Rebelia islamska na Synaju

Czas	od 5 lutego 2011[1]
Miejsce	Synaj
Terytorium	Egipt
Strony konfliktu
Egipt Ansar asz-Szari’a Ansar Bajt al-Makdis Adżnad al-Misr  Państwo Islamskie
Dowódcy
Abd al-Fattah as-Sisi Muhammad Husajn Tantawi Szadi al-Manaj †
Siły
? 12 000

Rebelia islamska na Synaju – rozpoczęła się w 2011 po obaleniu egipskiego prezydenta Husniego Mubaraka wskutek rewolucji. Za rebelią stoi 12 tysięcy bojowników, głównie miejscowych Beduinów i islamskie ugrupowanie Ansar asz-Szari’a^[2].

Latem 2011 tymczasowy rząd wojskowy pod dowództwem marszałka Muhammada Husajna Tantawiego rozpoczął antyterrorystyczną operację pod kryptonimem „Orzeł”. Jednak ataki na rządowe i zagraniczne placówki ponownie miały miejsce w połowie 2012. W maju 2013, w następstwie uprowadzenia egipskich oficerów, przemoc na Synaju wybuchła po raz kolejny. Eskalacja przemocy miała miejsce również po zamachu stanu z 3 lipca 2013.

Półwysep Synaj został zdemilitaryzowany po podpisaniu traktatu pokojowego między Izraelem, a Egiptem. Rządzący od 1980 Husni Mubarak prowadził politykę, która zapewniała stabilizacje i bezpieczeństwo na półwyspie, jednak po jego upadku w 2011 uaktywniły się tam grupy islamistyczne oraz nadciągali tam dżihadyści.

Pierwsze ataki partyzanckie miały miejsce pod koniec lutego 2011, czyli dwa tygodnie po obaleniu Husniego Mubaraka. Sporadyczne ataki koncentrowały się na Gazociągu Arabskim, biegnący przez Jordanię, Syrię i Liban. Ataki te powodowały stale zakłócania dostaw egipskiego gazu do całego regionu Bliskiego Wschodu^[3].

30 lipca 2011 bojownicy przeprowadzili pierwszy atak na egipskie służby bezpieczeństwa. Wówczas islamiści zaatakowali posterunek policji w Al-Arisz, zabijając sześciu policjantów. 2 sierpnia 2011 grupa islamistów z Synaju ogłosiła, iż jest skrzydłem Al-Ka’idy mający zamiar utworzyć kalifat na Półwyspie Synaj. W odpowiedzi na to 14 sierpnia 2011 egipskie wojsko rozpoczęło operację „Orzeł” mająca stłumić rebelię islamistów. Na Synaju rozlokowanych zostało 2,5 tys. żołnierzy wraz z 250 pojazdami opancerzonymi^[3].

Mimo alertu na Synaju 18 sierpnia 2011 doszło do ataku na autobus w południowej części Izraela. Za atakiem stał palestyński Hamas współpracujący prawdopodobnie z egipskimi rebeliantami z Synaju. Operacja antyterrorystyczna zmniejszyła liczbę sabotaży, za którymi stali partyzanci i ukróciła ataki na obiekty rządowe^[3].

Względny spokój trwał do 5 sierpnia 2012 doszło do ataku na egipską bazę wojskową tuż przy przejściu granicznym Kerem Szalom z Izraelem, podczas którego zginęło 16 żołnierzy. Po tym incydencie armia uruchomiła kolejną antyterrorystyczną operację pod kryptonimem „Synaj”. Przez pierwszy miesiąc jej trwania, zabito 32 bojowników podejrzanych o udział w ataku, z kolei aresztowano 38 innych^[4].

Kolejny raz bojownicy dali o sobie znać w maju 2013 kiedy to porwali siedmiu funkcjonariuszy egipskich sił bezpieczeństwa. Porywacze nagrali film z zakładnikami proszący o spełnienie żądań terrorystów. Siły rządowe nie miały zamiaru ich spełniać, gdyż uruchomiły operację mającą na celu odbić zakładników. W dniach 20-21 maja 2013 wojsko wraz z policją przeczesywały wioski wzdłuż granicy z Izraelem. Zakładnicy zostali jednak uwolnieni 22 maja 2013 po negocjacjach między porywaczami a Beduinami^[5].

Ponowny wzrost przemocy na Półwyspie Synaj miał miejsce po obaleniu Muhammada Mursiego 3 lipca 2013. Przez miesiąc od puczu na Synaju zabito 60 rebeliantów, raniono 63 i aresztowano 103 osoby^[6]. Najbardziej zuchwała akcja islamistów została przeprowadzona 19 sierpnia 2013. Wówczas dżihadyści zaatakowali mikrobusy przewożące nieuzbrojonych policjantów i dokonali egzekucję na 25 z nich. Napastnicy wyprowadzili niebędących na służbie funkcjonariuszy z mikrobusów, kazali im położyć się na ziemi, po czym oddali do nich strzały. Do zajścia doszło w pobliżu przejścia granicznego Rafah, między Egiptem a palestyńską Strefą Gazy^[7].

