Władysław Stanisław Reymont, właśc. Stanisław Władysław Rejment (ur. 7 maja 1867[a][1][2] w Kobielach Wielkich, zm. 5 grudnia 1925 w Warszawie) – polski pisarz, prozaik i nowelista. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1924 za czterotomową „epopeję chłopską” Chłopi[3]. Jeden z najwybitniejszych i najważniejszych pisarzy w dziejach literatury polskiej[4][5][6]. Jeden z głównych przedstawicieli realizmu z elementami naturalizmu w prozie Młodej Polski. Niewielką część jego spuścizny stanowią wiersze.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Reymont urodził się w rodzinie organisty. Jego ojciec, Józef Rejment, człowiek oczytany, miał wykształcenie muzyczne i w tuszyńskiej parafii pełnił obowiązki organisty, a także prowadził księgi stanu cywilnego i korespondencję proboszcza z władzami rosyjskimi. Matka, Antonina z Kupczyńskich, miała talent do opowiadania. Wywodziła się ze zubożałej szlachty krakowskiej; w latach dojrzałych pisarz fakt ten często podkreślał.[potrzebny przypis]
Rodzice chcieli, aby został organistą. Odmówił uczęszczania do szkół, często zmieniał zawody, miejsca zamieszkania, dużo podróżował po Polsce i Europie. Ukończył Warszawską Szkołę Niedzielno-Rzemieślniczą. W latach 1880–1884 uczył się zawodu krawieckiego w Warszawie, po czym został czeladnikiem. W okresie 1884–1888 był aktorem w wędrownych grupach teatralnych, następnie w latach 1888–1893 dzięki protekcji ojca znalazł zatrudnienie jako niskiej rangi funkcjonariusz Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, pracując m.in. w Rogowie i Lipcach. W 1890 zmarła matka pisarza. Z twórczości literackiej utrzymywał się od 1894, kiedy przeniósł się do Warszawy, jednak swoje pierwsze wiersze pisał już w 1882.
W 1898 korespondował z Romanem Dmowskim, który pisał do niego: „Ludzie z naszemi usposobieniami nie lubią się krępować żadnemi zobowiązaniami moralnemi [...]. Obaj mamy trochę rozmachu, co sprawia, że obu nam za ciasno na świecie”[7]. We wrześniu i październiku 1898 Reymont donosił Janowi Lorentowiczowi o bezskutecznych poszukiwaniach zaginionego wówczas Józefa Karola Potockiego, ideowego przeciwnika Dmowskiego w środowisku patriotycznym, stwierdzając, że poszukiwania „były silne i gorliwe, i liczne” i że Potocki „musi już nie żyć”[8]. W 1899 Dmowski zamieścił zza granicy w pozbawionym sekcji literackiej „Przeglądzie Wszechpolskim” przychylną recenzję Ziemi obiecanej, odnosząc się pozytywnie do bohaterów powieści jako „ludzi czynnych” nowego typu i przede wszystkim do wyeksponowania przez pisarza „antagonizmu rasowo-kulturalnego” między Polakami a Żydami. Kolejną powieść – Chłopów – Reymont publikował już na łamach prasy endeckiej[9].
13 lipca 1900 Reymont uległ wypadkowi kolejowemu. Trafił do szpitala z dwoma złamanymi żebrami, jednak w raporcie lekarskim napisano, że pisarz ma 12 złamanych żeber oraz inne kontuzje ciała i nie wiadomo, czy będzie nadal zdolny do pracy umysłowej[10]. Notatkę szpitalną sfałszował dr Jan Roch Raum[10]. Wysokie odszkodowanie w wysokości 38 500 rubli pomogło mu zdobyć niezależność finansową.
15 lipca 1902 w Krakowie ożenił się z Aurelią Szabłowską z domu Schatzschnejder, ślub odbył się w kościele Karmelitów na Piasku. W tym samym roku umarł jego brat Franciszek.
