęgą oraz hasłem Pro Fide, Rege et Lege (łac. Za Wiarę, Króla i Prawo). Na oznakach przyznawanych monarchom słowo Rege zmieniano na Grege (łac. trzodę rozumianą jako naród-poddanych). Królowi polskiemu przysługiwał przywilej noszenia insygniów orderowych, którymi był wysadzany szlachetnymi kamieniami krzyż zawieszony na łańcuchu Orderu Orła Białego. Monarchowie z dynastii Wettynów, August II Mocny i jego syn August III Sas mieli poza tym cały zestaw klejnotów, który nazywano garniturem orderowym. W 1709 order dla wszystkich kawalerów otrzymał formę krzyża maltańskiego. Do 1713 noszony był na szyi z dodatkową gwiazdą.
Łańcuch Orderu Orła Białego pochodzący z czasów panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz miecz orderowy jako klejnoty Rzeczypospolitej przechowuje się w kaplicy Zamku Królewskiego w Warszawie.
Lata 1921–1990
[edytuj | edytuj kod]Po restytucji orderu w 1921 roku zmieniono jego hasło na Za Ojczyznę i Naród. Na nowy wygląd orderu złożyły się złoty krzyż maltański z białą emaliowaną obwódką i złotymi promieniami między ramionami, dalej biały, emaliowany i ukoronowany orzeł z rozpostartymi skrzydłami z głową skierowaną w prawo (heraldycznie) umieszczony w centrum krzyża. Order noszono na gładkiej, jasnobłękitnej szarfie z lewego ramienia na prawy bok.
Gwiazda była ośmioramienna z prostymi ramionami. Na niej osadzono złoty, maltański krzyż emaliowany na czerwono z białą emaliowaną obwódką i złotymi promieniami pomiędzy ramionami. Nowe hasło zostało wypisane na ramionach krzyża. Na centralnym dysku emaliowanym na biało umieszczono monogram RP (Rzeczpospolita Polska) otoczony emaliowanym zielono wizerunkiem wieńca wawrzynowego.
Od 1992 roku
[edytuj | edytuj kod]Obecnie oznaką Orderu Orła Białego jest krzyż maltański, równoramienny, złocony, o wymiarach 70 × 70 mm, zakończony na rogach ramion kulkami. Ramiona krzyża pokryte są czerwoną emalią z białymi brzegami w złoconym obramowaniu, nałożoną na fakturowane podłoże[a]. Między ramionami krzyża umieszczone są pęki złoconych promieni. W środku krzyża biało emaliowany orzeł według wzoru określonego w ustawie z dnia 1 sierpnia 1919 o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, ze złoconymi żyłkami, koroną, dziobem i szponami. Na odwrotnej stronie ramiona krzyża są złocone z biało emaliowanym obramowaniem i wypukłym napisem: ZA OJCZYZNĘ I NARÓD. W środku krzyża na okrągłej biało emaliowanej tarczy w otoku ze złoconych liści dębowych pokrytych zieloną emalią umieszczony jest złocony monogram: RP. Krzyż zawieszony jest na błękitnej wielkiej wstędze szerokości 100 mm i noszony z lewego ramienia na prawy bok.
Oznaką Orderu jest ponadto gwiazda orderowa srebrzona o średnicy 80 mm z ośmiu pęków promieni. Na gwieździe umieszczony jest złocony krzyż Orderu, o wymiarach 50 × 50 mm, lecz bez orła i bez kulek na rogach ramion. Między ramionami krzyża złociste płomyki, na ramionach krzyża złocony napis: ZA OJCZYZNĘ I NARÓD. W środku krzyża na okrągłej, biało emaliowanej tarczy w otoku ze złoconych liści dębowych pokrytych zieloną emalią umieszczony jest złocony monogram „RP”.
Krzyż Orderu
[edytuj | edytuj kod]-
Krzyż Orderu Orła Białego (według wzoru z 1713 r.)
-
Krzyż Orderu Orła Białego z garnituru diamentowego Augusta II Mocnego
-
Krzyż Orderu Orła Białego z garnituru rubinowego Augusta II Mocnego
-
Wizerunek Orderu Orła Białego na kolumnie zamku w Pillnitz
-
Order Orła Białego z 1780
-
Krzyż i Wielka Wstęga Orderu prezydenta RP na obczyźnie Ryszarda Kaczorowskiego
Gwiazda Orderu
[edytuj | edytuj kod]-
Gwiazda Orderu Orła Białego z garnituru diamentowego Augusta II Mocnego
-
Gwiazda Orderu Orła Białego z garnituru rubinowego Augusta II Mocnego
-
Gwiazda Orderu w XVIII w.
