Rudolph Valentino

Rudolph Valentino (1919)
Imię i nazwisko	Rodolfo Pietro Filiberto Raffaello Guglielmi di Valentina d’Antonguolla
Data i miejsce urodzenia	6 maja 1895 Castellaneta
Data i miejsce śmierci	23 sierpnia 1926 Nowy Jork
Zawód	aktor
Współmałżonek	Jean Acker (1919–1923; rozwód) Natacha Rambova (1923–1925; rozwód)
Lata aktywności	1914–1926
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Rudolph Valentino, właśc. Rodolfo Pietro Filiberto Raffaello Guglielmi di Valentina d’Antonguolla (ur. 6 maja 1895 w Castellaneta, zm. 23 sierpnia 1926 w Nowym Jorku) – włoski aktor filmowy, gwiazda ery kina niemego.

Urodził się 6 maja 1895 w domu przy Via Commercio^[1] w Castellanecie^[2]. Był synem weterynarza i badacza Giovanniego Guglielmiego (1853–1906) i jego żony, Marii Berty Gabrieli z domu Barbin (1856–1918), którzy pobrali się w 1889^[3]. Miał starszego o trzy lata brata, Alberto^[4][5] i młodszą siostrę, Marię^[6]; jego rodzice mieli także córkę, Bice (1890–1891), która zmarła wkrótce po swoich pierwszych urodzinach^[7]. Jego mamką była Giuseppina Ranaldi^[8]. Dorastał w zamożnej rodzinie^[9]. We wczesnym dzieciństwie zdiagnozowano u niego krótkowzroczność i tzw. „leniwe” lewe oko^[10]. Kiedy miał sześć lat, okaleczył się brzytwą ojca, wskutek czego nosił bliznę na prawym policzku^[11]. Już jako młody chłopak zwracał uwagę swoją urodą^[2].

Kiedy miał dziewięć lat, przeprowadził się z rodziną do Tarentu^[12]. Uczył się w tamtejszej szkole technicznej z internatem Collegio Convitto per gli Orfani dei Santari Italiani^[13], ale został z niej wydalony po tym, jak uwiódł córkę jednego z członków personelu^[14]. Następnie ubiegał się o miejsce w technikum okrętowym w Wenecji, ale nie został przyjęty do szkoły z uwagi na zbyt wąską klatkę piersiową^[15]. W 1912 ukończył szkołę rolniczą Instituto di Agraria di San’Ilario Ligure w Nervi^[16].

Był nadpobudliwym i niesfornym dzieckiem^[17]. W młodości uprawiał wiele dyscyplin sportu, m.in. piłkę nożną, bieganie, wspinaczkę górską, wioślarstwo, zapasy, szermierkę i jazdę konno^[18]. Umiał grać na fortepianie i mandolinie^[19]. W 1912 przez krótki czas mieszkał w Paryżu^[20], gdzie uczył się tańczyć tango argentyńskie i tango apaszowskie^[21][22]. Podczas pobytu w Paryżu popadł w długi spowodowane hazardem^[23]. W grudniu 1913 wyjechał do Nowego Jorku^[24], gdzie upatrywał większej szansy na osiągnięcie sukcesu^[25]. Po przybyciu do Stanów Zjednoczonych nawiązał znajomość z George’em Ragnim oraz Ottem i Alexem Salmem von Hoogstraestenami, z którymi często uczestniczył w potańcówkach i przyjęciach wśród nowojorskich elit^[26]. Imał się wielu dorywczych prac, m.in. pracował jako ogrodnik, polerował miedź, sprzątał w sklepach, zamiatał ulice, zbierał odpady i mył samochody^[27]. Przez kilka tygodni był włóczęgą^[28]. Po wybuchu I wojny światowej zapisał się na kurs pilotażu w Mineola na Long Island i zgłosił się na listę poborową we Włoskim Biurze Rekrutacji, ale nie został przyjęty z powodu swojej wady wzroku^[29].

Jego sytuacja finansowa poprawiła się, kiedy został fordanserem w restauracji „U Maxima” na Manhattanie i udzielał prywatnych lekcji tańca^[30][31]. W tym okresie przybrał pseudonim artystyczny Rudolph Valentino^[24]. Udoskonalił swój wygląd, m.in. zgolił zarost i przygładzał włosy brylantyną oraz zaczął nosić garnitury zwężane w talii i biodrach^[32]. Występował m.in. w Moulin Rouge, Klubie 400, hotelu Knickerbockera, Vernon Country Club, Cliff House, Tait’s Cafe w Los Angeles, Baron’s Long’s Watts Tavern i hotelu Maryland w Pasadenie^[33]. Tańczył m.in. z aktorką rewiową Mary Petri^[24] i tancerkami: Bonnie Glass, Joan Sawyer, Ivy Crane Wilson, Marjorie Tain i Kitty Phelps^[34][35].