Władysław Reymont był świadkiem wydarzeń rewolucji 1905 roku. Swoje obserwacje ze strajku powszechnego i demonstracji w Warszawie, po ogłoszeniu manifestu konstytucyjnego przez cara Mikołaja II, opisał m.in. w tekście Kartki z notatnika w nr 45 Tygodnika Ilustrowanego[11]. Zbiór jego wspomnień z okresu, nazwanych Z konstytucyjnych dni. Notatki, przedrukowano następnie w 1956 r. w III tomie Dzieł wybranych, pt. Nowele[12].
Był członkiem Ligi Narodowej przed 1914[13]. W odpowiedzi na deklarację wodza naczelnego wojsk rosyjskich wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa z 14 sierpnia 1914 podpisał telegram dziękczynny, głoszący m.in., że krew synów Polski, przelana łącznie z krwią synów Rosyi w walce ze wspólnym wrogiem, stanie się największą rękojmią nowego życia w pokoju i przyjaźni dwóch narodów słowiańskich[14].
W 1920 kupił majątek w Kołaczkowie.
13 listopada 1924 Reymont otrzymał Nagrodę Nobla[15], ale nie zdążył jej odebrać z uwagi na zły stan zdrowia[16]. 1 maja 1925 przystąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”[17]. 16 maja 1925 przyznano mu tytuł członka honorowego Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie[18]. 15 sierpnia 1925 wziął udział w uroczystościach w Wierzchosławicach, gdzie hołd oddało mu ok. 15 tys. chłopów przybyłych z całej Polski[19]. Do końca życia zasiadał w składzie Kapituły Orderu Odrodzenia Polski[20].
Zmarł 5 grudnia 1925 w swoim mieszkaniu przy Górnośląskiej 16 w Warszawie[21][22]. 6 grudnia jego ciało uroczyście przeniesiono z ul. Górnośląskiej do katedry św. Jana, gdzie trumna została wystawiona na widok publiczny[23]. 9 grudnia został pochowany w alei zasłużonych (rząd 1 miejsce 1,2,3,4,5) na cmentarzu Stare Powązki[24][25], a jego serce wmurowano w filarze kościoła św. Krzyża[26].
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok 2000 Rokiem Reymontowskim.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Twórczość Reymonta jest zróżnicowana pod względem tematyki, formy literackiej oraz nierówna pod względem swej wartości. W powieściach obyczajowych zawarł elementy krytyki społecznej. Władysław Reymont jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1924. Otrzymał ją za powieść Chłopi. Kontrkandydatami Reymonta do tej nagrody byli Stefan Żeromski i Tomasz Mann; ten pierwszy uznawany był za wybitniejszego pisarza, jednak jego osoba została odrzucona przez Akademię Szwedzką, uzasadniono to jego antygermanizmem[27].
Ziemia obiecana
[edytuj | edytuj kod]Jest to jedna z najwybitniejszych powieści Reymonta, po Chłopach najczęściej tłumaczona na języki obce[28] i filmowana. Materiały do niej zaczął zbierać w 1896, przebywając przez blisko rok w Łodzi (opublikowana w latach 1897–1898 na łamach „Kuriera Warszawskiego”, osobne wydanie w 1899). Bohaterem tego studium jest miasto kapitalistyczne, jakim wtedy stawała się Łódź. Porównał ją do monstrum, niszczącego zwykłych ludzi, a z drugiej strony wykrzywiającego psychicznie właścicieli wielkich fortun.
Tematem powieści jest mechanizm „robienia pieniędzy” przez jej trzech bohaterów, z których jeden jest Polakiem (Karol Borowiecki), drugi Niemcem (Max Baum), trzeci Żydem (Moryc Welt). Różnice pochodzenia i obyczajów nie dzielą ich, wręcz przeciwnie – przyjaciele wykorzystują je dla skutecznego działania i wygrywania z konkurencją. Razem zakładają fabrykę, łączy ich wspólny interes, wspólne poczucie, że należą do grupy Lodzermenschów.
Mimo zawartej krytyki społecznej Ziemia Obiecana jest nie tylko manifestem politycznym. Plastyczny i naturalistyczny obraz Łodzi i jej mieszkańców jest przykładem antyurbanizmu Reymonta, jego umiłowania przyrody oraz przeciwstawiania „naturalnego” środowiska chłopskiego i wiejskiego (jego obyczajów, systemu wartości) „patologicznemu” środowisku miejskiemu. Ironiczny tytuł tej powieści stał się w Polsce publicystycznym określeniem Łodzi, z czasem pozbawionym pejoratywnego odcienia.
