Imię japońskie | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Cesarz Hirohito (1971) | |||||
Cesarz Japonii | |||||
Okres |
od 25 grudnia 1926 | ||||
Koronacja |
10 listopada 1928 | ||||
Era panowania | |||||
Poprzednik | |||||
Następca | |||||
Dane biograficzne | |||||
Data i miejsce urodzenia |
29 kwietnia 1901 | ||||
Data i miejsce śmierci |
7 stycznia 1989 | ||||
Ojciec | |||||
Matka | |||||
Odznaczenia | |||||
Hirohito (jap. 裕仁 Hirohito; ur. 29 kwietnia 1901 w Tokio, zm. 7 stycznia 1989 tamże) – 124. cesarz Japonii, panujący w latach 1926–1989. Zgodnie ze zwyczajem, cesarz Japonii po śmierci otrzymuje imię epoki, w czasie której panował. Z tego powodu obecnie nazywany jest cesarzem Shōwa (jap. 昭和天皇 Shōwa tennō).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Hirohito został regentem w 1921, gdy jego ojciec, Yoshihito, wycofał się z życia publicznego z powodu choroby umysłowej. 25 grudnia 1926, po śmierci Yoshihito, został cesarzem. Uroczystości intronizacyjne odbyły się 10 listopada 1928 roku[1]. Jako nazwę okresu jego panowania przyjęto Shōwa (Oświecony Pokój). Był najdłużej panującym cesarzem w historii Japonii.
W początkowych latach rządów Hirohito w Japonii narastały tendencje militarystyczno-nacjonalistyczne, które doprowadziły do działań mających na celu podbój Azji. W 1940 Japonia zawarła pakt z III Rzeszą i Królestwem Włoch i zmilitaryzowała gospodarkę. Hirohito był temu przeciwny, ale realnie nie posiadał dostatecznej władzy, aby przeciwstawić się działaniom kolejnych rządów.
14 sierpnia 1945 zdecydował się na bezprecedensowy krok i nagrał skierowane do Japończyków orędzie radiowe, w którym poinformował o zakończeniu walk. Emisji orędzia próbował zapobiec major Kenji Hatanaka, który wraz z grupą spiskowców zdecydował się zająć pałac cesarski, jednak nie udało mu się odnaleźć płyty z nagraniem. 15 sierpnia o godz. 12:00 orędzie Cesarza Hirohito zostało wyemitowane i przeszło do historii jako Przesłanie diamentowego głosu[2].
Po kapitulacji Japonii zachował godność cesarza, utracił jednak przysługujący mu wcześniej status boski, a jego rola została ograniczona do reprezentacyjnej. Zmarł 7 stycznia 1989 w wieku 87 lat, po 62 latach i 13 dniach panowania.
Działalność naukowa
[edytuj | edytuj kod]Cesarz interesował się biologią morską, specjalizował się w badaniu meduz[3]. W Pałacu Cesarskim znajdowało się laboratorium, w którym pracował. Pod imieniem „Hirohito” opublikował wiele prac z badań nad gatunkami Hydrozoa[4]. Jego zainteresowania kontynuowali potomkowie. Jego syn i następca, Akihito, jest uznanym specjalistą w dziedzinie ryb babkowatych (Gobiidae)[5].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Wielka Wstęga Najwyższego Orderu Chryzantemy – Japonia
- Wielka Wstęga Kwiatów Paulowni Orderu Wschodzącego Słońca – Japonia
- Wielka Wstęga Orderu Świętego Skarbu – Japonia
- Order Złotej Kani I klasy – Japonia
- Order Kultury – Japonia
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Białej Róży – 1942, Finlandia
- Order Złotego Runa – Hiszpania
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa – Norwegia
- Order Orła Białego – 1922, Polska[6]
- Order Królewski Serafinów – 1919, Szwecja
- Order Rajamitrabhorn – 1963, Tajlandia
- Order Podwiązki – 1921, Wielka Brytania
- Honorowy Rycerz Krzyża Wielkiego Orderu Łaźni – 1921, Wielka Brytania
- Honorowy Rycerz Krzyża Wielkiego Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego – 1921, Wielka Brytania
- Order Annuncjaty – Włochy
- Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – 1982, Włochy[7]
- Wielki Łańcuch Orderu Sikatuny (Filipiny)
Rodzina cesarska
[edytuj | edytuj kod]Cesarz Taishō 大正天皇 ur. 31 sierpnia 1879 zm. 25 grudnia 1926 |
Sadako Kujō 九条 節子 ur. 25 lipca 1884 zm. 17 maja 1951 |
Kuniyoshi Ō Kuni no Miya 久邇宮 邦彦王 ur. 23 czerwca 1873 zm. 16 VI 1929 |
Chikako Kuniyoshi Ōhi 邦彦王妃 俔子 ur. 19 października 1879 zm. 10 września 1956 | ||||||||||
Hirohito 裕仁 ur. 29 kwietnia 1901 zm. 7 stycznia 1989 |
Joō Nagako 良子 女王 ur. 6 marca 1903 zm. 16 czerwca 2000 |
||||||||||||
Michiko Shōda 正田 美智子 ur. 20 października 1934 |
Akihito 明仁 ur. 23 grudnia 1933 |
|||||||||
Naruhito 徳仁親王 ur. 23 lutego 1960 |
Fumihito 文仁親王 ur. 11 września 1965 |
Sayako Kuroda 黒田 清子 ur. 18 kwietnia 1969 |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Robert Trumbull. A Leader Who Took Japan to War, to Surrender, and Finally to Peace. „The New York Times”, 1989-01-07. [dostęp 2024-11-17].
- ↑ Bartosz T. Wieliński: Kapitulacja cesarza Hirohito. wyborcza.pl, 2015-08-17. [dostęp 2023-03-30].
- ↑ Tim Fernholz: Emperor Akihito of Japan is a published expert on tiny fish. qz.com, 2018-10-02. [dostęp 2022-10-13]. (ang.).
- ↑ Hydrozoa Taxon list. marinespecies.org. [dostęp 2022-10-16]. (ang.).
- ↑ Shahaf Peleg: The Emperor of Japan, Akihito, Is Still Publishing Scientific Papers in His 80s. openculture.com, 2018-10-05. [dostęp 2022-10-13]. (ang.).
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 298.
- ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana, Decorato di Gran Cordone. quirinale.it, 9 marca 1982. [dostęp 2011-03-25]. (wł.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ewa Pałasz-Rutkowska , Katarzyna Starecka , Japonia, Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2004, ISBN 83-88542-84-2, OCLC 749335839 .
- Susan Chira , Hirohito, 124th Emperor of Japan, Is Dead at 87, nytimes.com, 7 stycznia 1989 [dostęp 2014-01-13] (ang.).
- ISNI: 0000000121426121
- VIAF: 87910387
- LCCN: n80056896
- GND: 118639641
- NDL: 00083479
- LIBRIS: b8nrx6gv583wtt3
- BnF: 121170893
- SUDOC: 029573629
- SBN: DDSV150358
- NLA: 35197084
- NKC: jn20000700719
- NTA: 071630112
- BIBSYS: 90502441
- CiNii: DA01476458
- Open Library: OL1131573A
- PLWABN: 9810675777005606
- J9U: 987007262753005171
- CANTIC: a1121725x
- LNB: 000143200
- BNC: 000221103
- KRNLK: KAC201718522
- LIH: LNB:BWpc;=B8