![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
29 listopada 1928 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
24 stycznia 2014 |
Minister bez teki | |
Okres |
od 3 czerwca 1974 |
Przynależność polityczna | |
Minister edukacji i kultury | |
Okres |
od 13 lipca 1992 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister bez teki | |
Okres |
od 11 maja 1993 |
Przynależność polityczna | |
Minister komunikacji | |
Okres |
od 7 czerwca 1993 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister nauki i technologii od 22 listopada 1995 minister nauki i sztuki | |
Okres |
od 7 czerwca 1993 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
![]() |
Szulammit Alloni (ur. 29 listopada 1928 we Włocławku[1], zm. 24 stycznia 2014 w Kefar Szemarjahu)[2][3][4] – izraelska polityk, działaczka na rzecz praw człowieka, dziennikarka i nauczycielka. Deputowana do Knesetu w latach 1965-1969 i 1973-1996. Minister w rządach Icchaka Rabina i Szimona Peresa[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Młodość
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Polsce[5][6], chociaż sama wielokrotnie podawała różne informacje na ten temat[7][6]. Dzieciństwo spędziła w Tel Awiwie, leżącym wówczas w brytyjskim Mandacie Palestyny[3][6]. Jej rodzice byli imigrantami z Polski. Jej ojciec – Dawid Adler – był stolarzem, a matka – Judyta Adler – krawcową. Podczas II wojny światowej służyli w armii brytyjskiej[8]. Uczęszczała wraz z młodszym bratem Mordechajem do szkoły w Ra’anannie, a następnie do szkoły rolniczej w Ben Szemen (jej brat utonął w basenie w Ben Szemen)[8]. Następnie uczyła się w kolegium nauczycielskim[3]. Należała do żydowskiej organizacji młodzieżowej Ha-Szomer Ha-Cair[4]. Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny i wojny o niepodległość służyła w Palmachu, a następnie w armii izraelskiej[3][8]. Brała udział w bitwie o Stare Miasto w Jerozolimie, gdzie została wzięta do niewoli przez wojska jordańskie[8][9].
W 1953 ukończyła studia na wydziale prawa Uniwersytetu Hebrajskiego[3][8].
Działalność polityczna
[edytuj | edytuj kod]Wstąpiła do Mapai w 1959[9]. W 1965 została wybrana po raz pierwszy do Knesetu z listy Koalicji Pracy (koalicji Mapai i Achdut ha-Awoda)[4]. Deputowana do Knesetu 6, 8, 9, 10, 11, 12 i 13 kadencji, w latach 1965-1969 i 1973-1996[3].
W latach 1957-65 producentka programów radiowych zajmujących się kwestiami przepisów prawa i procedur prawnych. W wyniku jednego z nich powołano Biuro rzecznika praw obywatelskich[8][9]. W 1966 założyła Israel Consumer Council (organizację ochrony praw konsumentów) i przez 4 lata była jej przewodniczącą[9].
W 1973 założyła Ratz (רצ, Ruch dla Praw Obywatelskich i Pokoju), opowiadający się za reformą prawa wyborczego, rozdziałem religii i państwa oraz zmianami w Ustawie Zasadniczej Izraela gwarantującymi prawa człowieka. Jako przewodnicząca Ratzu była członkiem Knesetu w latach 1976-1996.
Od czerwca do listopada 1974 była ministrem bez teki w rządzie premiera Icchaka Rabina[9]. Ustąpiła ze stanowiska po przystąpieniu do koalicji Narodowej Partii Religijnej (hebr. מפד"ל, Miflaga Datit Leumit, w skrócie Mafdal)[4].
W wyniku połączenia w 1992 trzech partii: Ratz (רצ, Ruch dla Praw Obywatelskich i Pokoju), Mapam (מפ"ם, Partia Izraelskich Robotników) i Szinui (שינוי, „Zmiana”), powstało ugrupowanie parlamentarne Merec[10]. Tworzące je partie popierały porozumienie z Palestyńczykami na podstawie kompromisu terytorialnego, utworzenia państwa palestyńskiego, prawa człowieka i obywatela oraz rozdział religii i państwa[10].
W latach 1992–1996 pełniła funkcje ministra edukacji, ministra bez teki oraz ministra komunikacji, nauki i technologii w rządach Icchaka Rabina i Szimona Peresa[3].
Po wyborze Josiego Sarida na przewodniczącego Merecu w 1996 roku, wycofała się z życia partyjnego[4][8].