-
Gwiazda Orderu Orła Białego gen. Józefa Hallera
-
Gwiazda Orderu Orła Białego (wzór 1921)
Łańcuch Orderu
[edytuj | edytuj kod]-
Łańcuch Orderu Orła Białego króla Stanisława II Augusta Poniatowskiego
-
Herb Stanisława Augusta Poniatowskiego z łańcuchem Orderu Orła Białego
-
Łańcuch Orderu Orła Białego cara Mikołaja I na koronację na króla Polski w 1829 r.
Strój orderowy
[edytuj | edytuj kod]-
Kawaler Orderu Orła Białego w stroju orderowym, rycina z XVIII wieku
Kapituła Orderu Orła Białego
[edytuj | edytuj kod]Statystyki nadań Orderu Orła Białego od 1703
[edytuj | edytuj kod]Lata 1703–1990
[edytuj | edytuj kod]Źródło: Krzysztof Filipow, Order Orła Białego, Białystok 1995, s. 61; skorygowane według: Marta Męclewska, Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, Arx Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego, Warszawa 2008, ISBN 978-83-7022178-2[14][15][16][17][18][19][20].
Od 1992 roku
[edytuj | edytuj kod]Epoka | Wielki Mistrz Orderu | Lata urzędowania |
Liczba odznaczonych |
Dane szczegółowe | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Polacy | Cudzoziemcy | Żyjącym | Pośmiertnie | |||||||
III Rzeczpospolita | Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej | Lech Wałęsa | 1990–1995 | 40[21] | 32 | 8 | 27 | 13 | ||
III Rzeczpospolita | Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej | Aleksander Kwaśniewski | 1995–2005 | 68[21] | 27 | 41 | 61 | 7 | ||
III Rzeczpospolita | Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej | Lech Kaczyński | 2005–2010 | 29[22] | 22 | 7 | 16 | 13 | ||
III Rzeczpospolita | Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej | Bronisław Komorowski | 2010–2015 | 37[23] | 23 | 14 | 35 | 2 | ||
III Rzeczpospolita | Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej | Andrzej Duda | od 2015 | 55 | 47 | 6 | 25 | 29 | ||
Razem | 229 | 152 | 76 | 164 | 64 |
Odznaczeni
[edytuj | edytuj kod]I Rzeczpospolita (1705–1795)
[edytuj | edytuj kod]Chronologicznie:
Osobny artykuł:Alfabetycznie:
Z tym tematem związana jest kategoria:Księstwo Warszawskie (1807–1815)
[edytuj | edytuj kod]Chronologicznie:
Osobny artykuł:Alfabetycznie:
Z tym tematem związana jest kategoria:Królestwo Polskie (1815–1831)
[edytuj | edytuj kod]Chronologicznie:
Osobny artykuł:Alfabetycznie:
Z tym tematem związana jest kategoria:II Rzeczpospolita (1921–1939)
[edytuj | edytuj kod]Chronologicznie:
Osobny artykuł:Alfabetycznie:
Z tym tematem związana jest kategoria:Władze RP na Obczyźnie (1939–1990)
[edytuj | edytuj kod]Chronologicznie:
Osobny artykuł:Alfabetycznie:
Z tym tematem związana jest kategoria:III Rzeczpospolita (od 1992)
[edytuj | edytuj kod]Chronologicznie:
Osobny artykuł:Alfabetycznie:
Z tym tematem związana jest kategoria:Żyjący Polacy, Damy oraz Kawalerowie Orderu Orła Białego
[edytuj | edytuj kod]Wśród 46 żyjących osób narodowości polskiej odznaczonych Orderem jest 40 mężczyzn i 6 kobiet.
