Mateusz Lipski

Data i miejsce urodzenia	21 września 1770 Dzisna
Data i miejsce śmierci	21 listopada 1839 Mińsk
Miejsce pochówku	?↗, Cmentarz Kalwaryjski w Mińsku
Biskup pomocniczy połocki
Okres sprawowania	1823–1831
Biskup miński
Okres sprawowania	1831–1839
Wyznanie	katolickie
Kościół	greckokatolicki, od 1812 rzymskokatolicki
Diakonat	27 lutego 1799
Prezbiterat	6 marca 1799
Nominacja biskupia	24 listopada 1823
Sakra biskupia	5 września 1824
Multimedia w Wikimedia Commons

Mateusz Lipski (ur. 1770?, zm. 21 listopada 1839 w Mińsku) – administrator diecezji mińskiej w latach 1827–1831, biskup miński w latach 1831–1839^[1][2][3].

Urodził się przed 22 września 1770 roku. Podawał się za szlachcica herbu Grabie, ale podobno tylko podszywał się pod tę rodzinę^[4]. Wstąpił do bazylianów, gdzie przyjął święcenia kapłańskie. Był bliskim współpracownikiem metropolity Stanisława Bohusza Siestrzeńcewicza, z którego inspiracji w 1812 roku przeszedł na obrządek rzymskokatolicki. W 1811 roku został kanonikiem kijowskim, w latach 1811–1817 był dziekanem petersburskim, 1812–1813 był kanonikiem kapituły arcybiskupstwa mohylewskiego. W 1816 roku został prałatem i archidiakonem białoruskim. W latach 1818–1839 był proboszczem parafii Druja.

Około 1817 roku został nominowany przez cesarza Aleksandra I na biskupa pomocniczego połockiego, ale papież Pius VII odmówił mianowania go na tę godność z powodu niekanoniczności aktu i braku doktoratu. Będąc bliskim współpracownikiem Siestrzeńcewicza, popierał metropolitę w relacjach z cesarzem i jezuitami. Swoim podpisem Lipski, serwilista, sygnował wiele niepopularnych decyzji Siestrzeńcewicza. W 1820 roku został asesorem w Kolegium Duchownym Rzymsko-Katolickim w Petersburgu, a w 1822 roku prałatem prepozytem kapituły katedralnej mohylewskiej. Zrezygnował z archidiakonii białoruskiej, jednak zachował uposażenie parafii na Zaprudziu (Mohylew).

W 1823 roku został prekonizowany na biskupa pomocniczego połockiego z tytułem Aureliopolis, w 1824 roku otrzymał sakrę biskupią. W 1827 roku, mimo sprzeciwu biskupa łucko-żytomierskiego Kacpra Kazimierza Cieciszowskiego, ale za zgodą deportowanego biskupa Dederki, został administratorem diecezji mińskiej. W 1831 roku został biskupem mińskim. Ingres odbył dopiero w 1833 roku^[5]. Za rządów Lipskiego w diecezji mińskiej skasowano 23 klasztory spośród 35 istniejących oraz doprowadzono do likwidacji Kościoła unickiego.

Znawca historii Kościoła w Cesarstwie Rosyjskim – Adrien Boudou – ocenia Lipskiego następującymi słowami:

Zmarł 21 listopada 1839 roku. Został pochowany w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na Cmentarzu Kalwaryjskim w Mińsku.

• Boudou A., Stolica Święta a Rosja. Stosunki dyplomatyczne między niemi w XIX stuleciu, tł. Z. Skowrońska, T. 1, 1814–1847, Kraków 1928.
• Boudou A., Stolica Święta a Rosja. Stosunki dyplomatyczne między niemi w XIX stuleciu, tł. Z. Skowrońska, T. 2, 1848–1883, Kraków 1930.
• Encyklopedia Katolicka, t. 10, red. A. Bednarek i in., Lublin 2004.
• Encyklopedia Powszechna Orgelbranda, t. 17, Warszawa 1864.
• Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 6, A pontificatu Clementis PP. XII (1730) usque pontificatum Pii PP. VI (1799), Patavii 1958.
• Powstanie listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne i militaria. Europa wobec powstania, red. W. Zajewski, Warszawa 1990.
• Ks. Piotr Nitecki,Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Instytut Wydawniczy Pax Warszawa 2000.

• Mateusz Lipski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2017-03-12]  (ang.).