Pałasz czarny

Aphanopus carbo[1]
Lowe, 1839[2]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	okoniokształtne
Podrząd	makrelowce
Rodzina	pałaszowate
Rodzaj	Aphanopus
Gatunek	pałasz czarny
Synonimy
Aphanopus minor Collett, 1887[3] Aphanopus schmidti Saemundsson, 1908[3] Aphanopus acus Maul, 1948[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Multimedia w Wikimedia Commons

Pałasz czarny (Aphanopus carbo) – ryba z rodziny pałaszowatych głębokowodnych zamieszkująca Ocean Atlantycki pomiędzy 69°N a 27°N na głębokości od 180 do 1700 m^[5]. Długość ciała do 110 cm, dojrzałość osiąga mając około 80 do 85 cm.

Pałasz czarny jest czarno ubarwioną, ze srebrnym opalizującym odcieniem, rybą o silnie wydłużonym bocznie spłaszczonym ciele. Ma duże oczy i otwór gębowy zaopatrzony w ostre zęby. Wnętrze paszczy oraz skrzela są również czarnego koloru. Płetwa grzbietowa występuje na niemal całej długości ciała, ma od 34 do 41 kolców i od 52 do 56 miękkich promieni. Płetwa odbytowa ma 2 kolce i od 43 do 48 miękkich promieni. Płetwa brzuszna posiada jeden promień u młodych ryb, zaś u osobników dorosłych całkowicie zanika. Uważa się, że młode osobniki żyją na głębokościach od 100 do 500 m^[6].

Pałasz żyje w strefie bentonicznej oceanu w dzień, zaś w nocy porusza się w górę w toni wodnej by żerować na średnich głębokościach. Żywi się skorupiakami, głowonogami i innymi rybami, głównie z rodziny buławikowatych (Macrouridae), morowatych (rodzina Moridae) i Alepocephalidae. Ryby tego gatunku dojrzewają płciowo przy długości około 80 cm. Zarówno jaja i larwy są pelagiczne – dryfują z planktonem^[6].

Pałasz czarny ma znaczenie dla gospodarki rybołówstwa krajów Półwyspu Iberyjskiego, a zwłaszcza Madery, gdzie jest ceniony ze względu na dobrej jakości mięso i zazwyczaj osiąga wysoką cenę^[5]. W restauracjach na Maderze chętnie zamawiana przez turystów, jako lokalny specjał, gdzie znany jest wśród polskich turystów pod jej portugalską nazwą "espada"^[7].

Marine Conservation Society oceniło pałasza jako gatunek podatny na przełowienie. Według MCS, jest za mało informacji aby wskazać, że połów może być utrzymywany na stałym poziomie, bez wyczerpania zasobów ryby i spowodowania poważnych szkód ekologicznych^[8].