- Odznaczeni według daty nadania
- Lech Wałęsa, 23 grudnia 1992 (ex officio)
- Aleksander Kwaśniewski, 23 grudnia 1995 (ex officio)
- Leszek Balcerowicz, 11 listopada 2005
- Andrzej Gwiazda, 3 maja 2006
- Bogusław Nizieński, 25 sierpnia 2008
- Bronisław Komorowski, 6 sierpnia 2010 (ex officio)
- Jan Krzysztof Bielecki, 10 listopada 2010
- Aleksander Hall, 10 listopada 2010
- Adam Michnik, 10 listopada 2010
- Andrzej Wielowieyski, 10 listopada 2011
- Jerzy Buzek, 11 listopada 2012
- Adam Strzembosz, 11 listopada 2012
- Norman Davies, 11 listopada 2012
- ks. Michał Heller, 3 maja 2014
- Hanna Suchocka, 5 czerwca 2014
- Andrzej Duda, 6 sierpnia 2015 (ex officio)
- Michał Kleiber, 28 kwietnia 2016
- Michał Lorenc, 28 kwietnia 2016
- Zofia Romaszewska, 28 kwietnia 2016
- Bronisław Wildstein, 28 kwietnia 2016
- kard. Stanisław Dziwisz, 28 stycznia 2017
- Adam Bujak, 3 maja 2017
- Jan Krzysztof Kelus, 3 maja 2017
- ks. Bernard Czernecki, 11 listopada 2017
- Władysław Siemaszko, 3 maja 2019
- Czesław Bielecki, 3 maja 2019
- Wincenty Kućma, 3 maja 2019
- Andrzej Nowak, 11 listopada 2019
- Grażyna Świątecka, 11 listopada 2019
- Andrzej Kułakowski, 3 maja 2020
- Wojciech Roszkowski, 3 maja 2020
- Joanna Duda-Gwiazda, 11 listopada 2021
- Adam Macedoński, 11 listopada 2021
- ks. Stanisław Małkowski, 11 listopada 2021
- Jan Polkowski, 11 listopada 2021
- Antoni Lenkiewicz, 3 maja 2022
- Antoni Libin-Libera, 3 maja 2022
- Mirosław Chojecki, 23 września 2022
- Antoni Macierewicz, 23 września 2022
- Piotr Naimski, 23 września 2022
- o. Jacek Salij, 11 listopada 2022
- Stanisław Gebhardt, 3 maja 2023
- Joanna Wnuk-Nazarowa, 3 maja 2023
- Jerzy Kalina, 11 listopada 2023
- Jerzy Maksymiuk, 3 maja 2024
- Jadwiga Puzynina, 3 maja 2024
Osoby, które odmówiły przyjęcia Orderu Orła Białego
[edytuj | edytuj kod]W 1792 roku Stanisław August Poniatowski chciał nadać Tadeuszowi Kościuszce order. Ten jednak, przez własne przekonania, miał odmówić jego przyjęcia[24][25][26]. W III RP jedyną dotychczas osobą, która odmówiła przyjęcia Orderu Orła Białego był Jerzy Giedroyc w 1994[27]. Od tamtej pory nikt nie zwrócił Orderu Orła Białego[28].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zapis o fakturowaniu dodano w 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1777).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pierwszy Order Orła Białego nadał August II Mocny hetmanowi Iwanowi Mazepie już 22 października 1703 roku, order został w 1705 ustanowiony pod pozorem odnowienia, patrz: Marta Męclewska: Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, Arx Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego, Warszawa 2008, s. 137, ISBN 978-83-7022178-2
- ↑ Michał Sierba: Tykocińskie początki Orderu Orła Białego, [w:] „Vade Nobiscum” nr VI, Łódź, 2013, s. 151–158.
- ↑ Jerzy Besala, Tyrani i błaźni. Od cezarów rzymskich i Henryka VIII Tudora do Stalina i Hitlera. Bellona Warszawa 2013, s. 361.
- ↑ Wg art. 85 Konstytucji Księstwa Warszawskiego: Ordery cywilne i wojskowe, będące dawniej w Polsce, utrzymują się, a król jest naczelnikiem tych orderów.
- ↑ Wg art. 160 Konstytucji Królestwa Polskiego Ordery polskie cywilne i wojskowe, to jest Orła Białego, Świętego Stanisława i Krzyża Wojskowego, są zachowane.
- ↑ Статут Императорского и Царского ордена Белого Орла [online] [zarchiwizowane z adresu 2008-02-27] (ros.).
- ↑ Ustawa z dnia 4 lutego 1921 r. o ustanowieniu orderu „Orła Białego” (Dz.U. z 1921 r. nr 24, poz. 136).
- ↑ M.P. z 1924 r. nr 245, poz. 775.
- ↑ Krzysztof Filipow: Order Orła Białego. Białystok: Wyd. „Łuk”, 1995, s. 44, 50-55, 60-61
- ↑ Dz.U. z 1960 r. nr 10, poz. 66
- ↑ Odznaczenia. pgorol-medalierstwo.pl. [dostęp 2015-07-21].
