| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Region | |||||
| Departament | |||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
118,3 km² | ||||
| Wysokość |
150[2] m n.p.m. | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Kod pocztowy |
31000-31500 | ||||
| Podział miasta |
17 dzielnic | ||||
Położenie na mapie Francji  | |||||
Położenie na mapie Europy  | |||||
 43°36′N 1°26′E/43,600000 1,433333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Tuluza (fr. Toulouse, ⓘ; oksyt. Tolosa) – miasto w południowej Francji, stolica regionu Oksytania i departamentu Górna Garonna. Jest czwartym co do wielkości miastem w kraju, po Paryżu, Marsylii i Lyonie. Miasto w granicach administracyjnych gminy liczy 509 200 mieszkańców[3], natomiast jednostka miejska Tuluza liczy 1 047 829 mieszkańców[4].
Historycznie, położona w krainie Langwedocja, na obszarze rozległej Oksytanii. W latach 418–507 była stolicą Królestwa Wizygotów, natomiast w latach 778–1271 była stolicą Hrabstwa Tuluzy. Tuluza leży nad rzeką Garonną, 150 km na zachód od Morza Śródziemnego, 230 km na wschód od Oceanu Atlantyckiego i kilkadziesiąt kilometrów na północ od Pirenejów. Jest dużym węzłem komunikacyjnym z międzynarodowym portem lotniczym, który obsłużył w 2017 roku 9,3 miliona pasażerów, rozbudowaną siecią autostrad i linii kolejowych. Ponadto, w mieście funkcjonują dwie linie metra. Stanowi również ważny ośrodek akademicki. Obok Paryża i Lyonu zaliczana jest do miast o największej liczbie studentów. Stanowi siedzibę trzech siostrzanych uniwersytetów: Uniwersytet Tuluza I - Capitole, Uniwersytet Toulouse II – Le Mirail oraz Uniwersytet Tuluza III - Paul Sabatier. Główny europejski ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego (Aerospace Valley). W rankingu Mercer dotyczącego jakości życia, Tuluza w 2023 roku uplasowała się na 33. miejscu na świecie, zaraz po Paryżu, 12 miejsc przed Londynem, 51 miejsc przed Warszawą[5].
Bazylika św. Saturnina w Tuluzie jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO pod punktem Szlaki pielgrzymkowe do Santiago de Compostela[6]. Na liście UNESCO znajduje się również Kanał Południowy, kanał wodny łączący Tuluzę w Morzem Śródziemnym.
Przemysł
[edytuj | edytuj kod]Główny ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego Francji – siedziba koncernu lotniczego Airbus oraz centrum badań lotniczych i kosmicznych. Ponadto rozwinięty jest przemysł elektrotechniczny, elektroniczny, chemiczny, odzieżowy i spożywczy.
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Tuluza jest największym węzłem komunikacyjnym południowo-zachodniej Francji. Istnieją tam ważne linie kolejowe i autostrady do Bordeaux, Narbona, połączenie drogowe z Hiszpanią i Andorą. Funkcjonuje tu metro, port lotniczy oraz port rzeczny (połączony Kanałem Południowym z Morzem Śródziemnym).
Klimat
[edytuj | edytuj kod]| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 9,7 | 11,2 | 15,0 | 17,6 | 21,4 | 25,7 | 28,2 | 28,5 | 24,8 | 19,7 | 13,5 | 10,4 | 18,8 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | 6,3 | 7,1 | 10,3 | 12,7 | 16,4 | 20,3 | 22,6 | 22,8 | 19,3 | 15,3 | 9,9 | 7,0 | 14,2 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | 2,9 | 3,1 | 5,5 | 7,9 | 11,4 | 15,0 | 17,0 | 17,1 | 13,9 | 10,9 | 6,3 | 3,6 | 9,6 |
| Opady [mm] | 52,5 | 37,2 | 45,3 | 65,2 | 73,6 | 64,2 | 40,1 | 44,6 | 45,7 | 54,3 | 55,0 | 49,3 | 627 |
| Średnia liczba dni deszczowych | 9,2 | 7,8 | 8,2 | 9,3 | 9,9 | 7,1 | 5,7 | 5,9 | 6,6 | 7,5 | 10,0 | 8,7 | 96 |
| Średnie usłonecznienie [h] | 89 | 118 | 175 | 189 | 212 | 232 | 259 | 246 | 210 | 155 | 100 | 90 | 2075 |
| Źródło: Météo-France[7] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 151 m n.p.m., 7 km od centrum miasta) | |||||||||||||
Historia
[edytuj | edytuj kod]W starożytności zostało założone przez Rzymian miasto Tolosa, które później (w V wieku) było stolicą państwa Wizygotów. W 507 roku została zdobyta przez Franków. Od IX wieku była stolicą hrabstwa Tuluza. W 1227 roku powstały statuty regulujące sukiennictwo. W średniowiecznej Tuluzie odbywały się od Wielkiego postu do początków grudnia popularne jarmarki. 7 maja 1463 roku miasto zostało doszczętnie zniszczone w pożarze.
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Tuluza zwana jest różowym miastem (la ville rose) z powodu charakterystycznej lekko różowej cegły widocznej na elewacjach wielu budynków miasta.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół pielgrzymkowy St-Sernin (budowany od 1080[8] roku do XII wieku) wybudowany według „reguły kluniackiej”. Ważny przystanek na popularnej w średniowieczu drodze pielgrzymkowej do Santiago de Compostela
- Katedra Saint-Étienne
- Kaplica szpitalna Saint-Joseph
- Klasztor des Jacobins
- Kościół Notre-Dame du Taur
- Kapitol
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]- École nationale de l’aviation civile
- Institut polytechnique des sciences avancées
- Institut supérieur de l’aéronautique et de l’espace
- Institut national des sciences appliquées de Toulouse
- Toulouse Business School
- Toulouse School of Economics
- Uniwersytet Tuluza III - Paul Sabatier
Sport
[edytuj | edytuj kod]- Toulouse FC – klub piłkarski
- Spacer's Toulouse – drużyna siatkarska
- Stade Toulousain - klub rugby
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Atlanta (USA)
Bolonia (Włochy)
Buenos Aires (Argentyna)
Bydgoszcz (Polska)
Chongqing (Chiny)
Elx (Hiszpania)
Kijów (Ukraina)
Tel Awiw-Jafa (Izrael)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ toulouse.fr: Jean-Luc Moudenc a été élu maire de Toulouse. [dostęp 2014-07-09]. (fr.).
- ↑ Toulouse, Midi-Pyrénées (France). Norwegian Meteorological Institute and Norwegian Broadcasting Corporation 2007-2015. [dostęp 2016-06-10]. (ang.).
- ↑ a b Populations légales 2021 Commune de Toulouse (31555) [online], insee.fr [dostęp 2024-02-24].
- ↑ Comparateur de territoires. Unité urbaine 2020 de Toulouse (00758) – insee.fr.
- ↑ Mercer: Mercer’s 2023 Quality of Living Rankings.
- ↑ Le carillon de l'église Saint-Sernin à Toulouse [online], neep.free.fr [dostęp 2022-01-22].
- ↑ Fiche climatologique. Statistiques 1991−2020 et records. Toulouse-Blagnac. (fr.).
- ↑ Praca zbiorowa: Sztuka Romańska. red. Rolf Toman. Tandem Verlag GmBH, 2008, s. 149. ISBN 978-83-7512-972-4.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Źródło danych: Francuski urząd statystyczny. (fr.).
.svg){kind=small}
