Warszawa Powiśle

Warszawa Powiśle
	; Wejście na przystanek od strony Alej Jerozlimskich
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Data otwarcia	1963
Poprzednie nazwy	Warszawa Skarpa (planowana)
	Dane techniczne
Liczba peronów	2
Liczba krawędzi; peronowych	2
Kasy
	Linie kolejowe
	448 Warszawa Zachodnia – Warszawa Rembertów;
	Położenie na mapie Polski Warszawa Powiśle
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Warszawa Powiśle
	Położenie na mapie Warszawy Warszawa Powiśle
	52°13′59,5″N 21°01′35,4″E/52,233194 21,026500
	Multimedia w Wikimedia Commons

Warszawa Powiśle – przystanek kolejowy Polskich Kolei Państwowych na warszawskiej linii średnicowej, położony na terenie warszawskiego śródmieścia, przy ul. Leona Kruczkowskiego i Smolnej. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca aglomeracyjnego^[1].

W roku 2022 wymiana pasażerska wyniosła 2 100 osób dziennie^[2].

Historia

Przystanek początkowo miał się nazywać Warszawa Skarpa^[3]. Wybudowano go w latach 1954–1963, według projektu Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka, zakładającego dodatkowe wykorzystanie peronów do komunikacji pieszej pomiędzy Śródmieściem a położonym pod skarpą Powiślem. W trakcie budowy rozebrano część zabytkowych neorenesansowych pawilonów przy wiadukcie mostu Poniatowskiego, co jednak w pewnej mierze zostało zrekompensowane wysoką jakością architektoniczną nowego budynku, a szczególnie niebanalnym kształtem zadaszeń peronów. Werner Huber, szwajcarski architekt i krytyk architektury, dworce i przystanki kolejowe zaprojektowane w Warszawie przez Romanowicza i Szymianiaka w stylu modernizmu określił mianem „pereł na szynach”^[4]^[5].

W latach 2006–2007, w związku z remontem tunelu średnicowego, przystanek został wyremontowany.

W czerwcu 2009 w dawnym budynku kas biletowych przy ul. Leona Kruczkowskiego 3B otwarto klubokawiarnię Warszawa Powiśle^[6].

W październiku 2010 w górnym pawilonie przystanku oraz przejściu do pawilonu dolnego zorganizowano wystawę poświęconą linii średnicowej projektu Arseniusza Romanowicza, Piotra Szymaniaka i współpracowników^[7].

Obsługiwane połączenia

Na przystanku zatrzymują się pociągi:

Koleje Mazowieckie

Przewoźnik		Trasa
Koleje Mazowieckie	R1	Warszawa Wschodnia — Warszawa Zachodnia — Pruszków — Żyrardów — Skierniewice
Koleje Mazowieckie	R2	Warszawa Zachodnia — Warszawa Wschodnia — Sulejówek Miłosna — Mińsk Maz. — Łuków
Koleje Mazowieckie	R3	Warszawa Wschodnia — Warszawa Zachodnia — Błonie — Kutno
Koleje Mazowieckie	R7	Warszawa Zachodnia — Warszawa Wschodnia — Otwock — Dęblin
Koleje Mazowieckie	R8	Warszawa Wschodnia — Warszawa Zachodnia — Piaseczno — Skarżysko-Kamienna/Pilawa

Szybka Kolej Miejska

Przewoźnik		Trasa
SKM	S1	Otwock — Warszawa Wschodnia — Warszawa Zachodnia — Pruszków
SKM	S2	Sulejówek Miłosna — Warszawa Wschodnia — Warszawa Zachodnia — Warszawa Lotnisko Chopina

¹ Wybrane kursy są wydłużone do stacji Legionowo Piaski.

² Wybrane kursy są przez Warszawę Centralną (z pominięciem stacji Warszawa Ochota, Warszawa Śródmieścia, Warszawa Powiśle, Warszawa Stadion).

Plany na przyszłość

W 2021 spółka PKP PLK podpisała umowę na projekt dwóch nowych przystanków, które mają zastąpić Warszawę Powiśle. Jeden z nich powstanie przy rondzie de Gaulle’a, a drugi pomiędzy ul. Solec i Wybrzeżem Kościuszkowskim^[8]. Infrastruktura przystanku ma zostać zachowana i będzie służyła do komunikacji pieszej^[9].

