Andrzej Nowikow

Andrzej Nowikow

Pełne imię i nazwisko	Andrzej Bohdan Nowikow
Data i miejsce urodzenia	30 kwietnia 1908 Warszawa
Data i miejsce śmierci	12 września 1939 lub wiosna 1940 pod Birczą lub w Charkowie
Pozycja	pomocnik, obrońca
Kariera seniorska
Lata Klub Wyst. Gole 1927–1932 i 1934 Polonia Warszawa 96 (0)
Kariera trenerska
Lata Drużyna KTH Krynica
Dorobek medalowy
srebro Mistrzostwa Polski 1926 piłka nożna brąz Mistrzostwa Polski 1937 hokej na lodzie (trener)

Andrzej Bohdan Nowikow (ur. 30 kwietnia 1908 w Warszawie, zm. 12 września 1939 pod Birczą lub wiosną 1940 w Charkowie) – polski sportowiec (piłkarz, tenisista stołowy i hokeista), trener hokeja, sędzia narciarski oraz ratownik górski i oficer rezerwy Wojska Polskiego.

Syn Sergiusza (ur. 1864), generała majora armii rosyjskiej, i Heleny z Narwoń-Jakubowskich (Heleny Narvi Jakubowskiej)^[1] urodzony 30 kwietnia 1908 w Warszawie, ówczesnej stolicy Królestwa Polskiego^[2][3][4][5].

Przed 1 września 1925 został przyjęty w poczet graczy Polskiego Związku Piłki Nożnej jako zawodnik Polonii Warszawa i otrzymał dowód tożsamości gracza nr 3737^[6]. W barwach Polonii, w Mistrzostwach Polski w 1926 zdobył tytuł wicemistrza kraju, natomiast w sezonie 1927–1932 i 1934, rozegrał łącznie 96 meczy w Lidze^[7].

Szkołę podchorążych rezerwy ukończył w stopniu plutonowego podchorążego w kompanii ciężkich karabinów Batalionu Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5 w Łobzowie (sierpień 1931 – maj 1932), a następnie odbył praktykę w 21 pułku piechoty w Warszawie^[8]. Później ukończył Centralny Instytut Wychowania Fizycznego w Warszawie^[1]. Po ukończeniu studiów wyjechał do Krynicy, gdzie został zawodnikiem i trenerem klubu hokejowego KTH Krynica^[9][10][11]. W Mistrzostwach Polski w 1937 trenowana przez niego drużyna zdobyła zajęła trzecie miejsce^[12]. Był także cenionym organizatorem sportu w uzdrowisku^[10]. Uczestniczył w pracach Komisji Saneczkarskiej Polskiego Związku Narciarskiego^[13]. Był honorowym nauczycielem narciarstwa–instruktorem mianowanym przez PZN, sędzią okręgowym PZN oraz członkiem okręgowych komisji egzaminacyjnych dla instruktorów i dla sędziów^[14].

Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 353. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[15]. 20 grudnia 1937 ukończył kurs ratownictwa górskiego Towarzystwa Krzewienia Narciarstwa i został kierownikiem Zimowego Górskiego Pogotowia TKN w Krynicy^[16][17].

Jesienią 1938 został powołany na ćwiczenia rezerwy w 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu^[9]. Wziął udział w operacji zaolziańskiej^[9]. 24 sierpnia 1939 został zmobilizowany do Sądeckiego Batalionu Obrony Narodowej i wyznaczony na stanowisko dowódcy plutonu w 3 kompanii ON „Krynica”^[9][18][19]. W szeregach tego oddziału uczestniczył w kampanii wrześniowej^[9]. Po 11 września objął dowództwo 3 kompanii^[18].

Według większości źródeł poległ 12 września 1939 lub zmarł następnego dnia, w następstwie odniesionych ran, w walce pod Birczą i został pogrzebany w zbiorowej mogile na cmentarzu w Borownicy^[9][a]. Stefan Csorich – żołnierz 3 kompanii ON i zawodnik KTH Krynica wspominał o pozostawieniu porucznika Nowikowa na polu walki i swoim wrażeniu, że został on śmiertelnie ranny^[20].

24 marca 2009 minister obrony narodowej Bogdan Klich mianował pośmiertnie Andrzeja Nowikowa na stopień kapitana jako ofiarę sowieckiej zbrodni w Charkowie wiosną 1940^[21]. Poza tym na łamach „Krynickich Zdrojów” odnośnie porucznika Nowikowa wzmianka, że zginął w Katyniu^[22].

Był żonaty, miał jedno dziecko^[1].

• Bataljon Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr. 5. Tadeusz Rybka (red.) Wojciech Dąbrowski (red.) Seweryn Eustachiewicz (red.) Stefan Reychman (red.) Jan Niedziałkowski (red.) Stanisław Biłeńki. Kraków: 1932.
• Rafał Kołodziej, Wojciech Szatkowski, Halina Hanusz: Historia Polskiego Związku Narciarskiego 1919–2021. Kraków: Polski Związek Narciarski, 2021. ISBN 978-83-66027-83-1.
• Stanisław Korusiewicz. Polegli zmarli i zaginieni podczas wojny obronnej 1939 roku. „Almanach Sądecki”. 3/4 (68/69), 2009. Nowy Sącz. 
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.