Winoroślowce
 Winobluszcz pięciolistkowy | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd |
winoroślowce |
| Nazwa systematyczna | |
| Vitales Juss. ex Bercht. & J.Presl (1820) | |
Winoroślowce (Vitales Reveal) – rząd roślin okrytonasiennych wyróżniony m.in. w systemach Reveala i APG. We współczesnych ujęciach obejmuje zwykle jedną rodzinę winoroślowatych Vitaceae, czasem z wyodrębnianą z niej rodziną nałużynowatych Leeaceae. Rośliny tu zaliczane dawniej włączane były zwykle do rzędu szakłakowców (np. w systemie Cronquista z 1981).
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]
W nowoczesnych systemach klasyfikacyjnych nie budzi kontrowersji przynależność różnych rodzajów roślin do rzędu. Brak jednak zgodności co do ich rangi systematycznej. Problematyczna jest ranga rodzaju Leea, występującego w południowo-wschodniej Azji i tropikalnej Afryce. Niektórzy autorzy (np. Reveal i Takhtajan) wyróżniają ten rodzaj w randze odrębnej rodziny. Inni (np. Peter F. Stevens i jego Angiosperm Phylogeny Website) wyróżniają ten rodzaj w randze podrodziny, a w rzędzie umieszczają jedną rodzinę winoroślowatych[2].
W systemie APG I (1998) zaliczane tu rośliny umieszczone były w jednej rodzinie Vitaceae umieszczonej w obrębie core eudicots bez przypisania do rzędu[3]. W systemie APG II z 2003 rodzina nadal nieprzypisana do rzędu włączona została do grupy rosids (≡ różowych)[4]. W wersji tego systemu z 2009 wyodrębniona została już jako rząd Vitales zajmujący pozycję siostrzaną (aczkolwiek bez mocnego wsparcia) względem grup fabids i malvids w obrębie różowych[5]. W systemie APG IV (2016) pozycja ta nie uległa zmianie[6].
- Pozycja systematyczna rzędu w kladogramie dwuliściennych właściwych według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| ← |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział według systemu APG IV, Dahlgrena i Angiosperm Phylogeny Website
- Rodzina: Vitaceae Juss. – winoroślowate
- podrodzina: Leeoideae Burmeister
- podrodzina: Viticoideae Eaton
- Pozycja w systemie Ruggiero i in. (2015)
W systemie Ruggiero i in. (2015) rząd należy do jednego z 18 nadrzędów okrytonasiennych – różopodobnych Rosanae, w którego obrębie zajmuje pozycję bazalną[1].
- Podział na rodziny według Reveala (1994-1999) i systemu Takhtajana (1997 i 2009)
- Vitaceae Juss. – winoroślowate
- Leeaceae (DC.) Dumort. – nałużynowate[7]
W systemie z lat 2007-2008 Reveal, podobnie jak APweb wszystkie taksony z rzędu połączył w jednej rodzinie winoroślowatych (Vitaceae)[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ K. Bremer, M. Chase, P. Stevens i in.. An ordinal classification for the families of flowering plants. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 85, 4, s. 531-553, 1998.
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG II. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 141, 4, s. 399–436, 2003. DOI: 10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x.
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 161, 2, s. 105–121, 2009. DOI: 10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x.
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.
- ↑ nazwa polska według Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families - An expanded family scheme. The New York Botanical Garden. [dostęp 2009-07-11]. (ang.).