Galeria

Widok w kierunku Pragi
Charakterystyczne betonowe zadaszenia peronów uległy dewastacji po 1989 poprzez usunięcie efektownych szyb zbrojonych w kształcie trzech trójkątów pod każdym dachem i zastąpienie ich szarą dyktą^[10].
Widok w kierunku Śródmieścia. Widoczny wjazd do tunelu średnicowego. Zdaniem Gazety Wyborczej opisującej przystanek Warszawa Powiśle, „piękne, finezyjne konstrukcje przypominają faworki”^[11]. Po remoncie zadaszeń peronów stalowe konstrukcje nad trakcją elektryczną przemalowano bez uzasadnienia z koloru jasnego (stalowego) na nieoryginalny kolor czarny, co spowodowało zatarcie i deformację oryginalnej kompozycji plastycznej^[12].
Wjazd do tunelu średnicowego, po prawej widoczne dwa tory linii dalekobieżnej
Klubokawiarnia działająca w dawnym pawilonie kas biletowych. Ramy okien i drzwi mają po remoncie nieoryginalny i nie stosowany wcześniej przez architektów Romanowicza i Szymaniaka kolor szary, który zastąpił bez uzasadnienia oryginalny kolor aluminium przypominający srebro a nie szarość^[10]. Koloru szarego nie stosuje się w ogóle w modernistycznej stolarce okiennej (aluminium i stal nierdzewna w naturalnych kolorach nie są szare) czego przykładem jest budynek sądu w Brasilii (Supremo Tribunal Federal) architekta Oscara Niemeyera, który powstał równocześnie z przystankiem Warszawa Powiśle.
Widok na przystanek z poziomu torów w kierunku wschodnim nocą. Poprzez zastosowanie nieoryginalnego koloru czarnego w celu przemalowania oryginalnej, jasnej, stalowej konstrukcji nad trakcją elektryczną, w praktyce uniemożliwiono podziwianie charakterystycznej formy zadaszenia w kształcie powtarzającej się nad torami kolejowymi stalowej litery X, która została ukryta^[12].

Przypisy

↑ [1], l.p. 493
↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
↑ Jerzy S. Majewski. Piękne i zdewastowane. „Gazeta Wyborcza : Gazeta Stołeczna”. 121, s. 16, 2012-05-25. Agora. (pol.).
↑ Hubert Trammer: Zmarł Arseniusz Romanowicz - wybitny polski architekt, autor projektu dworca Warszawa Centralna. Podróż Koleją Po Polsce. [dostęp 2011-11-04]. (pol.).
↑ Agnieszka Niedzielak-Kowalska "Stacja PKP Warszawa Powiśle zabytkiem!" Elle 23.08.2018
↑ Aleksandra Sołtan-Lipska. Kalendarz warszawski kwiecień−czerwiec 2009. „Kronika Warszawy”. 4(143), s. 112, 2009.
↑ re: „Wystawa średnicowa” na stacji Warszawa Powiśle. bryla.pl, 2010-10-04. [dostęp 2016-03-16]. (pol.).
↑ Dwie nowe stacje na linii średnicowej w stolicy. Jest umowa na projekty [online], Warszawa i Mazowsze - najnowsze wiadomości w RDC [dostęp 2021-12-22] (pol.).
↑ Nowe przystanki linii średnicowej w Warszawie projektu Kuryłowicz & Associates [online], architektura.muratorplus.pl [dostęp 2021-12-22] (pol.).
↑ ^a ^b Średnicowa 1946–1976. W: ARPS. Architektura Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Grzegorz Piątek (red.). Wyd. I. Warszawa: Centrum Architektury, 2012.
↑ JSM "Zapyziałe faworki" (tytuł artykułu nadano przed remontem dworca PKP Powiśle) Gazeta Wyborcza 22.10.2003
↑ ^a ^b Lubomir T. Winnik "Warszawa Powiśle" 1973 Fundacja Ośrodka KARTA ul. Narbutta 29 02-536 Warszawa

Linki zewnętrzne

Warszawa Powiśle w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
Informacja o dworcu na stronie SISKOM

Warszawa Powiśle
Linia 448 Warszawa Zachodnia – Warszawa Rembertów (1,790 km)
Warszawa Śródmieście odległość: 1,289 km		Warszawa Stadion odległość: 1,907 km

[1] [1], l.p. 493

[utk23-2] Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].

[gw-3] Jerzy S. Majewski. Piękne i zdewastowane. „Gazeta Wyborcza : Gazeta Stołeczna”. 121, s. 16, 2012-05-25. Agora. (pol.).

[4] Hubert Trammer: Zmarł Arseniusz Romanowicz - wybitny polski architekt, autor projektu dworca Warszawa Centralna. Podróż Koleją Po Polsce. [dostęp 2011-11-04]. (pol.).

[5] Agnieszka Niedzielak-Kowalska "Stacja PKP Warszawa Powiśle zabytkiem!" Elle 23.08.2018

[6] Aleksandra Sołtan-Lipska. Kalendarz warszawski kwiecień−czerwiec 2009. „Kronika Warszawy”. 4(143), s. 112, 2009.

[7] re: „Wystawa średnicowa” na stacji Warszawa Powiśle. bryla.pl, 2010-10-04. [dostęp 2016-03-16]. (pol.).

[8] Dwie nowe stacje na linii średnicowej w stolicy. Jest umowa na projekty [online], Warszawa i Mazowsze - najnowsze wiadomości w RDC [dostęp 2021-12-22] (pol.).

[9] Nowe przystanki linii średnicowej w Warszawie projektu Kuryłowicz & Associates [online], architektura.muratorplus.pl [dostęp 2021-12-22] (pol.).

[#1-10] Średnicowa 1946–1976. W: ARPS. Architektura Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Grzegorz Piątek (red.). Wyd. I. Warszawa: Centrum Architektury, 2012.

[11] JSM "Zapyziałe faworki" (tytuł artykułu nadano przed remontem dworca PKP Powiśle) Gazeta Wyborcza 22.10.2003

[#2-12] Lubomir T. Winnik "Warszawa Powiśle" 1973 Fundacja Ośrodka KARTA ul. Narbutta 29 02-536 Warszawa

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]