Statystował m.in. w Głupiej dziewczynie (Foolish Virgin, 1916) Alberta Capellaniego, W poszukiwaniu życia (Quest of Life, 1916), Patrii (1917) Leopolda Whartona, Theodore’a Whartona i Jacquesa Jaccarda, Siedemnastolatku (Seventeen, 1916) Roberta G. Vignoli i Alimentach (1917) Emmetta Flynna^[36][37]. W kwietniu 1917 rozpoczął występy w objazdowym spektaklu komediowym w reż. Johna Courta Zamaskowany model (Masked Model), w którym najpierw występował jako chórzysta i tancerz, a następnie również jako dubler głównej roli^[38]. Po wyrzuceniu z obsady musicalu wrócił do pracy w charakterze fordansera, ale też przez krótki czas pracował jako agent ubezpieczeniowy^[39]. Zagrał niewielką rolę w musicalu Nikogo nie ma w domu (Nobody Home) w Alcazarze^[40]. Zagrał główną rolę w nikczemnego uwodziciela w Zamężnej dziewicy (The Married Virgin, 1918) Joego Maxwella^[41] i drugoplanowe role czarnych charakterów: wykonawcy apaszowskiego tanga w Romansie hultaja (A Rogue’s Affair, 1919) Jamesa Younga i Juliantimo w To zdarza się raz każdej kobiecie (Once to Every Woman, 1920) Allena Holubara^[24][42][43]. Zagrał także w dwóch komediach Paula Powella: jako Dick Bradley, właściciel jachtu i syn damy do towarzystwa, w Sensacji towarzyskiej (1918) oraz nieśmiałego i dobrze wychowanego Richarda Thayera w Całej nocy (1918); w obu filmach wystąpił z Carmel Myers^[44]. Niedługo później uzyskał stały angaż w Universal Studios i odnowił znajomość z aktorką Mae Murray^[45], za której sprawą otrzymał główną rolę Jimmy’ego Calhouna, syna milionera, który zakochuje się w tancerce Mary McGuire (Murray), w komedii Rozkoszny mały diabeł (The Delicious Little Devil, 1919)^[42][46]. Następnie został obsadzony w kolejnym filmie Leonarda – zagrał dwulicowego i niesympatycznego narzeczonego głuchej nauczycielki (Murray) w dramacie romantycznym Wielki mały człowiek (The Big Little Person, 1919)^[47][48]. Zyskał uznanie krytyków i widzów rolą kabareciarza Clarence’a Morgana w kasowym filmie Alberta Parkera Oczach młodości (Eyes of Youth, 1919)^[49]. W tym okresie został partnerem tanecznym Violi Dane^[50]. W 1920 pojawił się wystąpił w kilku filmach: Igraszki namiętności, Awanturnica (An Adventuress), The Cheater, Skradzione chwile (Stolen Moments) i Cudowny przypadek (The Wonderful Chance)^[51][50].

Dostrzeżony na jednym z przyjęć tanecznych przez scenarzystkę June Mathis, został obsadzony w głównej roli młodego argentyńskiego rozpustnika Julia Desnoyersa (wnuka bogacza z Ameryki Południowej, który przed wybuchem I wojny światowej przyjeżdża do Paryża i zostaje obwołany królem tanga) w kasowym romansie wojennym Rexa Ingrama Czterech jeźdźców Apokalipsy (1921), za występ w którym zebrał pochwalne recenzje^[52][53][54]. Dzięki roli w tym filmie zyskał międzynarodową rozpoznawalność^[52][55][54]. Następnie zagrał drugoplanową rolę Franka Underwooda, byłego ukochanego Lucretii Eastman (Alice Lake), w filmie Nieznane morza (xxx)^[56]. Wcielił się w postać Armanda, kochanka tytułowej bohaterki dramatu Raya C. Smallwooda Kamelia/Dama kameliowa (Camille, 1921) z Ałłą Nazimową^[57]. Ponownie pracował z Rexem Ingramem przy jego filmie Zdobywcza moc (The Conquering Power, 1921), w którym zagrał paryskiego dandysa Charles’a Grandet^[58]. Wystąpił także w filmie krótkometrażowym Studia charakteru (Character Studies, 1921) z Roscoe „Fattym” Arbuckle’em^[59].