W trakcie swojej kariery politycznej wspierała pokojowe współistnienie Arabów i Żydów. Uważała, że problemy mogą być rozwiązane na drodze tolerancji i wzajemnego zrozumienia obu stron. Przez wiele lat działała na rzecz pokoju i praw człowieka w Izraelu. Była jedną z najostrzejszych krytyków polityki Izraela wobec Palestyńczyków[7].
Późniejsze życie
[edytuj | edytuj kod]Po wycofaniu się z życia parlamentarnego była wykładowcą z zakresu praw człowieka i wpływu polityki na stanowienie prawa na Uniwersytecie Telawiwskim i Uniwersytecie Ben Guriona[8].
Zmarła w wieku 85 lat w domu rodzinnym w Kefar Szemarjahu[4].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Od 1952 poślubiła Re’uwena Alloniego, późniejszego założyciela administracji ziemi państwowej w Izraelu oraz szefa administracji cywilnej. Byli małżeństwem przez 36 lat, aż do jego śmierci w 1988[4][7][8] i mieli trzech synów: Derora – komandor marynarki wojennej Izraela w stanie spoczynku, dyrektora gimnazjum Herclijja; Nimroda oraz Ehuda[4][8].
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 1984 Nagroda Brunona Kreiskiego[7].
- 1998 Nagroda Praw Człowieka im. Emila Grünzweiga[7]
- 2000 Nagroda Izraela za całokształt działalności i wkład w rozwój społeczeństwa izraelskiego, pomimo protestów środowisk religijnych[4][7][8].
Książki
[edytuj | edytuj kod]- „Ezrach u-medinato” (hebr. אזרח ומדינתו, tłum. obywatel i jego kraj) – podstawowy podręcznik w zakresie obywatelstwa (I wyd. 1958, X wyd. 1986)
- „Zechujjot ha-jeled be-Jisra’el” (hebr. זכויות הילד בישראל, tłum. prawa dziecka w Izraelu) – 1964
- „Ha-Hesder – mi-medinat chok li-medinat halacha” (hebr. ההסדר – ממדינת חוק למדינת הלכה, tłum. Układ – od państwa prawa do państwa religijnego) – 1970
- „Naszim ki-wene adam”; (hebr. נשים כבני אדם, tłum. kobiety jako istoty ludzkie) – 1976
- „Lo jechola acheret” (hebr. לא יכולה אחרת, tłum. na to nie poradzę) – autobiografia polityczna (1997)
- „Demokratja ba-azikkim” (hebr. דמוקרטיה באזיקים, tłum. demokracja w kajdanach) – o stanie izraelskiej demokracji i ustępowaniu państwa świeckiego przed żądaniami grup religijnych (2008)[3][4][8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wywiad w Tygodniku Powszednim (nr 9 z 29 lutego 1999 roku)
- ↑ JPOST.COM STAFF: Former Meretz leader Shulamit Aloni dies at 85. The Jerusalem Post. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Szulammit Alloni (ang.) – profil na stronie Knesetu.
- ↑ a b c d e f g h i j Ha-Arec: Shulamit Aloni, former minister and staunch civil rights supporter, dies at 85. Ha-Arec. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- ↑ About Shulamit Aloni. shulamit-aloni-prize.org/. [dostęp 2021-05-06]. (ang.).
- ↑ a b c Shulamit Aloni [online], Jewish Women's Archive, 23 czerwca 2021 [dostęp 2024-12-26] (ang.).
- ↑ a b c d e f Award Winners 1984 Aloni, Shulamit. kreisky.org. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l פרס ישראל מקבלי פרס ישראל בשנת תש"ס קורות חיים (Nagroda Izraela. Laureaci nagrody w roku 5760 kalendarza żydowskiego. Życiorys). ms.education.gov.il. [dostęp 2014-01-25]. (hebr.).
- ↑ a b c d e Szulammit Alloni. Israel Ministry of Foreign Affairs, 2001-04-17. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- ↑ a b Parliamentary Groups. Meretz. knesset.gov.il. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Szulammit Alloni (ang.) – profil na stronie Knesetu.
- JPOST.COM STAFF: Former Meretz leader Shulamit Aloni dies at 85. The Jerusalem Post. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- Ha-Arec: Shulamit Aloni, former minister and staunch civil rights supporter, dies at 85. Ha-Arec. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- פרס ישראל מקבלי פרס ישראל בשנת תש"ס קורות חיים (Nagroda Izraela. Laureaci nagrody w roku 5760 kalendarza żydowskiego. Życiorys). ms.education.gov.il. [dostęp 2014-01-25]. (hebr.).
- Szulammit Alloni. Israel Ministry of Foreign Affairs, 2001-04-17. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- Award Winners 1984 Aloni, Shulamit. kreisky.org. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- Parliamentary Groups. Meretz. knesset.gov.il. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).