 kapitan
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 października 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
kwiecień 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa wojna polsko-ukraińska obrona Lwowa |
| Odznaczenia | |
 
| |
.png){kind=small}
Władysław Marceli Anczyc (ur. 17 października 1894 w Krakowie, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie[1]) – polski współwłaściciel drukarni, filolog, muzykolog, pianista, geolog oraz taternik, działacz sportowy i kapitan Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Wnuk poety, dramatopisarza, wydawcy oraz tłumacza Władysława Ludwika oraz syn drukarza, działacza oświatowego Wacława Zygmunta i Walerii z Heggenbergerów (1874–1941), brat Zofii (1897–1965), po mężu Trzebickiej[2][3].
Ukończył studia polonistyczne (na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego) i muzyczne (m.in. w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego u Władysława Żeleńskiego) oraz kształcił się w lipskiej szkole drukarskiej[4]. Był również absolwentem austriackiej szkoły oficerskiej i w latach I wojny światowej (1914–1918) służył w armii austriackiej[5]. Został mianowany podporucznikiem rezerwy artylerii fortecznej z dniem 1 stycznia 1916[6]. Do 1918 był przydzielony do pułku artylerii fortecznej nr 2[7].
W 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z przydziałem do Stacji Zbornej i Uzupełnień w Krakowie i brał udział w działaniach na froncie wschodnim (m.in. w obronie Lwowa), gdzie został w 1919 ranny. Awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920, przydzielony do Okręgu Korpusu Nr V[5].
W 1920 uzyskał stopień doktora muzykologii[8]. W latach 1924–1926 był zatrudniony w Bibliotece Jagiellońskiej[9]. W 1928 był wiceprezesem Sekcji Taternickiej AZS w Krakowie i wioślarzem sekcji wioślarskiej tego klubu[10]. W 1930 współuczestniczył w I wejściu północno-wschodnią granią Małego Młynarza[11]. W 1935 wraz ze Stanisławem Krystynem Zarembą dokonali II wejścia na Basztową Przełęcz od Doliny Mięguszowieckiej, przy okazji rewidując (obniżając) stopień trudności tego przejścia dokonanego w 1905 przez Zygmunta Klemensiewicza i Jerzego Maślankę[12]. W latach 1938–1939 zarządzał odziedziczoną po śmierci ojca drukarnią[4].
Zmobilizowany we wrześniu 1939. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej[4]. Przebywał w obozie w Starobielsku[13]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie[14] i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[13], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[15]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 17[13].
Na grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera PAS AB-po prawej-Drużbackich)[3] znajduje się płyta poświęcona jego pamięci[2].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[16][17][18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[19][20][21].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej z mieczami (Austro-Węgry)[7]
- Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)[7]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Data miesięczna i miejsce za ankietą personalną w zbiorach Ośrodka KARTA . Miejsce to podaje również Muzeum Wojska Polskiego na podstawie tzw. ksiąg cmentarnych: Księgi Cmentarne na stronie Muzeum Wojska Polskiego . We wcześniejszych publikacjach (z początku XXI wieku) pojawia się Katyń (Z. i W.H. Paryski, Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Poronin 2004, s. 29) oraz Starobielsk(?) (Encyklopedia Krakowa, red. prowadzący A.H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000, s. 14)
- ↑ a b Anczyc Władysław [online], encyklopediakrakowa.pl [dostęp 2023-02-11].
- ↑ a b Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2023-02-11].
- ↑ a b c Anczyc Władysław, [w:] Encyklopedia Krakowa, red. prowadzący A.H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000, s. 14.
- ↑ a b Władysław Marceli Anczyc, Biogramy Ofiar Zbrodni Katyńskiej na stronie Muzeum Wojska Polskiego (tu z błędnym imieniem ojca: Władysław).
- ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1346.
- ↑ a b c Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1369.
- ↑ Encyklopedia Krakowa, red. prowadzący A.H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000, s. 14; Władysław Marceli Anczyc, Biogramy Ofiar Zbrodni Katyńskiej na stronie Muzeum Wojska Polskiego (tu z błędnym imieniem ojca: Władysław).
- ↑ Encyklopedia Krakowa, red. prowadzący A.H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000, s. 14.
- ↑ Czesław Michalski, Akademicki Związek Sportowy w Krakowie. Część I. 1909-1945, Kraków 2007, ISBN 978-83-7271-412-1, s. 122
- ↑ Anczyc Władysław Marceli, [w:] Z. i W.H. Paryscy, Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Poronin 2004, s. 29.
- ↑ B. Chwaścinski, Z dziejów taternictwa: o górach i ludziach, Warszawa 1979, s. 178.
- ↑ a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 4.
- ↑ Władysław Anczyc, karta personalna w zbiorach Ośrodka KARTA
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 26 [dostęp 2024-10-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Chwaścinski B., Z dziejów taternictwa: o górach i ludziach, Warszawa 1979.
- Encyklopedia Krakowa, red. prowadzący A.H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000. ISBN 83-01-13325-2.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Paryscy Z. i W.H., Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Poronin 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Midnoje i w Charkowie mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie, odczytana w trakcie uroczystych obchodów w dniach 9-10 listopada 2007. katedrapolowa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-27)].
- Władysław Anczyc, karta personalna w zbiorach Ośrodka KARTA.
- Władysław Marceli Anczyc, Biogramy Ofiar Zbrodni Katyńskiej na stronie Muzeum Wojska Polskiego.