Po zerwaniu kontraktu z Metro Pictures Corporation w lipcu 1921 przeszedł do wytwórni Famous Players-Lasky, w której zadebiutował tytułową rolą szejka Ahmeda Ben Hassana w kasowym filmie George’a Melforda Szejk (1921)^[60]. Po premierze tego filmu stał się męskim idolem kultury masowej^[61] oraz uosobieniem romantycznego i namiętnego kochanka, czym wyróżniał się spośród silnych, lecz prostackich amantów filmowych^[62][63]. Następnie zagrał w kolejnym filmie Melforda – Lady Letty Moran (1922), w którym wcielił się w marynarza Ramona Laredo, a za tę rolę zebrał mieszane recenzje^[64]. Po podpisaniu nowego kontraktu z Famous Players-Lasky wystąpił jako lord Bracondale w filmie Sama Wooda Za górami (Beyond the Rocks, 1922) z Glorią Swanson^[65]. Również w 1922 pojawił się w filmach wytwórni Paramount Pictures (przekształconej z Famous Players-Lasky)^[66]: jako porywczy matador Juan Gallard w Krwi na piasku (Blood and Sand) Freda Niblo^[67] i Amosa Judda w Młodym radży (The Young Rajah) Phila Rosena^[68]. O ile pierwszy z filmów odniósł kasowy sukces^[68], o tyle drugi okazał się artystyczną klapą^[69], a Valentino za występ w nim zebrał chłodne recenzje^[68].

W lutym 1922, niedługo po rozpoczęciu zdjęć do Syna pierworodnego, zerwał kontrakt z wytwórnią m.in. po awanturze jego żony, Nataszy Rambowej, z reżyserem Georgiem Fitzmauricem^[70], ale też w związku z niedopełnianiem przez firmę warunków kontraktu i otrzymywaniem niskiego honorarium^[71]. Wytwórnia wymusiła sądowe nałożenie na aktora zakazu występowania w filmach innych, niż Famous Players-Lasky, jak i teatrze przez następne dwa lata^[72], do 7 lutego 1924^[73]. Valentino w odpowiedzi na orzeczenie sądu wystąpił do sądu z żądaniem 350 tys. dol. odszkodowania za rzekomą zmowę swojego agenta, Clifforda Robertsona, z Adolphem Zukorem i Jessem J. Laskym, jednak sąd odrzucił jego roszczenia^[74]. Poza tym został pozwany do sądu również przez swojego adwokata, Arthura Butlera Grahamem, za niepłacenie długów (zalegał mu ok. 50 tys. dol.)^[75]. Po nawiązaniu współpracy z menedżerem, S. George’em Ullmanem zaangażował nowego prawnika, Maksa Steuera, dzięki któremu zapłacił byłemu adwokatowi jedynie 20 tys. dol^[76]. W okresie przymusowej przerwy w karierze wystąpił w serii audycji radiowych Co się dzieje w filmie?^[74], wydał (w 1923) bestsellerowy tomik poezji miłosnej pt. „Day Dreams” (pol. Marzenia^[77])^[78]. W 1923 odbył kilkumiesięczną trasę objazdową^[79] po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, podczas której tańczył z Raumową i reklamował kosmetyki Mineralavy, ale też krytykował branżę filmową^[80]. Trasa cieszyła się dużą popularnością wśród publiczności^[79], choć przyniosła straty finansowe organizatorom^[81]. Valentino zasiadał także w komisji sędziowskiej podczas konkursów piękności, a jedno z wydarzeń zostało sfilmowane i wydane jako Rudolf Valentino i jego 88 amerykańskich piękności (Rudolph Valentino and His 88 American Beauties)^[82]. W międzyczasie przygotował autobiografię pt. My Life Story, która została spisana przez Herberta Howe’a i opublikowana w kilku wydaniach czasopisma „Photoplay”^[83]. W 1923 odbył trasę promocyjną po Europie, a dziennik filmowy jego autorstwa pt. „My Private Diary” (pol. „Moja opowieść o zagranicznej podróży” był publikowany w czasopiśmie „Movie Weekly”^[84]. Planował też debiut fonograficzny (śpiewał barytonem), w tym celu nagrał dwie piosenki dla wytwórni Brunswick Records: „Kashmiri Love Song” i „El Relicario”, które zostały opublikowane dopiero po jego śmierci^[85].