Powieść była dwukrotnie ekranizowana:
- Ziemia obiecana (1927) w reżyserii Aleksandra Hertza,
- Ziemia obiecana (1974) w reżyserii Andrzeja Wajdy,
- Ziemia obiecana serial telewizyjny z 1978 zrealizowany na podstawie filmu Andrzeja Wajdy.
Chłopi
[edytuj | edytuj kod]Powieść powstawała w latach 1901–1908. Ukazywała się w odcinkach na łamach lwowskiego „Słowa Polskiego”, od 1902 organu Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w Galicji[29][30]. Zawiera realistyczny obraz życia zbiorowości chłopskiej. Pisana jest specyficznym, potoczystym językiem, z wykorzystaniem elementów gwarowych. Życie społeczności wsi Lipce z jednej strony wyznacza rytm przyrody (poszczególne tomy są zatytułowane nazwami pór roku – zaczynając od „Jesieni”) oraz związane z nim zajęcia i prace na roli, a także zwyczaje i obrzędy, z drugiej zaś dokonujące się przemiany społeczno-ekonomiczne na wsi i związane z tym spory (rozwarstwienie ekonomiczne wsi, konflikty z dworem).
W to tło wpleciona jest główna oś akcji powieści, którą jest romans młodej, urodziwej i namiętnej Jagny – żony bogatego gospodarza Macieja Boryny, z jego synem Antkiem oraz postawy społeczności chłopskiej wobec tego zdarzenia. Po śmierci Macieja Boryny, który stał na czele buntu chłopów wobec dworu, Jagna zostaje napiętnowana i wypędzona przez społeczność wiejską. Wskutek tego ulega obłędowi, zaś pogodzony z losem Antek przejmuje gospodarstwo ojca.
Powieść „Chłopi” nawiązuje do fascynacji chłopską energią, naturalnością i prostotą życia, charakterystyczną dla wielu dzieł początków XX wieku, nazywanej niekiedy „chłopomanią”.
Powieść „Chłopi” była trzykrotnie sfilmowana, w 1922, 1972 i 2023. Premiera pierwszego z tych filmów odbyła się 7 kwietnia 1922, reżyserem był Eugeniusz Modzelewski, a w rolach głównych wystąpili: Mieczysław Frenkiel (Maciej Boryna), Maria Merita (Jagna), Henryk Rydzewski (Antek Boryna), Anna Belina (Hanka). Premiera drugiego z tych filmów odbyła się 7 grudnia 1973. Film reżyserował Jan Rybkowski, operatorem był Marek Nowicki, muzykę stworzył Adam Sławiński. W rolach głównych wystąpili: Władysław Hańcza (Maciej Boryna), Emilia Krakowska (Jagna), Ignacy Gogolewski (Antek Boryna), Krystyna Królówna (Hanka). Trzeci film miał premierę światową 8 września 2023 roku, polską 13 października tego samego roku. Reżyserami byli Dorota Kobiela-Welchmann i Hugh Welchmann, w rolach głównych wystąpili: Mirosław Baka (Maciej Boryna), Kamila Urzędowska (Jagna), Robert Gulaczyk (Antek Boryna), Sonia Mietielica (Hanka).
Bunt
[edytuj | edytuj kod]Bunt to ostatnia powieść Reymonta, publikowana w 1922 na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”, a w 1924 wydana w postaci książki. Powieść radykalnie odstaje od wcześniejszej twórczości Reymonta, jest bowiem połączeniem baśni i antyutopii, opowiadającej o buncie zwierząt przeciwko człowiekowi. Powstanie rozpoczyna się od głoszenia szczytnych haseł o równości, sprawiedliwości i budowaniu powszechnego szczęścia, a w rzeczywistości kończy się krwawą rzezią i zagładą. Powieść była parabolą terroru, którym była rewolucja październikowa, a którą Reymont obserwował w ciągu pięciu lat pomiędzy jej początkiem a rokiem powstania powieści. Z powodów ideologicznych w PRL powieść była zakazana i uległa zapomnieniu. Pierwsze powojenne wznowienie powieści miało miejsce w 2004, nakładem wydawnictwa „Fronda”.
