| Rhodopis vesper[1] | |||
| (Lesson, 1829) | |||
 Samiec | |||
 Wysiadująca samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Rhodopis | ||
| Gatunek |
oazik | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Oazik[5] (Rhodopis vesper) – gatunek ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), zaliczany do monotypowego rodzaju Rhodopis. Według klasyfikacji IUCN jest uznawany za gatunek najmniejszej troski. Zamieszkuje obszary przybrzeżne w Chile i Peru.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Oazik został zaliczony do monotypowego rodzaju Rhodopis[6], który wchodzi w skład plemienia Mellisugini w podrodzinie kolibrów[5]. Rodzaj ten jest blisko spokrewniony z rodzajem Heliomaster, do którego gatunek również był zaliczany[3].
W obrębie gatunku oazik wyróżnia się trzy podgatunki[6]:
- Rhodopis vesper vesper (Lesson, 1829);
- Rhodopis vesper koepckeae Berlioz, 1975;
- Rhodopis vesper atacamensis (Leybold, 1869).
W literaturze można również napotkać wyodrębniony podgatunek Rhodopis vesper tertia Hellmayr, 1932, który obecnie uważany jest za synonim podgatunku Rhodopis vesper vesper[7][8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Oazik osiąga 13 cm długości ciała, długość dzioba w zależności od podgatunku waha się w przedziale od 19 do 33 mm[9]. Pióra umaszczenia szarobrązowego, w tylnej części ciała pióra umaszczenia złotobrązowego i miejscami koloru czerwonego. Brzuch pokryty jest białoszarymi piórami. U samców szyja umaszczona jest na kolor fioletowy, opalizujący. Rozwidlony, czarny ogon osiąga długość 4 cm[9].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek jest szeroko rozprzestrzeniony, zamieszkuje na terenach położonych na zachód od pasma górskiego Andy. Występuje w regionach przybrzeżnych Chile i Peru. Bytuje na terenach górzystych, zamieszkuje w zaroślach oraz na terenach rolniczych, występuje do wysokości 3800 m n.p.m.[10]
Występowanie poszczególnych podgatunków:
- Rhodopis vesper vesper – od regionu Piura w północnym Peru do regionu Tarapacá w północnym Chile[9];
- Rhodopis vesper koepckeae – przybrzeżne obszary w regionie Piura[9];
- Rhodopis vesper atacamensis – zamieszkuje na pustyni Atakama, pogranicze regionów Atakama i Coquimbo w Chile[11].
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Okres reprodukcji przypada od września do grudnia. Jaja wysiadywane są tylko przez samice, gniazda budowane są w krzewach i na niskich drzewach owocowych. Stwierdzono również, że oazik zakłada gniazda w środowisku miejskim, wykorzystując metalowe wsporniki znajdujące się pod zadaszeniami[10]. Gniazdo buduje z małych gałązek, włókien roślinnych i piór, dodatkowo wnętrze gniazda wyścielone jest cienką warstwą włókien roślinnych. Wysokość gniazda wynosi 9 cm, szerokość 6 cm i głębokość 2 cm[10]. W zniesieniu dwa jaja o wymiarach 13,8×9,2 mm. Inkubacja w niewoli trwa około 16 dni, a pisklęta opuszczają gniazdo po około 27 dniach[12].
Status
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje oazika za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny[4][13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rhodopis vesper, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Bird names. Eoy.ee (Estonian Ornithological Society). [dostęp 2014-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-06)]. (ang.).
- ↑ a b Oasis Hummingbird (Rhodopis vesper). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).
- ↑ a b Rhodopis vesper, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Mellisugini Gray,GR, 1848 (wersja: 2024-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-09].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-23]. (ang.).
- ↑ C. Hellmayr, The birds of Chile, „Publication 308 (Field Museum of Natural History)”, Zoological Series t. 19, Chicago: Field Museum Press, 1932, s. 240.
- ↑ D. Lepage: Oasis Hummingbird Rhodopis vesper vesper (tertia). [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2025-01-09]. (ang.).
- ↑ a b c d J. Fjeldså, N. Krabbe: Birds of the High Andes: A Manual to the Birds of the Temperate Zone of the Andes and Patagonia, South America. Apollo Books, 1990, s. 293. ISBN 87-88757-16-1.
- ↑ a b c Cesar Ortiz Z.: Unusual nesting site of Rhodopis vesper in an urban environment. The Biologist (Lima). [dostęp 2014-02-22]. (hiszp.).
- ↑ Sharon Rose Chester: A Wildlife Guide to Chile: Continental Chile, Chilean Antarctica, Easter Island, Juan Fernandez Archipelago. Princeton: Princeton University Press, 2008, s. 240. ISBN 978-0691129761.
- ↑ Schulenberg, Thomas S. & Alvaro Jaramillo: Oasis Hummingbird (Rhodopis vesper). [w:] Neotropical Birds Online (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, 2014. [dostęp 2020-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Oasis Hummingbird Rhodopis vesper [online], BirdLife International [dostęp 2025-01-09] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
