Zofia Kernowa

Anna Wiśniowiecka, Zofia Zawiszanka

Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1889 Szpitary
Data i miejsce śmierci	2 lipca 1971 Kraków
Narodowość	polska
Język	polski
Odznaczenia

Zofia Zawisza 1. voto Gąsiorowska 2. voto Kernowa, ps. Anna Wiśniowiecka, Zofia Zawiszanka (ur. 8 lutego 1889 w Szpitarach koło Miechowa, zm. 2 lipca 1971 w Krakowie) – polska poetka, prozaiczka i publicystka, działaczka niepodległościowa.

Była córką Artura Zawiszy i Marii z domu Wolka. Mieszkała w majątku rodzinnym w Goszycach (woj. małopolskie)^[1] .

W 1908 eksternistycznie zdała maturę w III Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie^[1] . W czasie nauki działała w uczniowskiej organizacji PET i w Towarzystwie Szkoły Ludowej^[2]. W 1909 zaczęła studia w Studium Rolniczym Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Inżynierką rolnictwa została 14 marca 1917. W czasie studiów związała się z ruchem zarzewiackim. Współpracowała z działaczami Narodowego Związku Chłopskiego i Narodowego Związku Robotniczego. Zainspirowała powstanie zalążków organizacji paramilitarnych dla galicyjskiej młodzieży akademickiej (Legia Niepodległości)^[2]. W 1911 zorganizowała Żeńską Drużynę Strzelecką w Krakowie^[1] . W 1912 wstąpiła do żeńskiej Polskiej Drużyny Strzeleckiej, której była współzałożycielką i komendantką^[2][3].

W czasie I wojny światowej pracowała w wywiadzie Legionów Polskich. Należała do Polskiej Organizacji Wojskowej. Dostarczała patrolom Józefa Piłsudskiego informacji o ruchach wojsk rosyjskich. Jej dwór był punktem kontaktowym dla kurierów Oddziału Wywiadowczego oraz dla legionistów^[1] . Działała w Narodowym Związku Chłopskim. Redagowała czaspisma „Bartosz”. Później wstąpiła do królewiackiego Polskiego Stronnictwa Ludowego (późniejszy PSL Wyzwolenie)^[2].

W wojnie polsko-bolszewickiej walczyła w Ochotniczej Legii Kobiet w stopniu kapitana^[1] . W okresie międzywojennym administrowała rodzinnym majątkiem w Goszycach, a także działała w Związku Legionistów Polskich, Związku Ziemian i Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet^[2]. W roku akademickim 1923/1924 wróciła na studia na UJ. W 1924 była organizatorką krakowskich uroczystości z okazji 10 rocznicy wymarszu I Kompanii Kadrowej. W Goszycach gościła J. Piłsudskiego oraz oficerów oddziału W. Beliny-Prażmowskiego^[1] [4]. Utrzymywała bliskie stosunki towarzyskie z Aleksandrą i Józefem Piłsudskimi^[2].

Poślubiła Janusza Gąsiorowskiego (1889–1949), bliskiego współpracownika Piłsudskiego, później generała brygady Wojska Polskiego. W 1916 urodziła się ich córka, Anna Gąsiorowska (późniejsza żona Jerzego Turowicza, zm. 2000)^[2]. Jej ojcem chrzestnym była Piłsudski^[4]. Drugim mężem Zofii (od 1925) był inż. Romuald Kern^[2].

Debiutowała w 1917, ogłaszając broszurę Nasz naczelnik Józef Piłsudski (pod nazwiskiem Przerowa). Publikowała wiersze, wspomnienia, opowiadania oraz powieści dla młodzieży. W dwudziestoleciu międzywojennym pisała książki pod nazwiskiem Zofii Zawiszanki. Jej artykuły drukowano w czasopismach: „Rząd i Wojsko”, „Kobieta Współczesna” i „Bluszcz”^[2].

W czasie okupacji hitlerowskiej podjęła współpracę z organizacjami konspiracyjnymi, m.in. Batalionami Chłopskimi i Organizacją Orła Białego. W jej majątku chronili się żołnierze podziemia oraz poszukiwaniu przez władze niemieckie^[2].

Po reformie rolnej przeniosła się do Krakowa. Pracowała jako tłumaczka z języka francuskiego. Publikowała w „Tygodniku Powszechnym”^[2].

• Krzyż Niepodległości z Mieczami – 18 października 1932 za pracę w dziele odzyskania niepodległości^[5]
• Krzyż Walecznych^[1] 
• Krzyż Polskiej Organizacji Wojskowej^[1] 
• Odznaka Pamiątkowa Pierwszej Brygady „Za wierną służbę”^[1] 
• Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej”^[6]
• Odznaka pamiątkowa 1. Pułku Ułanów^[1] 

• Głos wśród burzy (wiersze z lat młodzieńczych; jako Anna Wiśniowiecka; 1918)
• Poprzez fronty. Pamiętnik wywiadowczyni I pułku piechoty Legionów z 1914 r. Na podstawie notatek spisanych w II – III 1915 r. (wspomnienia; jako Zofia Zawiszanka; 1928)
• Świt wielkiego dnia. Opowieść z dzieciństwa Marszałka Piłsudskiego (1938)
• Przedziwny wódz. Powieść z XV w. (Albertinum 1948)
• Zwiastuny burzy, Goszyce-Słomniki-Małoszów-Goszyce 30 VII-6 VIII, [w:] Rok 1914 w dokumentach i relacjach (Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego; Księgarnia Akademicka 2004)
• Zofia Zawiszanka, [w:] Kobiety niepodległości. Wspomnienia z lat 1910–1918, red. Kamil Piskała, Marta Sikorska-Kowalska, Warszawa 2019, s. 185–235^[2].

• Stary Dwór w Goszycach
• Ułańska siódemka

• Żołnierze Niepodległości: Zawisza 1. voto Gąsiorowska 2. voto Kernowa Zofia. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-06-18].
• Dach dla Kościuszki i Miłosza – historia dworu Zawiszów w Goszycach; „Rzeczpospolita”, 28.04.2008 r.. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-18)].