Morfologia (mango indyjskie) | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
mango | ||
Nazwa systematyczna | |||
Mangifera L. Sp. Pl.: 200 (1753)[3] | |||
Synonimy | |||
|
Mango (Mangifera L.) – rodzaj roślin z rodziny nanerczowatych. Obejmuje co najmniej 64 gatunki. Występują one naturalnie w południowej i południowo-wschodniej Azji[3]. Ok. 25 gatunków uprawianych jest dla jadalnych owoców, ale większość lokalnie. Szeroko rozpowszechnionym w strefie międzyzwrotnikowej drzewem owocowym jest mango indyjskie (M. indica). Poza tym do częściej uprawianych należy mieszaniec tego gatunku i M. foetoida – M. × odorata, lepiej rosnący w miejscach z wyższym poziomem wód. Ceniony dla owoców o skórce zdejmowanej podobnie jak u banana jest M. pajang. Poza dostarczaniem owoców, drzewa z tego rodzaju sadzone są jako cieniodajne[4].
Morfologia i biologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Wiecznie zielone, gęsto ulistnione drzewa[5]. Drzewa mango osiągają 35–40 m wysokości, średnica korony wynosi zaś do 10 m. Są to drzewa długowieczne, niektóre osiągają wiek 300 lat[6]. W głębokiej glebie korzenie palowe dochodzą do 6 m długości, mają także liczne, szeroko się rozgałęziające korzenie boczne; posiadają także liczne dodatkowe korzenie mocujące je w glebie i zapewniające roślinie dostęp do większej ilości składników odżywczych[7].
- Liście
- Wiecznie zielone, proste, umiejscowione skrętolegle, osiągające długość 15–35 cm i szerokość 6–16 cm. Młode mają barwę różowopomarańczową, później zmieniają barwę na ciemnoczerwoną, połyskliwą, następnie ciemnozieloną, gdy osiągną dojrzałość[7].
- Kwiaty
- Skupione są w wiechach umiejscowionych na końcu gałęzi, mających długość 10–40 cm; są małe, mają 5 białych płatków długości 0,5–1 cm. Wydają łagodny, słodki zapach, przypominający konwalię[7].
- Owoce
- Osobny artykuł:
Pestkowce z dużym nasieniem o 3 zarodkach[5]. Dwa z tych zarodków powstają w wyniku zapłodnienia, trzeci powstaje z innych tkanek[5]. Badania wykazały, że jeśli podczas kiełkowania usunięte zostaną dwa zarodki powstałe w wyniku zapłodnienia, to trzeci zarodek da początek roślinie odtwarzającej cechy organizmu matecznego[5]. Znanych jest ponad 400 odmian mango, wiele z nich dojrzewa w lecie, niektóre wydają plon dwa razy do roku[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Phanrangia Tardieu
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (2001...)
Rodzaj z podrodziny Anacardioideae, rodziny nanerczowatych (Anacardiaceae), która wraz z grupą siostrzaną osoczynowate (Burseraceae) należą do rzędu mydleńcowców, kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2].
- Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Rutanae Takht., rząd Burserales Baskerville, podrząd Anacardiineae Engl., rodzina nanerczowate (Anacardiaceae Lindl.), plemię Mangifereae Marchand, rodzaj mango (Mangifera L.)[9].
- Wykaz gatunków[3]
- Mangifera acutigemma Kosterm.
- Mangifera altissima Blanco
- Mangifera andamanica King
- Mangifera applanata Kosterm.
- Mangifera austroindica Kosterm.
- Mangifera blommesteinii Kosterm.
- Mangifera bullata Kosterm.
- Mangifera caesia Jack
- Mangifera caloneura Kurz
- Mangifera campnospermoides Kosterm.
- Mangifera camptosperma Pierre
- Mangifera casturi Kosterm.
- Mangifera cochinchinensis Engl.
- Mangifera collina Kosterm.
- Mangifera decandra Ding Hou
- Mangifera dewildei Kosterm.
- Mangifera dongnaiensis Pierre
- Mangifera duperreana Pierre
- Mangifera flava Evrard
- Mangifera foetida Lour.
- Mangifera gedebe Miq.
- Mangifera gracilipes Hook.f.
- Mangifera griffithii Hook.f.
- Mangifera havilandii Ridl.
- Mangifera indica L. – mango indyjskie
- Mangifera inocarpoides Merr. & L.M.Perry
- Mangifera khasiana Pierre
- Mangifera khoonmengiana Kochummen
- Mangifera lagenifera Griff.
- Mangifera lalijiwa Kosterm.
- Mangifera laurina Blume
- Mangifera linearifolia (Mukh.) Kosterm.
- Mangifera macrocarpa Blume
- Mangifera magnifica Kochummen
- Mangifera mariana Buch.-Ham.
- Mangifera merrillii Mukherji
- Mangifera minor Blume
- Mangifera minutifolia Evrard
- Mangifera monandra Merr.
- Mangifera nicobarica Kosterm.
- Mangifera odorata Griff.
- Mangifera orophila Kosterm.
- Mangifera pajang Kosterm.
- Mangifera paludosa Kosterm. ex S.K.Ganesan
- Mangifera parvifolia Boerl. & Koord.-Schum.
- Mangifera pedicellata Kosterm.
- Mangifera pentandra Hook.f.
- Mangifera persiciforma C.Y.Wu & T.L.Ming
- Mangifera pseudoindica Kosterm.
- Mangifera quadrifida Jack
- Mangifera reba Pierre
- Mangifera rubropetala Kosterm.
- Mangifera rufocostata Kosterm.
- Mangifera similis Blume
- Mangifera subsessilifolia Kosterm.
- Mangifera sulavesiana Kosterm.
- Mangifera sumatrana Miq.
- Mangifera sumbawaensis Kosterm.
- Mangifera superba Hook.f.
- Mangifera swintonioides Kosterm.
- Mangifera sylvatica Roxb.
- Mangifera timorensis Blume
- Mangifera transversalis Kosterm.
- Mangifera zeylanica (Blume) Hook.f.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Owoce mango indyjskiego są popularnymi owocami jadalnymi. W roślinie tej występuje glikozyd, zwany mangiferyną, który działa przeciwdrobnoustrojowo, przeciwwirusowo, przeciwzapalnie, przeciwbólowo, przeciwcukrzycowo oraz zapobiega rozwojowi miażdżycy[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).
- ↑ a b c d Mangifera L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-21] .
- ↑ David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 560-561, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ Mango. [w:] California Rare Fruit Growers [on-line]. 1996. [dostęp 2017-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 października 2020)].
- ↑ a b c d Mango (Mangifera indica) varieties. toptropicals.com. [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
- ↑ Crescent Bloom: Mangifera. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-01-30]. (ang.).
- ↑ Mangiferyna-aktywny-biologicznie-ksanton-z-mango-i-nie-tylko