- ↑ Sala Orderu Orła Białego w Pałacu Prezydenckim. prezydent.pl, 2018-09-12. [dostęp 2018-09-12].
- ↑ Wybitni Polacy zostaną uhonorowani Orderem Orła Białego. prezydent.pl, 2018-09-12. [dostęp 2018-09-12].
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20] .
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20] .
- ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadaniu Orderu Orła Białego Marszałkowi Polski Edwardowi Śmigłemu – Rydzowi. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20] .
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20] .
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20] .
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Orderu Orła Białego [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-09-20] .
- ↑ Order Orła Białego / Ordery / Ordery i odznaczenia / Kompetencje / Prezydent / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [online], prezydent.pl [dostęp 2021-09-20] .
- ↑ a b Lista osób odznaczonych w latach 1992–2005. prezydent.pl. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ Lista osób odznaczonych przez Lecha Kaczyńskiego. prezydent.pl. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Wykaz odznaczonych Orderem Orła Białego przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. prezydent.pl. [dostęp 2015-10-18].
- ↑ Franciszek Rychlicki, Tadeusz Kościuszko i rozbiór Polski, Kraków 1871.
- ↑ Karol Falkenstein, Tadeusz Kościuszko, czyli dokładny rys jego życia, Wrocław 1827, s. 8.
- ↑ Jedyna znana wzmianka o nadaniu orderu w: Korespondent Warsz. nr 38 z dn. 28.07.1792 (przedruk w pracy Kościuszko 1893–1896, Kościuszkowska seria wznowień, Kraków 1994, s. 39.); inne wykazy, biografie i portrety Kościuszki Orderu Orła Białego nie wykazują – zob: Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 268.
- ↑ Marek Henzler: Orła cień. 2005-11-02. [dostęp 2005-11-02].
- ↑ Nie chciał orderu od Lecha Kaczyńskiego. Pójdą za nim następni? Najwięcej medali zwrócono Komorowskiemu, „naTemat.pl” [dostęp 2017-11-28] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Za Ojczyznę i Naród. 300 lat Orderu Orła Białego, Marta Męclewska (red.) i inni, Warszawa: ARX Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego w Warszawie, 2005, ISBN 83-7022-151-3, OCLC 69475573 .
- Wanda Bigoszewska , Polskie ordery i odznaczenia, Adam Jońca (ilustr.), Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, ISBN 83-223-2287-9, OCLC 69449613 .
- Stefan Oberleitner, Polskie ordery odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990, Zielona Góra: Wydawnictwo „Kanion”, 1992, OCLC 836298607 .
- Zbigniew Puchalski, Dzieje polskich znaków zaszczytnych, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1998, ISBN 83-7059-388-7.
- Zbigniew Puchalski, Ireneusz J. Wojciechowski, Ordery i odznaczenia polskie i ich kawalerowie, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, Warszawa 1987, ISBN 83-03-02143-5.
- Jerzy Besala: Tyrani i błaźni. Od cezarów rzymskich i Henryka VIII Tudora do Stalina i Hitlera. Warszawa: Bellona, 2013. ISBN 978-83-11-12581-0.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Order Orła Białego. prezydent.pl. [dostęp 2016-01-21].
- Lista osób odznaczonych w latach 1992–2005 (.pdf). prezydent.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. – prezydent.pl
- Lista osób odznaczonych przez Lecha Kaczyńskiego 2006−2010. prezydent.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. – prezydent.pl
- Lista osób odznaczonych przez Bronisława Komorowskiego 2010-2015 – prezydent.pl
- Jan Pruszyński , Order Orła Białego w Rzeczypospolitej [online], wrotapodlasia.pl [dostęp 2009-10-18] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-04] .
- Mustimus (Z. Puchalski „Dzieje polskich znaków zaszczytnych” i E. Potkowski „Zakony rycerskie. Polskie dzieje”) „Order Orła Białego”. polskiedzieje.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-26)]. (dostęp 18.10.2009)
- Krzysztof Filipow: Order Orła Białego. Białystok: Wyd. „Łuk”, 1995 „Podlaska Biblioteka Cyfrowa”
- Order Orła Białego. W: Kazimierz Sejda: Ordery, odznaczenia i medale Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 1932, s. 13–19.
- Jacek Burdowicz-Nowicki. Czy Order Orła Białego ustanowiono dla rosyjskich generałów? O początkach odznaczenia 1698/1701–1705. „Kwartalnik Historyczny”. R. 117 nr 2 (2010). s. 5–29.