Peter Altenberg

Data i miejsce urodzenia	9 marca 1859 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	8 stycznia 1919 Wiedeń
Zawód, zajęcie	pisarz
Multimedia w Wikimedia Commons

Peter Altenberg, właśc. Richard Engländer (ur. 9 marca 1859 w Wiedniu, zm. 8 stycznia 1919 tamże) – księgarz, austriacki pisarz^[1] epoki modernizmu i barwna postać wiedeńskiej cyganerii. Pseudonim "Altenberg" przyjął ponoć od nazwy jednej z naddunajskich miejscowości.

Urodził się w zamożnej rodzinie żydowskiej jako najstarszy syn wiedeńskich kupców^[2]. Miał cztery siostry i dwóch braci^[3]. Studiował w Wiedniu prawo i medycynę. Pracował jako księgarz^[4]. W 1900 roku odszedł od wyznania judaistycznego, a w 1910 przyjął chrzest^[5]. Po dwukrotnym przerwaniu studiów (prawo i medycyna)^[2] i rozpoczęciu nauki na księgarza zdiagnozowano u niego "przewrażliwienie systemu nerwowego", a co za tym idzie niezdolność do wykonywania zawodu^[5]. Przeciągające się depresje i kryzysy nerwowe gnębiły Altenberga^[2], jednego z czołowych autorów literackiej grupy "Jung-Wien"^[6], do śmierci^[5]. Zdrowemu trybowi życia i wegetarianizmowi przeciwstawiała się konsumpcja znacznych ilości alkoholu i leków.

Do kręgu jego przyjaciół należeli m.in. pisarze Arthur Schnitzler i Egon Friedell^[7], architekt Adolf Loos (jego ojciec chrzestny)^[5], malarz Oskar Kokoschka. Karl Kraus, czołowy publicysta, satyryk i jedna z najbardziej opiniotwórczych postaci ówczesnego Wiednia konsekwentnie angażował się na rzecz twórczości Petera Altenberga.

Teksty Altenberga zarówno pod względem treści, jak i formy odpowiadają wrażliwości "nerwowego cygana" przełomu wieków XIX i XX. Do niektórych z nich napisał muzykę Alban Berg.

Wybrane utwory Petera Altenberga ukazały się w języku polskim w tłumaczeniu Aleksandry Callier w antologii Dzieje rozkoszy: 12 nowel wydanej w 1909. Jeden z wierszy Altenberga ukazał się w polskim przekładzie w Haliczaninie: kalendarzu powszechnym na Rok Pański 1917 wydanym we Lwowie przez Zakład Piller-Neumanna^[8].

• Wie ich es sehe, 1896 (wyd. pol. Jak ja to widzę, tł. Aurelia Reymontowa, przypis. Władysław Reymont, Warszawa: J. Fischer, 1904^[9])
• Ashantee, 1897
• Was der Tag mir zuträgt, 1900
• Prodromos, 1905
• Märchen des Lebens, 1908;
• Neues Altes, 1911
• Vita ipsa, 1918

Zobacz teksty Petera Altenberga w Wikiźródłach

Zobacz kolekcję cytatów z Petera Altenberga w Wikicytatach

• Peter Altenberg, Gesammelte Werke (red. W.J. Schweiger), 5tomów, 1987 (ukazało się 2)
• H. C. Kosler (red.), Peter Altenberg, Leben und Werk in Texten und Bildern, 1981
• A. Barker, Telegrammstil der Seele. Peter Altenberg – eine Biographie, 1998.

• Biografia w encyklopedii austriackiej aeiou (niem.)
• Teksty Petera Altenberga (niem.) na Zeno.org
• Teksty Petera Altenberga. literature.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-04)]. (niem.). na eLib.at
• Peter Altenberg – dzieła w bibliotece Polona