Stress – polska grupa rockowa, prekursor polskiego hard-rocka^[1]. Zespół, który w późniejszym okresie działalności wzbogacał swój styl o wpływy rocka progresywnego^[1] oraz innych gatunków muzycznych.

Zespół został założony w 1971 roku w Poznaniu. W jego skład wchodzili: Mariusz Rybicki (śpiew, gitara, flet), Henryk Tomczak (eks- Manufaktura Czterech Dyrektorów^[2], później muzyk zespołów Heam i Turbo^[3]; gitara basowa) i Janusz Maślak (eks- Manufaktura Czterech Dyrektorów^[2], później menadżer Turbo^[4]; perkusja).

Muzycy byli uczestnikami warsztatów artystycznych w Łagowie i w celach zarobkowych grywali do tańca. Początkowo wykonywali utwory repertuaru: Black Sabbath, Deep Purple oraz Jimiego Hendrixa.

We wrześniu tego samego roku zespół wystąpił na II Wielkopolskich Rytmów Młodych w Jarocinie, zdobywając 1 nagrodę (kategoria: "Zespół") oraz nagrodę dla najlepszego instrumentalisty przeglądu – M. Rybickiego. W listopadzie Stress zwyciężył w plebiscycie Gazety Poznańskiej na najpopularniejszy zespół Wielkopolski 1971 roku. Potwierdzeniem klasy muzyków był występ w Kaliszu podczas II Festiwalu Młodzieżowej Muzyki Współczesnej, gdzie otrzymali wyróżnienie.

Sukcesy muzyków przyciągnęły uwagę branży w efekcie czego zespół został zaproszony do studia Radia Merkury w Poznaniu, gdzie regularnie nagrywał swoje kompozycje. Pierwsza sesja miała miejsce w lutym 1972 r. Niebawem utwory grupy Granica życia i Dwa lata świetlne trafiły na radiową antenę.

Ogólnopolską popularność przyniósł Stressowi utwór Ciężką drogą, który wiosną 1972 roku dotarł do 1 miejsca listy przebojów Rozgłośni Harcerskiej, a w plebiscycie popularności Non Stopu za 1972 r. zajął 5 miejsce. W tym samym plebiscycie Stress uplasował się na 4 miejscu w kategorii zespołowej. Utwór wzbudził sensację i zdominował praktycznie wszystkie listy przebojów, lecz władze uniemożliwiły dołączenie zespołu do profesjonalnej estradowej czołówki. Muzycy zmuszeni byli do egzystencji na marginesie oficjalnej sceny muzycznej. Stress rzadko koncertował i nie miał szansy na wydanie albumu, który pozwoliłby im zdobyć popularność także poza Wielkopolską.

Latem tego samego roku poznański zespół nagrał w studiu Polskiego Radia pierwszą wersję hymnu piłkarskiego Lecha Poznań^[5]. W nagraniu, oprócz członków zespołu, wzięło udział ośmiu kibiców drużyny^[5]. Inicjatorami i pomysłodawcami zdarzenia byli: Andrzej Kosmala i Krzysztof Wodniczak, którzy namówili Andrzeja Sobczaka do napisania tekstu do Yellow Submarine, piosenki grupy The Beatles^[5]. Wodniczak napisał o całej akcji w Gazecie Poznańskiej^[5]. Nobilitacją i zarazem wyróżnieniem dla zespołu stał się udział słynnego jazzowego wibrafonisty Jerzego Miliana w trzeciej sesji nagraniowej grupy, która odbyła się 23 sierpnia 1972 roku.

We wrześniu 1973 r. Stress wziął udział w VI Ogólnopolskim Przeglądzie Amatorskich Zespołów Artystycznych w Płocku, gdzie zdobył wyróżnienie. Mimo sukcesów (w tym sesji z Milianem) status formacji pozostał niezmienny. Muzycy zaczęli poszukiwać nowej formuły.

Poznańska formacja powiększyła swój skład o dwóch muzyków: Andrzeja Richtera (śpiew, skrzypce) i Krzysztofa Jarmużka (gitara), (harmonijka ustna), (conga). Od tego czasu patronat nad zespołem przejęło Polskie Stowarzyszenie Jazzowe w Bydgoszczy. Poszukiwanie nowego artystycznego oblicza nie zmieniło statusu grupy.

W 1975 roku doszło do całkowitej reorganizacji składu Stressu. Tworzyli go teraz: M. Rybicki (gitara), Andrzej Lewalski (gitara basowa), Michał Przybysz (organy), (pianino) i Przemysław Pahl (perkusja). Po trzech latach nowymi partnerami Rybickiego i Lewalskiego zostali: gitarzysta Witold Łukaszewski, klawiszowiec Mariusz Zakrzewski i perkusista Wiesław Lustyk.

W ostatnich latach działalności grupa zaprezentowała trzy programy estradowe, tj.: Teoria powstania, Niepokonany i Trylogie przestrzeni. Zespół odbył trzy sesje nagraniowe (dwie w studiu poznańskiego radia i jedną w studiu bydgoskim). Grupa rozwiązała się z końcem 1979 roku.

W 2008 r. Stress doczekał się wydanego przez Polskie Radio dwupłytowego albumu z archiwalnymi nagraniami z serii Z archiwum Polskiego Radia (vol. 8) pt. Grupa Stress. Nagrania radiowe z lat 1972-1979. W 2014 roku nakładem Kameleon Records ukazała się płyta winylowa pt. On a Hard Rock Way 1972-1973, zawierająca zremasterowane nagrania radiowe grupy z lat 1972-1973.

• 2008: Grupa Stress. Nagrania radiowe z lat 1972–1979 (CD, Polskie Radio)
• 2014/2017: On a Hard Rock Way 1972–1973 (LP i CD, Kameleon Records)

• Jan Kawecki, Wojciech Zajac: Encyklopedia Polskiej Muzyki Rockowej – Rock 'n' roll 1959–1973. Kraków: Rock Serwis, 1995. ISBN 83-85335-25-0. Brak numerów stron w książce

• Grupa Stress. kjarmuzek.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-19)].
• Tu miejsce na labirynt…: Zapomniana legenda Poznania. esensja.stopklatka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
• Stress w bazie Discogs (ang.)