Wybrane pozostałe utwory
[edytuj | edytuj kod]- Pielgrzymka do Jasnej Góry (1895)
- Komediantka (1896)
- Fermenty (1897)
- Marzyciel (1910) – szkic powieściowy
- Wampir (1911) – powieść grozy
- Rok 1794 (1913–1918)
- Z ziemi chełmskiej. Wrażenia i notatki (1916), opowiadanie
- Legenda (1924), opowiadanie.
- Śmierć (1923), nowela
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Orła Białego (pośmiertnie, 11 listopada 2018)[31]
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (27 grudnia 1924)[32][33]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (29 grudnia 1921)[34][35][36]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 lipca 1921)[37][38][39]
- Komandor Orderu Legii Honorowej (25 czerwca 1925)[40][41]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- W roku 1925 w gminie Wierzchosławice odbyły się pierwsze "Dożynki Reymontowskie", zwyczaj ten praktykowany jest do dziś[42].
- W 1977 wyemitowano z jego wizerunkiem polską monetę kolekcjonerską o nominale 100 zł. Moneta ta została wykonana ze srebra próby 625 w nakładzie 20 150 egzemplarzy, miała średnicę 32 mm i wagę 16,5 g, rant gładki[43]. Portret Władysława Reymonta znajdował się również na polskim banknocie o nominale 1 000 000 zł, będącym w obiegu w latach 1991–1996[44].
- Od 24 listopada 1961 ulica w Warszawie, na terenie obecnej dzielnicy Bielany, będąca jedną z ważniejszych arterii komunikacyjnych tej części miasta, przed tą datą nosząca nazwę „alei Konstytucji”, nosi nazwę alei Władysława Reymonta[45]. W 1967 na fasadzie domu przy ul. Górnośląskiej 16, w którym zmarł, odsłonięto tablicę pamiątkową[22].
- Poczta Polska wydała następujące walory upamiętniające Władysława Reymonta:
- 12 grudnia 1967 znaczek o wartości 60 gr z okazji 100. rocznicy urodzin pisarza (nr katalogowy 1670)[46],
- 10 maja 1982 znaczek o wartości 15 zł w ramach serii „Polscy laureaci Nagrody Nobla” (nr katalogowy 2661)[47],
- 7 maja 2017 znaczek o wartości 2,60 zł z okazji 150. rocznicy urodzin pisarza (nr katalogowy 4757)[48][49].
- Pisarza upamiętniają ponadto:
- Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta
- w Lipcach Reymontowskich:
- tablica pamiątkowa na domu rodzinnym Władysława Reymonta
- Upamiętnienia w Łodzi:
- Pamięć w Kołaczkowie:
- Pomniki w Radomsku:
- W Zakopanem:
- tablica na willi „Boryna” przy ul. Grunwaldzkiej 14
- W Bielsku-Białej:
- Fundacja im. Władysława Reymonta w Hamilton, Kanada[52]
- W Złotoryi: pomnik na placu im. Władysława Reymonta.
- Uchwałą Senatu RP XI kadencji z 29 października 2024, rok 2025 ustanowiono „Rokiem Władysława Stanisława Reymonta”, tym samym upamiętniając setną rocznicę śmierci tego „wybitnego pisarza, laureata Nagrody Nobla”[53][54].
Ekranizacje
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na nagrobku widnieje błędna data 6 maja.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Polski Słownik Biograficzny.
- ↑ Reymont Władysław Stanisław, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2012-05-07] .
- ↑ „For his great national epic The Peasants”, Literacka Nagroda Nobla 1924. [dostęp 2017-05-07] (ang.).
- ↑ Władysław Reymont, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .
- ↑ Nie tylko „Chłopi”. Życie i twórczość Władysława Reymonta – WP Książki [online], ksiazki.wp.pl [dostęp 2019-10-15] (pol.).
- ↑ 149 lat temu urodził się nasz noblista Władysław Reymont [online], polskaniepodlegla.pl [dostęp 2019-10-15] (pol.).