Po wygaśnięciu sądowego zakazu występów renegocjował kontrakt z Paramount, na którego mocy miał kontrolę nad scenariuszami, ekipą i obsadą kolejnych filmów ze swoim udziałem^[86]. Powrócił do kina jako diuk de Chartres/Beaucaire w kasowym filmie kostiumowym Sidneya Olcotta Monsieur Beaucaire (1924)^[87][88], ale jego rola – odmienna od dotychczasowego wizerunku amanta – wywołała mieszane reakcje wśród widzów^[89]. Chłodne recenzje uzyskał także za role w krytycznie przyjętych filmach Josepha Henabery’ego: dona Alonso Castro w Diable ogłoszonym świętym (1924) i hrabiego Rodrigo Torraniego w Kobrze (Cobra, 1925)^[90]. Miał także zagrać Maura w filmie Zakapturzony sokół (Hooded Falcon) dla spółki Ritz-Carlton Pictures, jednak produkcja filmu po kilku miesiącach została zaniechana, a kontrakt Valentino z firmą – rozwiązany^[91]. Aktor w międzyczasie zerwał także współpracę menedżerską z J.D. Williamsem^[92]. W tym okresie amatorsko trenował boks^[79][93], a jego system ćwiczeń został opublikowany w książce pt. How You Can Keep Fit (pol. Jak można utrzymać sprawność), która została wydrukowana w kilku wydaniach czasopisma „Valentino’s Beauty Secrets” (pol. Sekrety piękności Valentina)^[94].

Podpisał umowę z wytwórnią United Artists, na mocy której miał wyłączne prawo do prowadzenia rozmów z realizatorami filmu, za co wcześniej odpowiedzialna była Rambowa^[95][96]. Po zawarciu kontraktu zagrał, docenioną przez krytyków, rolę Dubrowskiego w filmie Clarence’a Browna Czarny Orzeł (Eagle, 1925), który osiągnął umiarkowany sukces kasowy^[97]. Spotkał się z ostracyzmem i wrogim nastawieniem we Włoszech po tym, jak ubiegał się o obywatelstwo amerykańskie, którego chęć uzyskania tłumaczył kwestiami ekonomicznymi i zawodowymi; ostatecznie wycofał wniosek paszportowy^[98]. Następnie zagrał podwójną rolę: wodza Ahmeda Bena Hassana i jego syna, tytułowego bohatera filmu George’a Fitzmaurice’a Syn szejka (1926)^[99][100]. Podpisał nowy kontrakt z United Artists, który zobowiązywał go do zagrania w trzech filmach w następnym roku^[101].

W lipcu 1926 stał się bohaterem krytycznego artykułu Johna Herricka z redakcji czasopisma „Chicago Tribune”, który obwinił go o zniewieścienie amerykańskiego mężczyzny^[102]. Valentino, oburzony wydźwiękiem tekstu, odpowiedział autorowi w liście opublikowanym na łamach „Herald Examiner”^[103]. W tym czasie coraz częściej skarżył się na objawy wrzodów żołądka i niestrawność na tle nerwowym, a bóle brzucha łagodził dużymi dawkami dwuwęglanu sody^[104]. 15 sierpnia 1926 po przyjęciu w apartamencie Barclaya Warburtona jr. źle się poczuł, po czym trafił z przyspieszonym tętnem i twardym brzuchem do szpitala poliklinicznego przy Fiftieth Street w Nowym Jorku^[105], gdzie został poddany podwójnej operacji w związku z ropnym zapaleniem wyrostka robaczkowego i otrzewnej^[106], którą przeprowadził dr Harold Meeker o godz. 4:30^[107]. Po wybudzeniu się z narkozy czuł się dobrze, choć jego stan pozostawał poważny^[108]. 20 sierpnia, choć lekarze stwierdzili przesilenie choroby, zaczął odczuwać ostry ból lewej części klatki piersiowej i brzucha^[109]. Lekarze zdiagnozowali u niego rozerwany wrzód żołądka z ogólnym zapaleniem otrzewnej oraz zakaźne zapalenie płuc i wsierdzia^[109]. 23 sierpnia ok. godz. 8:00 zapadł w śpiączkę farmakologiczną i tego samego dnia zmarł o godz. 12:10^[106][110]. Zwłoki Valentino zostały przeniesione od kaplicy zakładu pogrzebowego „Campbell’s” przy Broadway i 66th Street, a następnego dnia – wystawione na widok publiczny^[111]; szacuje się, że ciało aktora przez dwa dni obejrzało ok. 70–90 tys. osób^[112]. Uroczystości pogrzebowe Valentino odbyły się 30 sierpnia 1926 w Kościele św. Malachiasza w Nowym Jorku^[113]; w pogrzebie uczestniczyło ok. 100 tys. żałobników^[114]. Valentino został pochowany 7 września w Beverly Hills, tuż po prywatnej ceremonii pogrzebowej w Kościele Good Shepherd^[115]. W testamencie, który spisał we wrześniu poprzedniego roku, cały majątek podzielił między swoje rodzeństwo i ciotkę Nataszy Rambowej, Teresę Werner, zaś byłej żonie zapisał tylko jednego dolara^[116]. Po śmierci cały majątek Valentino (w tym posiadłość Falcon Lair, dom w Whitley Heights, jacht motorowy, odzież i książki) został wylicytowany i przyniósł zysk w kwocie 96 654 dol^[117].