3 września 2013 w ostrzale rakietowym i akcji śmigłowców w dwóch wsiach na południe od miasta Asz-Szajch Zuwajjid przy granicy z Izraelem zginęło 15 islamistów^[8]. 7 września 2013 podczas operacji pod Asz-Szajch Zuwajjid w której użyto czołgów i śmigłowców uderzeniowych, zabito 31 islamistów. Żołnierze przejęli również 10 rakietowych pocisków przeciwlotniczych ziemia-powietrze, które znaleziono w meczecie i w domach osób podejrzanych o przynależność do bojówek islamistycznych^[9]. 10 września 2013 w bombardowaniach kryjówek, zginęło dziewięciu rebeliantów^[10]. Dzień później w mieście Rafah przy granicy ze Strefą Gazy, doszło do wybuchu samochodu-pułapki w wyniku czego zginęło dziewięciu żołnierzy, a 17 zostało rannych^[11].

Z kolei 7 października 2013, dzień po protestach w Kairze z okazji 40. rocznicy rozpoczęcia wojny Jom Kipur, islamscy bojownicy w mieście At-Tur w Południowym Synaju zdetonowano samochód pułapkę, zabijając pięciu policjantów i raniąc 50 innych osób. Z kolei w Ismailii dokonano ostrzału drogowego punktu kontrolnego w wyniku czego poległo dalszych sześciu żołnierzy^[12]. Kolejny atak bombowy islamistów nastąpił 10 października 2013, kiedy to zamachowiec samobójca wysadził w powietrze samochód-pułapkę w punkcie kontroli drogowej na południe od miasta Al-Arisz, w wyniku czego śmierć poniosło trzech żołnierzy i policjant^[13]. 20 listopada 2013, 10 egipskich żołnierzy jadących autobusem zginęło w zamachu samobójczym koło miasta Al-Arisz w północnej części Półwyspu Synaj^[14]. 26 listopada 2013 w potyczce na wschód od miasta Al-Arisz zginął Muhammad Husajn Muharib, jeden z dowódców islamistycznych^[15].

Dwóch egipskich żołnierzy zginęło 20 grudnia 2013 w potyczce z bojownikami w północnej części Półwyspu Synaj^[15].

27 stycznia 2014 doszło do pierwszego użycia rakiet typu ziemia-powietrze, którymi strącono wojskowy helikopter, zabijając cztery osoby. Do przeprowadzenia ataku przyznało się ugrupowanie Ansar Bajt al-Makdis (Ansar Jerusalem; „Stronnicy Jerozolimy”)^[16]. Ugrupowanie to 5 września 2013 w Kairze, przeprowadziła pierwszy w historii Egiptu samobójczy zamach terrorystyczny, próbując (nieskutecznie) zabić ministra spraw wewnętrznych, Muhammada Ibrahima. 24 grudnia 2013 ugrupowanie dokonało ataku terrorystycznego za pomocą samochodu-pułapki w mieście Al-Mansura, zabijając 16 osób. Równo miesiąc później podobny zamach miał miejsce w Kairze. Od lipca 2013 grupa dokonała 200 ataków na terytorium Egiptu^[17].

Nowa fala radykalizmu islamskiego wiązała się z przyjęciem 18 stycznia 2014 nowej konstytucji, która była bardziej liberalna niż ustawa zasadnicza z 2012. Konstytucja styczniowa nie zawierała nawiązań do prawa koranicznego, co otwarcie krytykowali islamiści^[18]. Pod koniec stycznia 2014 powołano kolejne islamistyczne ugrupowanie - Adżnad al-Misr („Wojownicy Egiptu”)^[17]. Grupa pierwszego ataku dokonała 7 lutego 2014 w Gizie, raniąc sześciu funkcjonariuszy na posterunku policyjnym. Z kolei 16 lutego 2014 doszło do pierwszego ataku na turystów. Ansar Bajt al-Makdis w Tabie pod granicą z Izraelem zabiło trzech południowokoreańskich turystów i ich kierowcę. Następnie dżihadyści poradzili zagranicznym turystom opuścić Egipt^[19], „zanim będzie za późno”^[20]. Wieczorem 19 lutego 2014, śmigłowce zbombardowały kryjówki rebeliantów, zabijając dziesięciu z nich^[21].

19 marca 2014 dwóch egipskich żołnierzy zginęło w potyczce z dżihadystami w Delcie Nilu. W odwecie zabito sześciu bojowników Ansar Bajt al-Makdis^[22].

9 kwietnia 2014 Departament Stanu USA uznał egipskie ugrupowanie Ansar Bajt al-Makdis za organizację terrorystyczną^[23]. 25 kwietnia 2014 egipskie wojsko ogłosiło, iż kompletnie kontroluję sytuację na Półwyspie Synajskim^[24]. 22 maja 2014 zabito lidera Ansar Bajt al-Makdis, Szadiego al-Manaja^[25].