| Populacja |
180 tys. |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania |
Papua-Nowa Gwinea (prowincja Western Highlands) |
| Język | |
| Religia |
chrześcijaństwo (protestantyzm, katolicyzm), wierzenia tradycyjne |
| Grupa |
Medlpa, także: Melpa, Hagen[1], Mbowamb[2][3] – lud papuaski z Papui-Nowej Gwinei[1], który zamieszkuje okolice Mount Hagen (prowincja Western Highlands)[4]. Ich liczebność wynosi 180 tys. osób (1998)[1], według innych szacunków (2020) – 60 tys. osób[3]. Zachodni sąsiedzi Medlpa to Enga, a wschodni – ludność Wahgi[2].
Posługują się językiem medlpa (hagen) z postulowanej rodziny transnowogwinejskiej. W użyciu są też języki tok pisin i angielski. W większości wyznają protestantyzm lub katolicyzm, lecz zachowują elementy wierzeń tradycyjnych[3]. Chrześcijaństwo rozprzestrzenia się od lat 30. XX w.[3][5] Pod względem językowym są blisko spokrewnieni z ludem Chimbu[6].
Pod względem geograficznym dzielą się na trzy grupy terytorialne: północną, centralną i wschodnią; w obrębie tych grup istnieją mniejsze podziały plemienne[3].
Ich tradycyjnym zajęciem jest rolnictwo ręczne na terenach wysokogórskich[1]. Kluczowe znaczenie mają bataty, które stanowią główny składnik pożywienia (choć produkty spożywcze w stylu zachodnim zyskały na popularności)[7]. Kobiety uprawiają rośliny, których część jadalna jest ukryta pod ziemią (bataty, ignamy, taro), mężczyźni – banany, pandan. Mają rozwiniętą hodowlę świń[1].
Struktura społeczna opiera się na rodach patrylinearnych. Związek małżeński ma charakter patrylokalny. Dawniej praktykowana była poligynia[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Michaił Anatoljewicz Czlenow: Miedłpa. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 337–338. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. [dostęp 2024-08-15]. (ros.).
- ↑ a b Strathern 1991 ↓, s. 200.
- ↑ a b c d e Dzibiel Gierman Walentinowicz: Miełpa. Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 2022-05-20. [dostęp 2024-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-15)]. (ros.).
- ↑ Wojciech Bęben, Tradycyjna kultura rdzennych ludów Australii i Oceanii: perspektywa porównawcza, „Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia”, 5, 2019, s. 65–109, DOI: 10.26881/etno.2019.5.04, ISSN 2543-9537 [dostęp 2020-06-01] (pol.), patrz s. 88.
- ↑ Williams 2009 ↓, s. 640.
- ↑ Williams 2009 ↓, s. 639.
- ↑ Gall i Gall 2012 ↓, s. 111.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Melpa, [w:] Timothy L. Gall, Susan Bevans Gall (red.), Junior Worldmark Encyclopedia of World Cultures, wyd. 2, t. 7: Norway—Russia, Farmington Hills: U·X·L, 2012, s. 107–113, ISBN 978-1-4144-8678-9 [dostęp 2020-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-01] (ang.).
- Andrew Strathern, Melpa, [w:] David Levinson (red.), Encyclopedia of World Cultures, t. 2: Oceania, Boston: G.K. Hall, 1991, s. 200–202, ISBN 0-8168-8840-X, OCLC 22492614 [dostęp 2020-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-01] (ang.).
- J. Williams, Melpa, [w:] Timothy L. Gall, Jeneen Hobby (red.), Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life, wyd. 2, t. 4: Asia & Oceania, Farmington Hills: Gale, 2009, s. 639–642, ISBN 978-1-4144-4892-3, OCLC 388481759 [dostęp 2020-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-01] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mbowamb. British Museum. [dostęp 2023-09-15]. (ang.).