Po ujawnieniu informacji o śmierci aktora w USA i w kilku krajach Europy odnotowano samobójstwa kilkudziesięciu zrozpaczonych kobiet^[118][119], m.in. Agaty Hearn i aktorki Peggy Scott^[120].

W 1927 została uruchomiona organizacja charytatywna Rudolph Valentino Memorial Guild, która zbierała pieniądze m.in. na pracę oddziału dziecięcego w Szpitalu Włoskim w Londynie^[121]. Każdego roku 23 sierpnia czci się rocznicę śmierci Valentino ceremonią na cmentarzu Memorial w Hollywood^[122].

Stał się inspiracją do m.in. stworzenia filmów: Lewisa Allena Valentino (1951) Lewisa Allena, Valentino (1977) Kena Russela i Dobranoc Valentino (Good Night Valentino, 2002) Edoardo Ballerinego, a także musicalu Ciao Rudy (1966) i telewizyjnego serialu biograficznego Legenda Valentino (Legend of Valentino, 1975)^[123].

W 1930 w parku De Longpre w Hollywood został odsłonięty pomnik ku czci Valentino zatytułowany „Aspiration”, który został wykonany przez Rogera Burnhama z pozłacanego brązu^[124]. W 1961 w Castellanecie odsłonięto ceramiczną rzeźbę Valentino w wykonaniu Lugiego Gheno, a w 1995 w tym mieście otwarte zostało Museo Valentino^[125].

Romansował z Bianką de Saulles^[126]. Pod koniec 1919, po zaledwie trzech dniach^[24] lub dwóch miesiącach znajomości^[127], poślubił aktorkę Jean Acker, ale rozstał się z nią już kilka godzin po ślubie^[128]; ich rozwód został tymczasowo orzeczony w styczniu 1922 i miał się uprawomocnić w marcu 1923^[129]. 13 maja 1922 w Mexicali w Meksyku poślubił aktorkę Nataszę Rambową, przez co po powrocie do Hollywood został skazany za bigamię^[72][130]. W kwietniu 1923 w Crown Point (Indiana)^[131] ponownie poślubił Rambową i rozwiódł się z nią dwa lata później^[132]. Nawiązał pozamałżeński romans z Maureen Engling, a po rozwodzie z Rambową spotykał się z Polą Negri^[133][134], z którą – jak twierdziła aktorka – był zaręczony^[118], choć on sam temu zaprzeczał bądź uchylał się od odpowiedzi^[135]. Z uwagi na nieskonsumowanie małżeństwa z Acker, która była lesbijką^[72][136], prasa czasem podważała heteroseksualność Valentino^[2][137]

Wierzył w Boga, ale nie był przywiązany do Kościoła^[138]. Interesował się spirytyzmem^[138].

Okolicznościom śmierci Valentino towarzyszyły liczne teorie spiskowe^[139]. Niektóre plotki głosiły, że aktor został zamordowany poprzez otrucie jedzeniem lub alkoholem bądź postrzelony^[140]. Niejasności wywołuje również fakt, że po śmierci Valentino nie sporządzono sekcji zwłok, która wskazałaby jednoznaczną przyczynę zgonu^[141].