- ↑ Krzywiec 2009 ↓, s. 191.
- ↑ Domański 2011 ↓, s. 78–79.
- ↑ Krzywiec 2009 ↓, s. 244–247.
- ↑ a b Reymont wyłudził odszkodowanie od carskich kolei, wyborcza.pl z 20 października 2006 za „Dziennikiem”. [dostęp 2017-05-07].
- ↑ Tygodnik Ilustrowany, nr 45 z 1905; Chełmska Biblioteka Cyfrowa [dostęp z 2013-12-28].
- ↑ Władysław Reymont: Dzieła wybrane, tom III: Nowele. Kraków 1956. s. 6. za: Rewolucja oczami Władysława Reymonta; dostęp z 2013-12-28.
- ↑ Kozicki 1964 ↓, s. 582.
- ↑ Kazimierz Władysław Kumaniecki: Zbiór najważniejszych dokumentów do powstania państwa polskiego, Warszawa, Kraków 1920, s. 30.
- ↑ NobelPrize.org, nagroda za 1924 rok (ang.).
- ↑ Władysław Reymont – nagroda Nobla, która przyszła nie w porę [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2020-03-14] .
- ↑ Władysław Reymont: Dlaczego wybrałem „Piasta”?, „Piast” nr 23/1925 z 7 czerwca 1925. [dostęp 2017-05-07].
- ↑ Z Tow. Dziennikarzy Polskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 114, 19 maja 1925.
- ↑ Imponujący hołd ludu dla Wł. Reymonta. „Nowości Illustrowane”. Nr 34, s. 1, 2, 22 sierpnia 1925.
- ↑ Kapituła Orderu „Polonia Restituta”. „Gazeta Lwowska”. Nr 141, s. 1, 23 czerwca 1927.
- ↑ Władysław St. Reymont. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 282 z 6 grudnia 1925.
- ↑ a b Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w. Warszawa: Argraf, 2004, s. 81. ISBN 83-912463-4-5.
- ↑ Henryk Comte: Zwierzenia adiutanta. W Belwederze i na Zamku. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1975, s. 92.
- ↑ Pogrzeb Reymonta. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 285 z 11 grudnia 1925.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW STANISŁAW REYMONT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15] .
- ↑ Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 391. ISBN 978-83-7821-118-1.
- ↑ Dlaczego Żeromski nie dostał Nobla? [online], Onet Wiadomości, 8 marca 2007 [dostęp 2021-01-25] (pol.).
- ↑ Władysław Reymont „Ziemia obiecana” (odc. 11-15) [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2021-01-27] .
- ↑ Werner 2015 ↓, s. 97.
- ↑ Krzywiec 2009 ↓, s. 247.
- ↑ Anna Kondek-Dyoniziak: Prezydent uhonorował pośmiertnie Orderem Orła Białego ponad 20 wybitnych Polaków. dzieje.pl, 11 listopada 2018. [dostęp 2018-11-11].
- ↑ M.P. z 1924 r. nr 299, poz. 977 „za wybitną twórczość literacką”.
- ↑ Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 60.
- ↑ M.P. z 1921 r. nr 298 – zastępcy Członka Kapituły Orderu „Odrodzenia Polski”.
- ↑ Rurawski 2000 ↓, s. 296.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
- ↑ M.P. z 1921 r. nr 156 – jako jeden z pierwszych 15 osób odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski – „za zasługi, położone dla RzeczypospoIitej Polskiej na polu literatury”.
- ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1–2, nr 157 z 19 lipca 1921.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 14, 29.
- ↑ Władysław Stanisław Reymont. reymontfoundation.com. [dostęp 2014-08-25].
- ↑ „Legion d’Honneur” dla Reymonta, „Kurjer Wileński” (R. II, nr 142 (294)), polona.pl, 26 czerwca 1925 [dostęp 2020-01-12] .
- ↑ Dożynki Reymontowskie - W 90. rocznicę pobytu Władysława Reymonta w Wierzchosławicach · 15-16.09.2015. Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa. [dostęp 2024-11-29]. (pol.).
- ↑ Janusz Parchimowicz: Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916. Szczecin: Nefryt, 1995, s. 90. ISBN 83-902670-1-2.
