 Widok sprzed 1990 (synagoga przekształcona na kino, na pierwszym planie dom rabina) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Budulec |
murowana |
| Architekt |
Zygmunt Kmita |
| Data budowy |
1904 |
| Data likwidacji |
jesień 1939 |
| Tradycja |
ortodoksyjna |
| Obecnie |
dom kultury |
Synagoga w Bieżuniu – synagoga znajdująca się w Bieżuniu, przy ulicy Mławskiej, w pobliżu rynku, nad rzeką Wkrą.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Murowana synagoga w stylu mauretańskim została wybudowana w 1904[1], na miejscu starej, drewnianej bożnicy. Zbudowano ją na planie prostokąta. Mieściła jedną salę modlitwy z wbudowaną galerią dla kobiet (tzw. babiniec). Przypuszcza się, że autorem projektu był architekt powiatu mławskiego Zygmunt Kmita, któremu przypisuje się również projekt synagogi w Radzanowie[2].
Podczas II wojny światowej, jesienią 1939, hitlerowcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej magazyn zboża. W latach 70. XX w. budynek przebudowano dostosowując go na potrzeby otwartego w 1977 kina „Kalina”[3][4]. Obecnie znajduje się w nim Miejski Ośrodek Kultury.
Obok budynku synagogi funkcjonował dom studiów religijnych (tzw. Bet midrasz)[5], w którym w latach 1912–1917 mieściła się żydowska szkoła (zmodyfikowany cheder) „Podstawy Tory”. Po zamknięciu tej szkoły jej pomieszczenia zostały przeznaczone na siedzibę Banku Ludowego, sekretariat gminy żydowskiej (tzw. Kahał) i siedzibę działaczy Funduszu Narodowego[6]. W budynku tym obecnie mieści się sklep.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Eleonora Bergman. Synagogi i cmentarze żydowskie na Mazowszu. „Rocznik Mazowiecki”. Nr 25, s. 76-92, 2013. Mazowieckie Towarzystwo Naukowe.
- ↑ Synagoga (ul. Mławska 5, dawniej Mostowa) – Synagogi, domy modlitwy i inne - Zabytki - Bieżuń - Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2017-08-09] (pol.).
- ↑ Marian Przedpełski. Izaak Cylkow z Bieżunia na tle swojej epoki. „Bieżuńskie Zeszyty Historyczne”. Nr 9, s. 5, Bieżuń 1996. Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu.
- ↑ Kalendarium dziejów Bieżunia. „Bieżuńskie Zeszyty Historyczne”. Nr 21, s. 12, Bieżuń 2006. Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu.
- ↑ Cmentarz żydowski w Bieżuniu Jewish cemetery in Bieżuń [online], kirkuty.xip.pl [dostęp 2017-08-09].
- ↑ Stanisław Ilski. Szkoły w gminie Bieżuń i ich nauczyciele 1593-1945. Część 2. „Bieżuńskie Zeszyty Historyczne”. Nr 3, s. 60, Bieżuń 1994. Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu.
