Wiktor Wacław Starzeński

Lis
Rodzina	Starzeńscy
Data i miejsce urodzenia	26 września 1826 Strabla
Data i miejsce śmierci	31 maja/1 czerwca 1882 Petersburg
Żona	Maria Aurora de Bezzi
Dzieci	Andrzej Wiktor Marian Maciej Maurycy Waldemar Włodzimierz Marian Kazimierz Zofia Ludwika Maria Gabriela Adam Grzegorz Aleksander Tadeusz

Wiktor Wacław Starzeński herbu Lis (ur. 26 września 1826 w Strabli, zm. 31 maja lub 1 czerwca 1882 w Petersburgu) – wnuk Michała Hieronima, hrabia, ziemianin, marszałek szlachty guberni grodzieńskiej, działacz polityczny, oficer rosyjski.

Jako młody chłopak mieszkał z rodzicami i rodzeństwem w Hnilicach koło Zbaraża w Galicji. Dużo podróżował po Europie. Był między innymi w Austrii, we Włoszech, we Francji i Niemczech. Od 1842 roku kształcił się w Kolegium OO. Jezuitów we Fryburgu w Szwajcarii^[1]. Po powrocie do kraju zaciągnął się do pułku kawalergardów gwardii cesarskiej. Szybko awansował. Dla miłości porzucił dobrze zapowiadającą się karierę wojskową. Został zdegradowany i zesłany na Kaukaz, do griebeńskiego liniowego pułku kozackiego. Ponownie awansował. Za odwagę w walce z kaukaskimi góralami został odznaczony orderem Św. Jerzego^[2].

W 1850 roku uzyskał zgodę na zwolnienie ze służby. Powrócił do rodzinnej Strabli. Zajął się gospodarowaniem i działalnością publiczną. W 1856 roku został wybrany na marszałka powiatowego szlachty białostockiej. Uczestniczył w przygotowaniu projektów reformy uwłaszczeniowej. W 1861 roku objął obowiązki marszałka gubernialnego grodzieńskiego. Postulował tworzenie w guberniach litewskich towarzystw naukowych i gospodarczych, zaprzestanie dyskryminacji Kościoła katolickiego czy też dopuszczenie większej liczby Polaków do stanowisk w administracji^[2]. W maju 1862 roku uczestniczył w zjeździe szlachty litewskiej. Należał do grona przywódców obozu „białych”. Otrzymał propozycję objęcia stanowiska prezydenta Warszawy, którą odrzucił.

W latach następnych brał udział w kolejnych zjazdach szlachty litewskiej. Był na audiencji u cara Aleksandra II. W czasie spotkania postulował przywrócenie instytucji z czasów panowania Aleksandra I, zakładanie banków, towarzystw kredytowych, rolniczych, naukowych i literackich. W odpowiedzi car Aleksander II obiecał rozważyć przedłożone propozycje. Odrzucał jednak stanowczo idee reaktywowania Uniwersytetu Wileńskiego. Po wybuchu Powstania Styczniowego wyjechał do Grodna. Krytykował władze carskie ogłaszając bankructwo polityki ugody. Oskarżony o kierowanie pierwszą fazą powstania na Litwie został skazany na rok więzienia, a następnie na zesłanie do guberni permskiej^[3]. W 1864 roku za wstawiennictwem matki zmieniono mu miejsce zesłania na gubernię woroneską, a następnie ułaskawiono. Zamieszkał wraz z rodziną w Warszawie.

W wyniku represji po powstaniowych stracił większość włości. W 1869 roku przeniósł się do Galicji.

W 1853 roku ożenił się w Wiedniu z Marią Aurorą de Bezzi, córką Aloisa, konsula austriackiego w Madrycie. Para miała ośmioro dzieci:

• Andrzej Wiktor Marian (1854–1920)

∞ Maria Zuzanna Benisławska (1869–1939)

• Maciej Maurycy Marian (1855–1909)

∞ Anna Klug

• Waldemar Włodzimierz Marian (1859–1904)

∞ Irena Głowińska

• Marian Kazimierz (1865–1943)

∞ Aleksandra Maria Lacocka (1868–1951)

• Zofia Ludwika (1866–1919)

∞ Leonard Starzeński

• Maria Gabriela (1868–1894)

∞ Juliusz Tarnowski

• Adam Grzegorz (1872–1925)

∞ Adamina Czosnowska (1882–1976)

• Aleksander Tadeusz (1874–1923)

∞ Romelia Joanna Rutgers van der Loeff

• Henryk Głębocki, Starzeński Wiktor Wacław (1826–1882), [w:] Polski Słownik Biograficzny, Warszawa–Kraków 2003–2004, T. XLII., s. 427–431.

• Drzewo genealogiczne