- ↑ To już 20 lat. Pamiętasz jeszcze stare banknoty?. businessinsider.com.pl. [dostęp 2017-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (pol.).
- ↑ Początkowo nazwa była zapisywana dużą literą. Obecnie stosowana jest mała – Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 6.
- ↑ 1967.12.12. 100. rocznica urodzin W.S. Reymonta [online], Katalog Znaków Pocztowych [dostęp 2018-08-04] (pol.).
- ↑ 1982.05.10. Polscy laureaci Nagrody Nobla [online], Katalog Znaków Pocztowych [dostęp 2018-08-04] (pol.).
- ↑ 2017.05.07. 150. rocznica urodzin Władysława Reymonta [online], Katalog Znaków Pocztowych [dostęp 2018-08-04] (pol.).
- ↑ Decyzja nr 12 Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie określenia rocznego planu emisji znaczków pocztowych na 2017 r. [online] (pol.).
- ↑ Tomasz Kolmasiak , Śladami Reymonta [online], radomsko24.pl, 16 czerwca 2017 [zarchiwizowane z adresu 2020-12-02] .
- ↑ Wojciech Bojdo , Ławeczka Reymonta już na swoim miejscu [online], radomsko24.pl, 2 kwietnia 2020 [zarchiwizowane z adresu 2020-12-02] .
- ↑ The W. Reymont Foundation. oficjalna strona [dostęp 2019-05-30].
- ↑ M.P. z 2024 r. poz. 929.
- ↑ Senat ustanowił wybitnych pisarzy – Reymonta i Pawlikowską-Jasnorzewską – patronami roku 2025 [online], dzieje.pl [dostęp 2024-10-29] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zdzisław Dębicki, Wł. St. Reymont. Laureat Nobla, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1925 .
- Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn: Myśl Polska, 1964 .
- Barbara Kocówna, Reymont. Opowieść biograficzna, wyd. 2, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1973 .
- Stefan Lichański, Władysław Stanisław Reymont, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1984 .
- Józef Rurawski, Władysław Reymont, wyd. 2, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988 .
- Józef Rurawski, Władysława Reymonta droga do Nobla, Kielce: Gens, 2000 .
- Grzegorz Krzywiec, Szowinizm po polsku. Przypadek Romana Dmowskiego (1886–1905), Warszawa: Neriton, 2009, ISBN 978-83-7543-072-1 .
- Cezary Domański , Zaginiony bez wieści. Tajemnica Józefa Karola Potockiego, [w:] Teresa Rzepa, Cezary Domański (red.), Na drogach i bezdrożach historii psychologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2011, s. 71–86, ISBN 978-83-7784-065-8 .
- Mateusz Werner (red.), Liga Narodowa 1887–1906. Sprawozdania, odezwy, dokumenty, Kraków: Historia Iagellonica, 2015, ISBN 978-83-65080-14-1 .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Reymont, Chłopi – w Cyfrowej Bibliotece Narodowej Polona.
- Władysław Reymont, Ziemia obiecana (tom I i tom II) – w Cyfrowej Bibliotece Narodowej Polona.
- Utwory Władysława Reymonta w serwisie Wolne Lektury
- Wywiad z W. Reymontem z 1913
- ISNI: 0000000115876441
- VIAF: 4935777
- LCCN: n50075843
- GND: 11878854X
- NDL: 00550870
- LIBRIS: tr574kqc0fgq15q
- BnF: 11921719v
- SUDOC: 027097021
- SBN: RAVV036816
- NLA: 35789823
- NKC: jn19990006988
- RSL: 000133851
- BNE: XX4660325
- NTA: 068893310
- BIBSYS: 90696401
- CiNii: DA06657303
- Open Library: OL7183090A
- PLWABN: 9810547042705606
- NUKAT: n94001756
- J9U: 987007267022405171
- CANTIC: a10870295
- LNB: 000080275
- NSK: 000098099
- CONOR: 11801443
- BNC: 000082573
- BLBNB: 000331732
- KRNLK: KAC200505211
- LIH: LNB:V*106924;=BI
- RISM: people/50049415