Po śmierci aktora powstała legenda miejska głosząca, że Valentino, a także cztery inne osoby miały paść ofiarami tzw. klątwy pierścienia, który aktor kupił w San Francisco. Złoty sygnet ze wstawionym tygrysim okiem miał być przeklęty, o czym Valentino rzekomo został poinformowany przez sprzedawcę. Aktor w chwili śmierci miał nosić na palcu pierścień, który później trafił w ręce jego kochanki, Poli Negri (pierścień znajduje się na jej palcu na obrazie, którego namalowanie zleciła po śmierci Valentino), a następnie do: Russa Columbo, Joego Casino, Jamesa Willisa i Jacka Dunna; wszyscy posiadacze biżuterii zmarli nagle, w wyniku choroby lub zabójstwa. Po śmierci Dunna pierścień miał zaginąć^[142].

Spis sporządzono na podstawie materiału źródłowego^[143].

• Moja oficjalna żona (My Official Wife; 1914) jako rosyjski kozak
• W poszukiwaniu życia (Quest of Life; 1916)
• Siedemnastolatek (Seventeen; 1916)
• Głupia dziewczyna (Foolish Virgin; 1916)
• Patria (1917) jako tancerz (odc. 3)
• Alimenty (1917)
• Sensacja towarzyska (A Society Sensation; 1918) jako Dick Bradley
• Całą noc (All Night; 1918) jako Richard Thayer
• Poślubiona dziewica (The Married Virgin/Frivolous Wives; 1918) jako hrabia Roberto di San Fraccini
• Rozkoszny mały diabeł (The Delicious Little Devil; 1919) jako Jimme Calhoun
• Cnotliwi grzesznicy (Virtuous Sinners; 1919) jako wyrzutek ze slumsów
• Wielki mały człowiek (The Big Little Person; 1919) jako Arthur Endicott
• Romans hultaja (A Rogue's Romance; 1919) jako Ferret, apaszowski tancerz na Montmartre
• Włamywacze (The Homebreaker; 1919)
• Pech (Out of Luck/Nobody Home; 1919) jako Maurice Rennard
• Oczy młodości (The Eyes of Youth; 1919) jako Clarence Morgan
• Awanturnica (An Adventuress; 1920 / Isle of Love; 1922) jako Jerrold/Jacques Rudanyi
• Uczuciowy plac zabaw (Passion's Playground; 1920) jaki książę Angelo Della Robbia
• Oszust (The Cheater; 1920)
• To zdarza się raz każdej kobiecie (Once to Every Woman; 1920) jako Juliantimo Visconti
• Cudowny przypadek (The Wonderful Chance; 1920) jako Joe Klingsby
• Skradzione chwile (Stolen Moments; 1920) jako José Dalmarez
• Czterech jeźdźców Apokalipsy (The Four Horsemen of the Apocalypse; 1921) jako Julio Desnoyers
• Nieznane morza (Uncharted Seas; 1921) jako Frank Underwood
• Kamelia/Dama kameliowa (Camille; 1921) jako Armand Duval
• Zdobywcza moc (The Conquering Power; 1921) jako Charles Grandet
• Szejk (The Sheik; 1921) jako szejk Ahmed Ben Hassan
• Lady Letty Moran (Moran of the Lady Letty; 1922) jako Ramon Laredo
• Poza skałami (Beyond the Rocks; 1922) jako lord Bracondale
• Krew na piasku (Blood and Sand; 1922) jako Juan Gallardo
• Młody Radża (The Young Rajah; 1922) jako Amos Judd
• Monsieur Beaucaire (1924) jako książę de Chartres/Beaucaire
• Święty diabeł/Diabeł ogłoszony świętym (A Sainted Devil; 1924) jako don Alonso Castro
• Czarny orzeł (Eagle; 1925) jako Władimir Dubrowski
• Kobra (Cobra; 1925) jako hrabia Rodrigo Torriani
• Syn szejka (The Son of the Sheik; 1926) jako Ahmed/szejk

• Peter Beresford: Hollywood. Romanse i skandale. Ring, 1991. OCLC 830999173. (pol.).
• Noel Botham Valentino. Pierwszy amant kina, wydawnictwo Ravi 2003
• Emily Wortis Leider: Filmowy kochanek. Życie i śmierć Rudolpha Valentino. Anna Krawczyk-Łaskarzewska, Barbara Przybyłowska (tłum.). Wydawnictwo Amber, 2004. ISBN 83-241-1922-1.
• Nigel Cawthorne: Życie erotyczne gwiazd Hollywood. Oficyna Wydawnicza Mireki, 2005. ISBN 83-89533-37-5.

• Rudolph Valentino w bazie IMDb (ang.)