Michał Lityński

Data i miejsce urodzenia	14 czerwca 1906 Łódź
Data i miejsce śmierci	5 marca 1989 Warszawa
Zawód, zajęcie	lekarz internista
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia

Michał Lityński (ur. 14 czerwca 1906 w Łodzi, zm. 5 marca 1989 w Warszawie) – polski lekarz internista, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1953, na dwa lata przed Jeromem Connem, przedstawił pierwszy opis hiperaldosteronizmu pierwotnego.

Studiował medycynę na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1925–1931 jako podchorąży Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. Staż odbył w Warszawie, od listopada 1932 do marca 1936 był lekarzem wojskowym w Toruniu. Od 1936 ordynator Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie z siedzibą w Szpitalu Ujazdowskim.

Po wybuchu II wojny światowej Michał Lityński został komendantem Szpitala Wojennego w Garwolinie, a następnie ordynatorem VI Oddziału Chorób Wewnętrznych w Szpitalu Ujazdowskim. Włączył się w ruch oporu jako żołnierz Armii Krajowej, w której strukturach udzielał się jako czynny lekarz podczas powstania warszawskiego. Wówczas zorganizował punkt sanitarny w Śródmieściu, w późniejszym czasie leczył partyzantów w Puszczy Mariańskiej. Ukrywał rannych żołnierzy podziemia i zbiegłych z warszawskiego getta Żydów na swoim oddziale. Wśród osób przez niego ukrywanych był naczelny pastor Wojska Polskiego płk. Feliks Gloeh, od którego Lityński otrzymał ostemplowane przez parafię ewangelicko-augsburską w Łomży świadectwa chrztu i urodzenia później wręczone Żydom ukrywającym się w Szpitalu Ujazdowskim. Wspólnie z dr. Tadeuszem Radwańskim udzielał pomocy Żydom uciekającym z getta. Również pomagał ciężko chorym przebywających w kryjówkach i w razie potrzeby organizował dla nich schronienie w podziemiach oddziału chorób wewnętrznych Szpitala Ujazdowskiego^[1]. Za swoją postawę w 1986 roku odznaczony został medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata^[2][3].

Po wojnie praktykował w Gdańsku, od 1946 roku pracował w Warszawie, w Szpitalu Wolskim i jako ordynator Instytutu Gruźlicy.

W jego dorobku naukowym znajduje się kilkanaście prac naukowych dotyczących między innymi amyloidozy, cukrzycy, metabolizmu białek i historii medycyny. W 1953 roku Lityński opisał dwa przypadki nadciśnienia tętniczego wywołanego guzami kory nadnerczy. W swojej pracy napisał:

Trzeba przypuścić, że w obu przypadkach przyczyną nadciśnienia były guzy korowo-nadnerczowe, w jednym obustronne, w drugim prawostronny. W utkaniu guzów stwierdzono rozplem komórek, podobnych do komórek warstwy kłębkowej, tj. wytwarzającej mineralokortykoidy. Pozwala to sądzić, że mieliśmy do czynienia z nadmiernym wytwarzaniem się tych hormonów^[4]

Opublikował też wspomnienia z czasów wojny.

• Kucharz EJ. Michał Lityński – zapomniany autor pierwszego opisu hiperaldosteronizmu pierwotnego. „Pol Arch Med Wewn”. 117 (1-2), s. 57-58, 2007. PMID: 17642209.