Matome Ugaki

宇垣 纏

kaigun-chūjō wiceadmirał
Data i miejsce urodzenia	15 lutego 1890 Akaiwa
Data i miejsce śmierci	15 sierpnia 1945 Okinawa
Przebieg służby
Lata służby	1912–1945
Siły zbrojne	Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Jednostki	5 Flota Powietrzna
Główne wojny i bitwy	wojna na Pacyfiku †
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Matome Ugaki (jap. 宇垣 纏 Ugaki Matome) (ur. 15 lutego 1890 w Akaiwa, prefektura Okayama, zm. 15 sierpnia 1945 w okolicach Okinawy) – japoński wojskowy, wiceadmirał Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej podczas II wojny światowej. Szef sztabu admirała Isoroku Yamamoto do momentu jego śmierci. Ostatni pilot kamikaze Cesarstwa Japonii podczas II wojny światowej.

Urodził się w 1890 roku w Akaiwa w prefekturze Okayama. Ukończył Akademię Cesarskiej Marynarki Wojennej w 1912 roku (40. rocznik) z 9. lokatą na 144 kadetów. Jako kadet służył na krążownikach: „Azuma” i „Hirado”. 1 grudnia 1913 roku po promocji na chorążego został przydzielony do załogi krążownika „Ibuki”. Później służył na krążownikach: „Kongō” (przed modernizacją „Kongo” na pancernik w 1920 roku), „Iwate” i na niszczycielu „Nara”. Po kolejnej promocji w dniu 1 grudnia 1918 roku jako porucznik został wysłany do szkoły artylerii okrętowej, którą ukończył i następnie został przydzielony do załogi niszczyciela „Minekaze” jako szef artylerii.

W 1924 roku Ugaki ukończył podyplomowe studia w Wyższej Szkole Marynarki Wojennej (22. promocja) i został awansowany do stopnia komandora porucznika. Następnie po krótkiej służbie na pokładzie krążownika „Ōi” pracował trzy lata jako wykładowca w szkole artylerii okrętowej, a następnie w latach 1928–1930 był oddelegowany jako oficer rezydent w randze komandora do ambasady w Niemczech.

Od 1 grudnia 1932 roku Ugaki pracował jako instruktor w Wyższej Szkole Marynarki Wojennej. W 1935 roku został przydzielony jako oficer sztabowy do sztabu Połączonej Floty, a w następnym roku dostał swoją pierwszą komendę: krążownik „Yakumo”. W 1937 r. został dowódcą pancernika „Hyūga”.

W dniu 15 listopada 1938 roku Ugaki został kontradmirałem. Po przystąpieniu Japonii do II wojny światowej w 1941 roku, został mianowany szefem sztabu Połączonej Floty pod dowództwem admirała Isoroku Yamamoto, w którym służył do 1943 roku i podczas tej służby 1 listopada 1942 został awansowany do stopnia wiceadmirała.

W kwietniu 1943 roku wraz z adm. Yamamoto dokonywał inspekcji walczących oddziałów. 18 kwietnia oba samoloty (Yamamoto i Ugaki lecieli w osobnych samolotach) zostały zestrzelone przez amerykańskich pilotów w pobliżu Wysp Salomona podczas zaplanowanej akcji zwanej operacją Vengeance. Samolot z Yamamoto rozbił się w dżungli, grzebiąc wszystkich lotników, a maszyna z Ugaki spadła do morza. Ugaki był jednym z trzech ocalałych.

Po wyzdrowieniu Ugaki został dowódcą 1. Dywizjonu Pancerników składającego się z okrętów: „Nagato”, „Yamato” i „Musashi” i dowodził nim 24 października podczas bitwy w zatoce Leyte w części zwanej bitwą na morzu Sibuyan oraz 25 października w bitwie na morzu Samar.

W lutym 1945 roku Ugaki został mianowany dowódcą 5. Floty Powietrznej stacjonującej na Kiusiu. W marcu tego roku zorganizował pierwszą grupę kamikaze, a następnie kierował nią w Operacji Ten-gō, atakując okręty US Navy w pobliżu Okinawy. Jednocześnie organizował kolejne oddziały pilotów samobójców, zamierzając wykorzystać je w obronie Kiusiu przeciwko oczekiwanej inwazji aliantów na Wyspy Japońskie. Ugaki planował zaatakować siły inwazyjne setkami samobójczych samolotów i łodzi w ciągu pierwszych kilku godzin inwazji, nazywając swój plan Operacją Ketsu-gō.

W dniu 15 sierpnia 1945 roku cesarz Hirohito wygłosił odezwę radiową, przyznając się do porażki i polecając wojsku zaprzestania działań bojowych. Po wysłuchaniu cesarskiego przemówienia ogłaszającego faktyczną kapitulację Japonii, Ugaki dokonał ostatniego wpisu w dzienniku, w którym stwierdził, że to on sam ponosi główną odpowiedzialność za śmierć pilotów kamikaze, a ponieważ jeszcze nie otrzymał oficjalnego rozkazu przerwania ognia, zdecydował się polecieć na ostatnią samobójczą misję, aby pokazać prawdziwego ducha bushidō. Przed wejściem do samolotu poprosił o zrobienie mu ostatniego zdjęcia. Odpiął insygnia ze swojego munduru, zabierając ze sobą tylko ceremonialny krótki miecz podarowany mu przez admirała Yamamoto. Około godziny 19:24 z maszyny, którą leciał Ugaki odebrano ostatnią wiadomość, że samolot rozpoczął swoje nurkowanie w kierunku amerykańskiego okrętu. Jednak zapisy US Navy z tego dnia nie potwierdzają żadnego udanego ataku kamikaze. Jest więc prawdopodobne, że ta ostatnia misja samobójcza zakończyła się w oceanie w wyniku trafienia samolotu przez amerykańskie działa przeciwlotnicze.

• Edwin Hoyt: The Last Kamikaze: The Story of Matome Ugaki. Westport, Connecticut: Praeger Publisher, 1993. ISBN 0-275-94067-5. Brak numerów stron w książce
• M.G. Sheftall: Blossoms in the Wind: Human Legacies of the Kamikaze. NAL Caliber, 2005. ISBN 0-451-21487-0. Brak numerów stron w książce
• Matome Ugaki: Fading Victory: The Diary of Ugaki Matome, 1941-1945. Pittsburgh, Pennsylwania: University of Pittsburgh Press, 1991. ISBN 0-8229-3665-8. Brak numerów stron w książce
• Ugaki, Matome. [w:] Imperial Japanese Navy [on-line]. [dostęp 2006-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-10)]. (ang.).
• Bio at World War II Database